ΜΕΛΕΑΓΡΟΣ Ο ΠΡΙΓΚΙΠΑΣ ΤΗΣ ΚΑΛΥΔΩΝΑΣ
Η δύναμη της ελληνικής σκέψης και του ελληνικού λόγου, αποτυπώνεται με τον πιο κρυστάλλινο και γοητευτικό τρόπο, στην Ελληνική Μυθολογία. Η Ελληνική Μυθολογία, αποτέλεσε τη βάση της Παιδείας και γνώσης, σε όλο το φάσμα του αρχαίου ελληνικού Κόσμου και για όλες τις μεγάλες μορφές΄Ελλήνων που έζησαν και έδρασαν.
Από τους πιο ωραίους και συνάμα γεμάτος διδάγματα, είναι ο Μύθος του Μελέαγρου, του Πρίγκιπα της Καλυδώνας.
Ο ΜΥΘΟΣ
Ο Μελέαγρος ήταν γιος του βασιλιά της Καλυδώνας, Οινέα. Η Καλυδώνα, πόλης ισχυρή και θαυμαστή βρισκόταν στη σημερινή Αιτωλία. Μητέρα του Ήρωα, ήταν η βασίλισσα και σύζυγος του Οινέα, η Αλθαία. Η Αλθαία, ήταν αδερφή της όμορφης Λύδας, με την οποία είχε σμίξει ο Πατέρας Ανθρώπων τε και Θεών, με τη μορφή Κύκνου. Αδερφή του Μελέαγρου, ήταν η πανώρια Διηάνειρα.
Ο πατέρας του Ήρωα, είχε φιλοξενήσει στο μυκηναϊκό του, ανάκτορο, το Διόνυσο πριν εκστρατεύσει στην Ασία. Ο Οινέας, παρόλο που αγνοούσε τη θεϊκή υπόσταση του Ολύμπιου, του φέρθηκε με ευγένεια και καλοσύνη. Ο θεός λοιπόν του κρασιού για να ανταποδώσει τη γενναιόδωρη φιλοξενία προς το θνητό, του δίδαξε την καλλιέργεια του αμπελιού και πως από το χυμό του, το σταφύλι, να παράγει “οίνο”.
Ο Οινέας, επιδόθηκε με ζήλο στην καλλιέργεια αμπελιού και την παραγωγή κρασιού. Τα περισσότερα χωράφια της χώρας του, ήταν σπαρμένα με αμπέλια. Οι σοδειές, χρόνο με το χρόνο γίνονταν όλο και πιο μεγάλες. Τα παιδιά του Οινέα, μεγάλωναν και γίνονταν αξεπέραστα σε ομορφιά και ήθος.
Ο Μελέαγρος ήταν αξεπέραστος στο τρέξιμο και στη σωματική δύναμη. Ξεπερνούσε τους πάντες σε ανάστημα και ήταν άτρωτος. Όταν είχε γεννηθεί, ήρθαν οι Μοίρες σιμά στην κούνια του. Η μάνα του, η Αλθαία, καθόταν δίπλα στο νεογέννητο μωρό της. Ελαφροΐσκιωτη, άκουσε την κουβέντα από την Άτροπο: η ζωή του μωρού, θα τερματίσει μόλις καεί το κούτσουρο που καίει στην εστία. Έτρεξε αμέσως, η μάνα και έσβησε το δαδί. Το φύλαξε μες στο πυθάρι που φύλαγε, όλα τα κοσμήματα και πολύτιμα αντικείμενα της. Γι’ αυτό ο Πρίγκιπας της Καλυδώνας, ήταν Άτρωτος.
Ο Οινέας, νιώθοντας ευλογημένος από τους Θεούς, θέλησε να τους ευχαριστήσει που όλα στο βασίλειο και την οικογένεια του, πήγαιναν κατ’ ευχήν, προσφέροντας μεγάλες θυσίες. Σε όλους τους Ολύμπιους, προσέφερε θυσίες σημαντικές στους βωμούς τους. Στο βωμό της Δήμητρας, μεγάλες σοδειές από στάρι. Στο βωμό της Αθηνάς, ελαιόλαδο. Στο βωμό του Διονύσου, το πιο δυνατό και το πιο σπουδαίο κρασί. Στο βωμό του Ποσειδώνα, τον πιο μεγάλο ταύρο των κοπαδιών του. Μόνο η αδερφή του Απόλλωνα, η σκληρή Άρτεμις, δεν είχε θυμίαμα στο βωμό και προσφορές από τις ιδιότητες που της αναλογούσαν, δείγμα πως οι Καλυδώνιοι, είχαν επιδοθεί μονάχα στην καλλιέργεια της γης τους και δεν κυνηγούσαν.
