Από τα άνευ αντικρίσματος τραπεζογραμμάτια στο… άυλο χρήμα!
«Μετά τον Β΄Π.Π. εγκαταλείφθηκε ο «χρυσός κανόνας» και το απόθεμα σε χρυσό αντικαταστάθηκε από το απόθεμα σε «συνάλλαγμα», δηλαδή σε δολάρια. Κατ’ αυτή τη φάση φυσικά οι ΗΠΑ είναι ελεύθερες να τυπώνουν όσα δολάρια επιθυμούν, δηλαδή όσα εκάστοτε τις συμφέρουν. Είναι όμως προφανές ότι αυτά τα δολάρια στην πραγματικότητα ουδεμία αξία έχουν, παρά μόνον την αξία του χαρτιού και της μελάνης που χρειάζονται για να εκτυπωθούν!»
Η οικονομία δεν είναι τίποτε άλλο παρά το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με τη φύση. Π.χ. ο άνθρωπος δια της εργασίας του σκάβει τη γη και βγάζει διάφορα υλικά με την κατεργασία των οποίων φτιάχνει διάφορα εργαλεία και γενικότερα διάφορα αγαθά. Οι δύο πρωταρχικοί λοιπόν παράγοντες της οικονομίας είναι το έδαφος και η εργασία. Ό,τι δε παράγεται με τη συνεργασία των δύο αυτών παραγόντων αποτελεί το πρωτογενές κεφάλαιο.
Επειδή τώρα ο κάθε ξεχωριστός άνθρωπος δεν μπορεί να παραγάγει όλα τα αγαθά που χρειάζεται, ενώ αντιθέτως μερικά αγαθά μπορεί να τα παράγει σε ποσότητες μεγαλύτερες από αυτές που του χρειάζονται ατομικά (καταμερισμός της εργασίας), αναπτύχθηκε στις ανθρώπινες κοινωνίες το εμπόριο. Αυτό στην αρχική του φάση συνίστατο στην ανταλλαγή διαφόρων αγαθών (προϊόντων) μεταξύ των ανθρώπων που για να μπορέσουν να επιζήσουν ήταν όλοι παραγωγοί.
Βρέθηκε όμως στην πορεία ότι αυτή η πρώτη μορφή εμπορίου ήταν δύσκολη στην εφαρμογή της και έτσι αποφάσισαν οι άνθρωποι να βρουν ένα στάνταρ αγαθό για τις συναλλαγές τους, π.χ. αυγά, έτσι ώστε κάθε αγαθό να έχει μια τιμή σε αυγά. Όμως το μέσον αυτό των συναλλαγών, που αποτελούσε το πρωτογενές χρήμα, έπρεπε να έχει την ιδιότητα να είναι εύχρηστο και μεγάλης ειδικής αξίας και γι’ αυτό αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν σαν χρήμα διάφορα μέταλλα και ειδικά τον χρυσό. Η επιλογή αυτή δεν ήταν τυχαία, αλλά έγινε γιατί λόγω της σπανιότητάς του είχε μεγάλη ειδική αξία. Έτσι λοιπόν δημιουργήθηκαν τα πρώτα νομίσματα εκ χρυσού. Και το πρωτογενές κεφάλαιο μπορούσε πλέον να αποτιμηθεί σε χρυσό.
Στη συνέχεια έχουμε την τρίτη φάση στην εξέλιξη της οικονομίας, κατά την οποία κρίθηκε για λόγους ασφαλείας ότι ήταν προτιμότερο να συγκεντρωθεί ο χρυσός σε ορισμένα ιδρύματα, τις τράπεζες, οι οποίες εξέδωσαν τα λεγόμενα τραπεζογραμμάτια, δηλαδή χαρτονομίσματα, που αντιπροσώπευαν τον χρυσό που διέθεταν και με αυτά γινόντουσαν πλέον οι συναλλαγές. Έτσι το χρήμα πήρε τη γνωστή μας χάρτινη μορφή και το κεφάλαιο επίσης. Η φάση αυτή ίσχυε καθολικά μέχρι σχεδόν τον Β΄Π.Π. και ήταν η εποχή του «χρυσού κανόνα» όπως ονομάσθηκε, γιατί πάντα το χρήμα που κυκλοφορούσε έπρεπε και είχε αντίκρισμα σε χρυσό, που ο χρυσός αυτός είχε συγκεντρωθεί πλέον στις κεντρικές τράπεζες των διαφόρων κρατών.
Εν τω μεταξύ το κεφάλαιο αυτονομήθηκε από τους δύο πρωτογενείς παράγοντες της οικονομίας, δηλαδή το έδαφος και την εργασία, διατηρώντας πάντα τη δική του αξία σαν αποτέλεσμα της συνεργασίας των δύο τελευταίων σε τελική ανάλυση. Έτσι πλέον οι παράγοντες της οικονομίας έγιναν τρείς: το έδαφος, η εργασία και το κεφάλαιο. Μετά τον Β΄Π.Π. περνάμε στην τέταρτη φάση. Κατ’ αυτήν εγκαταλείφθηκε ο «χρυσός κανόνας» και το απόθεμα σε χρυσό αντικαταστάθηκε από το απόθεμα σε «συνάλλαγμα», δηλαδή σε δολάρια. Κατ’ αυτή τη φάση φυσικά οι ΗΠΑ είναι ελεύθερες να τυπώνουν όσα δολάρια επιθυμούν, δηλαδή όσα εκάστοτε τις συμφέρουν. Είναι όμως προφανές ότι αυτά τα δολάρια στην πραγματικότητα ουδεμία αξία έχουν, παρά μόνον την αξία του χαρτιού και της μελάνης που χρειάζονται για να εκτυπωθούν!
Και τελικά στις μέρες μας, πέμπτη φάση, ακόμη και τα (τυπωμένα) δολάρια ξεπεράστηκαν και μπήκαμε στην εποχή του «άυλου» χρήματος, που όπως το λέει και το όνομά του δεν έχει αντίκρισμα ούτε σε συνάλλαγμα, είναι δηλαδή στην κυριολεξία αέρας κοπανιστός! Είναι δε το αποτέλεσμα της «δημιουργίας» χρήματος υπό των εμπορικών τραπεζών, για την οποία έχω ήδη γράψει αλλαχού.
Ε.Χ.
