Στις αρχές της δεκαετίας του ´80 οι μεγάλες τράπεζες της Δύσης είχαν μια καταπληκτική ιδέα: Άρχισαν να εξετάζουν εξονυχιστικά την πιστωτική φερεγγυότητα των ξένων χρεωστών τους. Συνέπεια αυτού του γεγονότος ήταν ότι δεν δόθηκαν καινούργιες πιστώσεις στις χώρες του Τρίτου και του Τέταρτου Κόσμου, οι οποίες μετά από αυτό δεν ήταν σε θέση, αλλά ούτε και ήθελαν πια, να ξεπληρώσουν τα παλιά τους χρέη. Με αυτόν τον τρόπο λοιπόν βρέθηκαν οι εξαιρετικά γενναιόδωροι χρηματοδότες σε μια πολύ δύσκολη θέση. Στο τεύχος capital Αυγούστου του 1977 ο τότε Γάλλος Πρόεδρος της Δημοκρατίας Ζισκάρ ντ´ Εστέν καθιέρωσε τον όρο “διάλογος Βορρά-Νότου”. Ακολουθεί το πρωτότυπο κείμενο του 1977:
“Αυτοί οι διάλογοι Βορρά-Νότου είναι μία διπλωματική παράφραση της σύγκρουσης “Νότος εναντίον Βορρά” ή για την ακρίβεια: ” Νότος εναντίον Δύσης”. Ο λόγος της σύγκρουσης είναι ότι οι χώρες του Τρίτου και του Τέταρτου κόσμου προβάλουν έντονες απαιτήσεις λόγω περαιτέρω οικονομικής υποστήριξης. Κι αυτό γιατί οι απαιτήσεις αυτές είναι πολύ υψηλότερες απ´ότι επιτρέπει η αποδοτικότητα των βιομηχανικών χωρών, και αν μη τι άλλο θα περιόριζαν σημαντικά το σημερινό βιοτικό επίπεδο των λαών της Δύσης. Συν τοις άλλοις, οι χώρες του Νότου δεν αποδίδουν στην Δύση την παραμικρή αναγνώριση, παρά τα τεράστια χρέη τους, κάτι που μου θυμίζει και πάλι τα χρόνια της νιότης μου. Ένας καλός μου φίλος, ο Γιόχαν, ο οποίος με μαδούσε χρόνια ολόκληρα, αντιλήφθηκε μια μέρα ότι η πίστωση του από εμένα είχε πλέον εξαντληθεί και μου εξήγησε με ένα τρέμουλο στην φωνή: “Ξέρω αγαπημένε μου φίλε, ότι σου χρωστάω ήδη 5.000 φράγκα. Σκέφτομαι συνέχεια αυτό το χρέος, γιατί -βλέπεις- αυτοί είναι οι τόκοι!” Η παραδοχή της αδυναμίας πληρωμής του αρκούσε, στα μάτια του τουλάχιστον, ως απόδειξη της φερεγγυότητας του. Ο Γιόχαν ήταν ένα παράσιτο, που έβλεπε τους φίλους του σαν φορολογουμένους οι οποίοι έπρεπε να τον θρέφουν. Αλλά η παρέα του ήταν τόσο διασκεδαστική και διδακτική, που εγώ τουλάχιστον πλήρωνα ευχάριστα αυτούς του φόρους. Οι Νότιες χώρες δεν προσπαθούν όυτε καν να κάνουν αυτή την χαριτωμένη χειρονομία του φίλου μου, πόσο μάλλον τη στιγμή που ακόμη και τους τόκους τους πλήρωναν με άλλα δανεικά χρήματα. Οι πολιτικοί της Δύσης που σήμερα απαιτούν ολοένα και μεγαλύτερη υποστήριξη για τις χώρες του Τέταρτου κόσμου, θα έπρεπε να καθίσουν και να σκεφτούν μια φορά τα νούμερα. Τότε θα διαπίστωναν ότι οι οφειλές αυτών των χωρών -περίπου 500 δισεκατομμύρια μάρκα συμπεριλαμβανομένων και των 100 δισεκατομμυρίων χρέος του Ανατολικού μπλόκ- αποτελούν την μερίδα του λέοντος στον Παγκόσμιο Πληθωρισμό. Το κατά πόσον αυτό το ποσό αποτελείται από εμπορικές ή οικονομικές πιστώσεις είναι εντελώς αδιάφορο, γιατί έτσι κι αλλιώς δεν πρόκειται να εξοφληθεί ΠΟΤΕ. Αυτό είναι αδύνατο, λόγω του ύψους του ποσού.