Η Ολύμπια Κυνηγός, έθεσε σε εφαρμογή, ένα σχέδιο εκδίκησης που θα κατέστρεφε τις πηγές ευτυχίας του δύστυχου βασιλιά. Ένα σχέδιο που θα κατέστρεφε και το βασίλειο και τα αμπέλια και την οικογένεια του Οινέα. Ένας υπερφυσικός σε μέγεθος και μανία κάπρος, δηλαδή αρσενικό αγριογούρουνο, ξεπήδησε από τα δάση της Αιτωλίας. Με τρίχωμα άγριο και αδιαπέραστο από βέλη, χαυλιόδοντες τεράστιους, βγάζοντας αφρούς από το στόμα και με μάτια κατακόκκινα σαν τις δυνατές φωτιές που καταστρέφουν τα δάση, ο Κάπρος, ξεριζώνει τα αμπέλια του Οινέα. Γκρεμίζει τα δένδρα μες στη μανία του και σκοτώνει πλήθος από τα ζώα των κοπαδιών που μοιάζουν με μικρά παιγνίδια μπρος στο τεράστιο αγριογούρουνο. Όσους ανθρώπους, βρίσκονται στους αγρούς για να σπείρουν ή να οργώσουν, τους σκοτώνει με τους σουβλερούς χαυλιόδοντές του.
Οι αγρότες αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα αμπέλια και την καλλιέργεια της γης, φοβούμενοι για τη ζωή τους. Ο Μελέαγρος, λείπει στην Αργοναυτική Εκστρατεία. Οι πιο σπουδαίοι άνδρες της Καλυδώνες που έστερξαν να κυνηγήσουν το τρομερό Θηρίο, βρήκαν τέλος τραγικό. Μόλις επιστρέψει ο Πρίγκιπας, μηνύει στους φίλους του, τους συνταξιδιώτες Αργοναύτες αλλά και σε άλλους σπουδαίους Έλληνες Ήρωες, να έρθουν να τον βοηθήσουν για να κυνηγήσουν τον Κάπρο της Καλυδώνας που σαν κατάρα έχει καταστρέψει το βασίλειο. Όπως και σήμερα, έτσι και στα αρχαία χρόνια, το κυνήγι αγριογούρουνου, ήταν πολύ επικίνδυνο και χρειαζόταν συνεργασία μεταξύ έμπειρων και θαρραλέων κυνηγών. Έπαθλο για όποιον καταφέρει να σκοτώσει το υπερφυσικό θηρίο, η κεφαλή και το τομάρι του πελώριου κάπρου.
Στην Καλυδώνα καταφτάνουν, ο Πηλέας, ο πατέρας του Αχιλλέα. Ο Ιάσωνας, ο Αρχηγός της Αργοναυτικής Εκστρατείας. Ο Θησέας, ο Ίδας, ο Τελαμώνας, οι Διόσκουροι της Σπάρτης και άλλοι πολλοί ήρωες. Ανάμεσά τους όμως και μία γυναίκα. Είναι μία πανέμορφη γυναίκα. Είναι η Αταλάντη. Ιέρεια της Αρτέμιδος. Κατά τα πρότυπα της Ολύμπιας Αρχής που υπηρετεί, είναι δεινή κυνηγός, ζει στα βουνά και έχει ορκιστεί να παραμείνει παρθένα. Θα παντρευτεί μονάχα όποιον άνδρα καταφέρει να την νικήσει στο τρέξιμο. Μεγαλωμένη με τις αρκούδες και άλλα άγρια θηρία στα δάση της Αρκαδίας, είναι πιο γρήγορη και από τον άνεμο. Η παρουσία της, προκαλεί αντιδράσεις, κυρίως από άλλους Αρκάδες. Τον Αγκαίο και τον Κηφέα.
Αφού συγκεντρωθούν όλοι όσοι αποδέχτηκαν την πρόσκληση και πρόκληση συνάμα, ο Μελέαγρος, τους τιμά με μεγάλο γεύμα. Με το πρώτο φως της επόμενης ημέρας, οι μεγάλοι ήρωες, ξεκινούν το πιο ξακουστό κυνήγι ίσως της Μυθολογίας. Επικρατεί πανδαιμόνιο. Τα σκυλιά που γαυγίζουν, οι θόρυβοι που προκαλούν οι κυνηγοί για να εντοπίσουν το θηρίο, τα βούκινα των μπροστάρηδων.
Η Αταλάντη, βρίσκεται ξέχωρα από τους άνδρες. Μόνη της. Μέσα όμως στα πυκνά δάση της αρχαίας Αιτωλίας, κρύβονταν και άλλα τέρατα, εκτός από τον Κάπρο που είχε αποστείλει η Άρτεμη. Δύο λάγνοι Κένταυροι, ορμούν πάνω στην πανέμορφη κυνηγό με στόχο να τη βιάσουν. Η Αταλάντη όμως, γρήγορη σαν τον άνεμο καταφέρνει να τους ξεφύγει και αφού πάρει ασφαλή απόσταση, τους θανατώνει με τα βέλη της.
Όμως, τις πρώτες σαΐτες της, της έχει ήδη ρίξει και στόχος τους, δεν ήταν άλλος παρά η καρδιά του Πρίγκιπα της Καλυδώνας. Ο Μελέαγρος, την ερωτεύθηκε όταν η Αταλάντη, παρακινημένη ίσως από τη θεά-προστάτιδά της, τον κάρφωσε με το βλέμμα της. Ο Μελέαγρος, που τόση ώρα φρόντιζε να έχει στο οπτικό του πεδίο την όμορφη παρθένα, μόλις αντίκρυσε τους Κένταυρους, όρμησε και θαύμασε ακόμα περισσότερο τη νεαρή κυνηγό που τους εξουδετέρωσε χωρίς βοήθεια.
Στο μεταξύ, ο Κάπρος, είχε βγει από την κρυψώνα του και σκορπούσε το θάνατο. Ποδοπατούσε τα σκυλιά που ορμούσαν καταπάνω του. Τρυπούσε με τους χαυλιόδοντες όσους τολμούσαν να τον πλησιάσουν ή να βρεθούν στην πορεία του. Ο Πηλέας, ορμά και τινάζει το κοντάρι του. Η αιχμή της λόγχης του όμως, χτυπά πάνω στους χαυλιόδοντες του θηρίου και αλλάζοντας τελείως πορεία στο φονικό όπλο, βρίσκει στο στήθος, τον ευεργέτη του, τον Ευρυτίωνα. Τα βέλη του Ιάσωνα, του Θησέα, του Τελαμώνα εξοστρακίζονται στο χοντρό τομάρι του. Αντιλαμβάνονται οι έμπειροι πολεμιστές πως το προστατεύει κάποια θεϊκή δύναμη. Οι θηρευτές, νιώθουν θύματα…
Ο Κάπρος, ορμά με ασύλληπτη ταχύτητα και μανία κατευθείαν επάνω στο Μελέαγρο. Τα μάτια του βγάζουν φλόγες. Ο Αρκάς, Αγκαίος, πετάγεται μπρος στο θηρίο και προσπαθεί να το χτυπήσει με το Διπλό Πέλεκυ. Το μόνο που πελεκεί όμως, είναι τα άκρα του…
Το Θηρίο, συνεχίζει αλώβητο. Η Αταλάντη, σημαδεύει και πετυχαίνει το μαλακό σημείο, το κάτω μέρος του αυτιού του κάπρου. Ούρλιαξε από τον πόνο. Άρχισε να διαγράφει κύκλους γύρω από τον άξονα του και εν τέλει προσπαθώντας να βγάλει το βέλος, να τρίβει τη μουσούδα του στο χώμα. Το μόνο όμως που κατάφερε ο Κάπρος, ήταν να μεγαλώσει την πληγή και την απώλεια αίματος.