Από τις βιομηχανικές χώρες έχουν εξαχθεί εμπορεύματα αξίας 600 δισεκατομμυρίων μάρκων και κάθε παράδοση χωρίς ανταπόδοση αυξάνει τον πληθωρισμό αυτών των χωρών. Η δικαιολογία, λοιπόν, ότι αυτές οι εξαγωγές στηρίζουν την αγορά εργασίας, είναι μια οικονομολογική ανοησία, αν όχι ένα Πολιτικό ψέμα.. Αυτά τα δισεκατομμύρια πάρθηκαν από το Εθνικό προιόν της Δύσης και δωρίστηκαν. Κι αυτό σημαίνει πληθωρισμός. Το μοναδικό φάρμακο θα ήταν μια μεγαλύτερη παραγωγικότητα της Οικονομίας μέσω αυτοματοποίησης και ορθολογικής οργάνωσης. Κάτι τέτοιο όμως απαιτεί αυξημένες επενδύσεις, οι οποίες επιδρούν και πάλι πληθωριστικά. Για να μπορέσουν να δώσουν στις χώρες του Νότου ακόμα περισσότερα από το Εθνικό προιόν της Δύσης, θα έπρεπε προσωρινά να χαμηλώσουν κατά πολύ το βιοτικό επίπεδο της Δύσης. Το κατά πόσον όμως θα συμφωνούν με κάτι τέτοιο τα διάφορα συνδικάτα, οι γεωργοί, και ολοι αυτοί ζουν απο την δουλειά τους στην Δύση και ψηφίζουν κιόλας αυτό είναι το βασικό ερώτημα.
Ποιός χρωστάει σε ποιόν; Αυτό είναι ένα λεπτό πολιτικό-φιλοσοφικό ερώτημα. Γίνεται διαρκώς έκκληση στην αλληλεγγύη όμως αυτή θα έπρεπε να ξεκινά μέσα από την ίδια την οικογένεια, ανάμεσα στις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες που έγιναν πολύ πλούσιες και στα φτωχά αδέλφια τους κι ακόμη περισσότερο όταν η μεγαλύτερη επιβάρυνση των φτωχών σχετίζεται με τις υψηλές τιμές του πετρελαίου. Για τους χρεώστες το σημαντικότερο είναι να βρίσκουν κατάλληλους πιστωτές, παρά για τους πιστωτές να βρίσκουν τους σωστούς χρεώστες. Όταν όμως αυτοί οι πιστωτές δεν θέλουν να είναι ούτε δειλοί ούτε χαζοί ούτε ανεύθυνοι, τότε θα έπρεπε σε περαιτέρω απαιτήσεις να απαντούν με το ρεαλιστικό και πονηρό τρόπο του Γκρίν, ο οποίος λέει στο φίλο του που θέλει να τον “μαδήσει” για πολλοστή φορά: ” Κοίτα, Κον, γιατί να μαλώσουμε αργότερα, όταν δεν θα μπορείς να μου τα δώσεις πίσω. Ας κακιώσουμε καλύτερα από τώρα, δεν σου δίνω τίποτα.”
Αυτό το, δεν σου δίνω τίποτα, στην σημερινή εποχή και λόγω της Ευρώπης και της θεωρίας των συγκοινωνούντων δοχείων μεταξύ των οικονομιών δεν λειτουργεί. Υπερεξουσία και συγκεντρωτισμός του Κεφαλαίου (παραγωγικού και χρηματοικονομικού) στα λεγόμενα “αόρατα χέρια” θα συνεχίζουν να δίνουν χρηματικά δώρα, παρόλο που γνωρίζουν ότι δεν θα πληρωθούν ποτέ -όπως θα επισημάνω και στο Δεύτερο μέρος του άρθρου-.
Παναγιώτης Παγκάκης, οικονομολόγος
Τ.Ο Καρδίτσας
http://www.xryshaygh.com/index.php/enimerosi/view/h-legomenh-krish-twn-chrewn-meros-a#.UMbrh4OcdHc