Εξουθενωμένο, στέκεται ακίνητο, ανασαίνοντας βαριά. Νιώθει πως πλησιάζει το τέλος του. Ο Μελέαγρος πλησιάζει και μπήγει το μαχαίρι του στο λαιμό του θηρίου και το σκοτώνει. Γδέρνει έπειτα το θηρίο μες στις ζητωκραυγές των υπόλοιπων κυνηγών. Προς έκπληξη όλων όμως, τα έπαθλα της Νίκης τα προσφέρει στην Αταλάντη. “Εαν η Αταλάντη, δεν είχε πληγώσει το Θηρίο, δε θα κατάφερνα να το σκοτώσω”, δικαιολογείται στα αδέρφια της μητέρας του, τον Πλήξιππο και τον Τοξέα, που είχαν σπεύξει να βοηθήσουν μαζί με το λαό τους, τους Κούρητες. Διαμαρτύρονται γιατί όλη τη δόξα από το επικίνδυνο κυνήγι, δε γινόταν να το κερδίσει μία γυναίκα.
Και τότε εκτυλίσσεται το δεύτερο μέρος του σχεδίου της σκληρής Ολύμπιας. Μετά την εξουδετέρωση του φανερού εχθρού, ο Ήρωας Μελέαγρος, δεν αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο. Ικανοποιημένος πως ο Κάπρος της Καλυδώνας που κατέστρεψε την Πατρίδα του, εξουδετερώθηκε, πως σα γιος έκανε πέρα για πέρα το καθήκον του και πως οι ενέργειες του έφεραν το επιθυμητό αποτέλεσμα, τυφλωμένος από έρωτα για την ιέρεια και παρθένο κυνηγό, την Αταλάντη, της προσφέρει το Έπαθλο της Νίκης για να την εντυπωσιάσει και πάνω στον καυγα σφάζει και τους θείους του.
Μέγα σύγκρουση ξεσπά τότε, ανάμεσα στους Καλυδώνιους και τους Κούρητες. Ο Μελέαγρος με τους πολεμιστές του, άτρωτος καθώς είναι και γενναίος πολεμιστής, προκαλεί πολλές απώλειες και τους αναγκάζει σε οπισθοχώρηση. Η μάνα του όμως, η Αλθαία, αντικρύζοντας τις νεκρές σωρούς των αδερφιών της, ξεσπά σε λυγμούς και κατάρες προς τις χθόνιες θεότητες. Καταρριέται τον ίδιο της το γιο! Ο Μελέαγρος μόλις πληροφορείται πως η μάνα του τον καταριέται και πως έριξε το κούτσουρο με το οποίο ήταν δεμένη η ζωή του, εγκαταλείπει το πεδίο της μάχης. Οι Κούρητες, ανασυγκροτούνται και φτάνουν μέχρι τα τείχη της Καλυδώνας. Μπαίνουν μες στην πόλη. Σφάζουν, αρπάζουν γυναίκες και παιδιά. Η νεαρή σύζυγος του Μελέαγρου, η Κλεοπάτρα, κλαίει πεσμένη στα πόδια του αντρός της και τον παρακαλά να πάρει ξανά τα όπλα. Να Υπερασπιστεί την Οικογένεια του και την Πατρίδα του. Μπρος στο Μέλλον που σχηματίζει στο Νου του, η γυναίκα του να σέρνεται σκλάβα και να ικανοποιεί τις επιθυμίες αυτών που διέλυσαν την Πατρίδα του, ο Μελέαγρος, συγκλονίζεται. Ο Ήρωας, μάχεται σα λιοντάρι και παρά τους φριχτούς του πόνους, κατορθώνει πριν κοπεί το νήμα της ζωής του, να νικήσει τους εχθρούς του.
Σαν τελειώσει η μάχη και η Πατρίδα του είναι ασφαλής, σωριάζεται κατά γης. Η μάνα του, από τον πύργο, κοιτάζοντας το γιο της νεκρό γυρνάει προς την εστία. Το κούτσουρο πια είχε γίνει στάχτες…Ο θρήνος και ο πόνος, δεν επιτρέπουν στο μυαλό της να λειτουργεί ως πρέπει. Αρπάζει ένα μαχαίρι και αυτοκτονεί πάνω από το γιο της.
Έτσι, ολοκληρώθηκε η εκδίκηση της Άρτεμης, προς τον Οινέα. Ο Μύθος, λέει πως όταν ο Ηρακλής, κατέβηκε στον Κάτω Κόσμο για να εκτελέσει το Δωδέκατο και πιο δύσκολο Άθλο του, να φέρει στις Μυκήνες τον Κέρβερο, τον τρικέφαλο Κύνα του Άδη, αντίκρυσε το φάσμα του γιγαντιαίου Μελέαγρου, ο οποίος του αφηγήθηκε τη θλιβερή, τη μέλανα ιστορία του βίου του. Ο Ηρακλής, φοβερά συγκινημένος υποσχέθηκε στον Πρίγκιπα της Καλυδώνας, πως θα νυμφευτεί την αδερφή του, τη Διηάνειρα κατά την επιθυμία του ώστε να την προσέχει και να την υπερασπίζεται.
ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΠΥΡΗΝΑΣ
Ο Ιστορικός Πυρήνας του Μύθου, πιθανώς να βασίστηκε στο ότι οι Αιτωλοί, είχαν επιδοθεί πλήρως στην καλλιέργεια της γης και ειδικά στην αμπελοκαλλιέργεια και την παραγωγή οίνου που τους έκανε και πλούσιους. Το ότι δεν κυνηγούσαν, αποδείχτηκε μοιραίο καθώς επέτρεψε στον πληθυσμό των άγριων γουρουνιών να εκτιναθεί στα ύψη μιας και το εν λόγω είδος γεννάει πάρα πολλά μικρά. Ίσως, το υπερφυσικό μέγεθος του Κάπρου, της θεάς Άρτεμης, να μην είναι παρά το μεγάλο πλήθος σε αγριογούρουνα. Έτσι οι καταστροφές στα χωράφια να είναι υπέρμετρες και η αντιμετώπισή τους να είναι ακατόρθωτη από αγρότες και γεωργούς και γι’ αυτό να χρειάστηκε κάλεσμα από Ήρωες, έμπειρους και θαρραλέους πολεμιστές, οι οποίοι ασκούνταν τακτικά στο κυνήγι.
ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ
Πολλά τα διδάγματα του μελαγχολικού τούτου Μύθου, του Μελέαγρου. Του Σκοτεινού Πρίγκιπα της Καλυδώνας. Το πρώτο που διδάσκει τον Έλληνα, ο Μύθος, είναι πως η εύνοια της Θείας Πρόνοιας, δεν είναι αιώνια προς τους θνητούς. Μία Ολύμπια Δύναμη χάρισε την ευτυχία στον Οινέα, μία άλλη Ολύμπια Δύναμη του στέρησε τα πάντα. Γιατί, δεν πρέπει ποτέ να εγκαταλείπουμε κανένα πεδίο δράσης, αλλά να προσφέρουμε “θυμίαμα”, δηλαδή Αγώνες σε κάθε Ολύμπια Αρετή, Ελληνική Αξία. Σε κάθε επίπεδο. Σκέψη και Δράση Πάντα και Παντού.
Ένα άλλο σημείο του Μύθου, που αξίζει να αναφερθεί ως δίδαγμα, είναι η λαϊκή αντίληψη των Ελλήνων, που μαζί με το Αίμα, ρέει στις ψυχές μας, ακλόνητα και αδιάκοπα. Είναι η λαϊκή αντίληψη που μέχρι σήμερα έχουμε, εμείς οι Έλληνες πως οι Μοίρες εμφανίζονται στα νεογέννητα και προ-λέγουν το Μέλλον τους και γι’ αυτό πρέπει να τους αφήνουμε γλυκά στην κούνια ή στην πόρτα του σπιτιού. Είναι ακόμα ένα επιχείρημα η λαϊκή αυτή αντίληψη πως είμαστε γνήσιοι απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων.
Άλλο δίδαγμα σε πιο πλατύ επίπεδο, είναι πως μία πολιτεία αδιαφορεί για το τι γίνεται στα σύνορά της και μεριμνά μονάχα για το τί γίνεται στις καθημερινές ασχολίες της που επιφέρουν κέρδος και ευημερία, μοιραία, θα κληθεί να αντιμετωπίσει τους χειρότερους φόβους της. Με άλλα λόγια, η Καλυδώνα του Μύθου, είναι ίσως η Ελλάς του Σήμερα.
Οι ισχυροί συμβολισμοί στο Μύθο καθώς και η ονοματοδοσία των αρχαίων σοφών, που μόνο τυχαία δεν είναι: Μελέαγρος, Μέλαν Αγρός, Οινέας, ο σχετιζόμενος με τον Οίνο, δημιουργούν Αρχέτυπα και αιώνια ηθοπλαστικά διδάγματα. Όταν ο Έλληνας, μεριμνά μόνο για τον “άρτον τον επιούσιο” και δεν “κυνηγά” να σκοτώσει τα θηρία που φωλιάζουν στα δάση, τα σκοτεινά σημεία της ψυχής του, τότε τα θηρία αυτά, θα εμφανιστούν μπρος του και ως ο Κάπρος της Καλυδώνας με τον ίδιο ακριβώς τρόπο θα γκρεμίσουν και τις πηγές της ευτυχίας και δύναμης του.
Άλλο δίδαγμα από το Μύθο, είναι και το ότι, ο Έλληνας, δεν πρέπει να εγκαταλείπει ποτέ και για κανένα λόγο τον Αγώνα, ως έπραξε ο Μελέαγρος που εγκατέλειψε το πεδίο της μάχης, αηδιασμένος που η ίδια του η μάνα τον καταριόταν. Οι Χρυσαυγίτες, γνωρίζουν πολύ καλά πως δε βρισκόμαστε στην Εποχή της Σιδερένιας Πολιτείας, της Λακεδαίμονας, όπου οι μάνες, έδιναν την ευχή στον άνδρα και το γιο τους: Ή ΤΑΝ Ή ΕΠΙ ΤΑΣ.
Διδάσκει επίσης ο Μύθος, πως η Δύναμη του Πολεμιστή, είναι πιο δυνατή από μάγια και κατάρες. Ο Μελέαγρος στέκει και νικά. Με άλλα λόγια: το αίμα των Ηρώων είναι και πιο ιερό και πιο δυνατό και από τα μελάνια των σοφών και από τις προσευχές των πιστών ή των μάγων.
Άλλο δίδαγμα για τον Εθνικιστή, ας είναι και τούτο. Τη δύναμη της γυναίκας. Μία γυναίκα, οδηγεί το Μελέαγρο στην παγίδα της καταστροφής βωμών και εστιών, η Αταλάντη, αλλά και μία γυναίκα τον συνεφέρνει και τον οδηγεί στον Αγώνα για τη Σωτηρία της Πατρίδας. Ο Αγωνιστής, δεν πρέπει να έχει ως οδηγό τις δυνάμεις που προσωποποιούσε η Αφροδύτη αλλά η Αθηνά. Διόλου τυχαίο πως ο Μύθος του Μελέαγρου, εξιστορείται και από τον Όμηρο, τον Ποιητή της Ιλιάδος που ξετυλίχτηκε από την επιλογή του Πάρη προς την Αφροδύτη…
Τέλος, ας είναι δίδαγμα για τους δύσκολους αγώνες που καλούμαστε να δώσουμε στη ζοφερή εποχή του ζυγού των Παγκόσμιων Τοκογλύφων, σε όλους εμάς τους Αγωνιστές του Λαϊκού Συνδέσμου πως οι δυνάμεις που καταστρέφουν, που σπέρνουν τον Τρόμο και το Φόβο και θερίζουν θάνατο το σχέδιο τους εξυφαίνεται στο ορατό πεδίο, με εχθρούς εμφανείς και ορατούς μα και στο αόρατο, “παίζοντας” με την ψυχολογία και με τα συναισθήματα, προσπαθώντας να τα επηρεάσουν με τα κατάλληλα ερεθείσματα. Όπως, το σχέδιο εξόντωσης της Καλυδώνας, δεν έληγε με τη θανάτωση του Κάπρου, που ήταν ο ορατός εχθρός και το ορατό μέρος του σχεδίου καταστροφής της χώρας. Έτσι και οι καταστροφείς και οι δυνάστες της Πατρίδας και του Λαού των Ελλήνων, έχουν εξαπολύσει τους σύγχρονους Κάπρους.
Οι Εθνικιστές όμως, αντλούμε γνώση άρα και δύναμη από το Μύθο και την Ιστορία, ΘΑ ΝΙΚΗΣΟΥΜΕ!
ΤΩΝ ΕΧΘΡΩΝ ΟΥΧ ΩΝ ΔΡΑ ΜΟΝΟΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΑΝΟΙΑΣ ΠΡΟΑΜΥΝΕΣΘΑΙ ΧΡΗ
Πρέπει να προφυλάγεσαι όχι μόνο από τις δράσεις/τα έργα των εχθρών αλλά και από τις σκέψεις τους.
Θουκυδίδης