Με ένα εκτενές δημοσίευμα στην εφημερίδα «Ριζοσπάστης», που αποτελεί το επίσημο όργανο της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος, το ΚΚΕ επιχειρεί να αποδομήσει την πρακτική των bonus, που έδωσε η καπνοβιομηχανία Καρέλια στους εργαζόμενούς της, γεγονός που έτυχε ευρείας έκτασης στα μέσα ενημέρωσης.
Στρέφεται κατά των «αστικών ΜΜΕ», που «παρουσιάζουν τη συγκεκριμένη καπνοβιομηχανία σαν ένα φωτεινό παράδειγμα “υγιούς επιχειρηματικότητας”», αλλά και που «επιφύλαξαν και διθυράμβους για τον Α. Καρέλια, που σε καιρούς κρίσης μοίρασε μέρος από τα κέρδη του στους εργαζόμενους».
«Είναι άραγε τόσο “φιλεύσπλαχνος” ο Καρέλιας;», τίθεται το ερώτημα στο δημοσίευμα του «Ριζοσπάστη», όπως και μερικά ακόμα στα οποία επιχειρείται να δοθούν απαντήσεις:
«Μήπως τελικά είναι εφικτό σε επιχειρήσεις που δε χτυπήθηκαν από την κρίση και αύξησαν την παραγωγή τους, να βγαίνουν εξίσου κερδισμένοι εργαζόμενοι και εργοδότες; Σε τελική ανάλυση, είναι δυνατόν να συνυπάρχουν το καπιταλιστικό κέρδος και η «ανταγωνιστικότητα» μιας επιχείρησης, με την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών των εργαζομένων;».
Σπεύδει να επισημάνει πως «το πρώτο και βασικό είναι ότι ο καπνοβιομήχανος, όπως και κάθε άλλος καπιταλιστής, δεν μοιράζει δικά του λεφτά στους εργαζόμενους. Τα κέρδη της επιχείρησης, από τα οποία έδωσε τις παροχές, είναι υπεραξία που απέσπασε από τους εργαζόμενους. Τώρα, ένα μικρό μέρος από την απλήρωτη δουλειά των εργατών επιστρέφει σε αυτούς με τη μορφή έκτακτων επιδομάτων, δώρων για τα παιδιά τους κ.ά.». Σημειώνει πως το «γεγονός ότι το κάνει με έκτακτες παροχές και όχι με αυξήσεις στους μισθούς έχει τη σημασία του. Διατηρεί ούτως ή άλλως το δικαίωμα του χρόνου να μη δώσει κανένα επίδομα ή και να μειώσει τους μισθούς, αν μειωθεί η κερδοφορία του».
Επικαλείται την ομιλία του Α.Καρέλια προς τους εργαζόμενους (31/12/2013) για να προβάλει τον ισχυρισμό ότι «τα 2,5 εκατ. ευρώ που ξόδεψε ο Α. Καρέλιας για γαλοπούλες, επιδόματα και άλλες χριστουγεννιάτικες παροχές προς τους εργαζόμενους, είναι ένα μικρό μέρος από τα κέρδη που προσδοκά η επιχείρηση για το 2013, ξεπερνώντας ακόμα και τη (μεγάλη) κερδοφορία του 2012. Θυμίζουμε ότι και για το 2012 ο Α. Καρέλιας είχε δώσει επιδόματα και δώρα στους εργαζόμενους, αξίας 2,25 εκατ. ευρώ».
Περί παραγωγικότητας
Στη συνέχεια προβάλει τη διαπίστωση ότι η «αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας στην επιχείρησή του “χτύπησε κόκκινο” το χρόνο που πέρασε. Αυτό ήταν αποτέλεσμα των επενδύσεων που έκανε, ύψους 3 εκατ. ευρώ, για εκσυγχρονισμό των μέσων παραγωγής. Έτσι, στον ίδιο χρόνο παράγονταν περισσότερες μονάδες προϊόντων. Αυτό όμως σημαίνει ότι μεγάλωσε και ο βαθμός εκμετάλλευσης των εργαζομένων, δηλαδή το ποσοστό υπεραξίας» και συνεχίζει, ερμηνεύοντας τα παραπάνω:
«Η επικρότηση των εργαζομένων με “υψηλές αποδόσεις” σημαίνει σε μεγάλο βαθμό ενθάρρυνση της “εθελοντικής” εντατικοποίησης της εργασίας, με κίνητρο μάλιστα τα επιδόματα και τις παροχές. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις παροχές που ανακοίνωσε ο Καρέλιας περιλαμβάνεται και το λεγόμενο “επίδομα ανελλιπούς παρουσίας”, που φτάνει στα 800 ευρώ. Με αυτό το ποσό, που για άλλους είναι ένας μισθός, ενισχύεται ο εργαζόμενος που ακόμα και άρρωστος επιλέγει να πάει στη δουλειά, με ό,τι αυτό σημαίνει για τη φθορά της υγείας του, και που βεβαίως δεν απεργεί!».
Αναφορικά με τον Α.Καρέλια, ο «Ριζοσπάστης» στο δημοσίευμά του θεωρεί ότι ο «εργοδότης λέει ανοιχτά ότι το επόμενο διάστημα, η εργασία θα εντατικοποιηθεί κι άλλο. Για να το πετύχει αυτό, δίπλα στο “καρότο” των έκτακτων παροχών, βάζει το “μαστίγιο” της αξιολόγησης, του σφιχτού ελέγχου της δουλειάς, της επίτευξης συγκεκριμένων στόχων για κάθε εργάτη. Θα σκεφτεί κάποιος: Κι άλλοι επιχειρηματίες έχουν κέρδη, αύξησαν με διάφορους τρόπους την παραγωγικότητα των εργαζομένων τους. Δεν έκαναν όμως παροχές όπως αυτές που έκανε ο Καρέλιας».
Για όλα φταίει ο καπιταλισμός
Ακολουθώντας το συμπέρασμα-ευαγγέλιο για το ΚΚΕ (σ.σ. που συνοψίζεται στη ρήση για όλα φταίει ο καπιταλισμός), επισημαίνει: «Η καπνοβιομηχανία του Καρέλια δεν πρωτοτυπεί στις μεθόδους με τις οποίες διαχειρίζεται το προσωπικό της. Παντού και πάντα οι καπιταλιστές αναζητούσαν και αναζητούν τρόπους όχι μόνο να εξασφαλίσουν “εργασιακή ειρήνη” στις επιχειρήσεις τους, αλλά δίνοντας κίνητρα στους εργαζόμενους να αυξήσουν την παραγωγικότητά τους. Να τους στρατεύσουν συνειδητά στους στόχους της κερδοφορίας της επιχείρησης, κάτω από το σλόγκαν “πάει καλά η επιχείρηση, πάνε καλά και οι εργαζόμενοι”. Σε προηγούμενες δεκαετίες, παροχές όπως αυτές του Καρέλια ήταν καθεστώς σε αρκετές, ιδιαίτερα στις μεγάλες, βιομηχανίες. Η δυνατότητα αυτών των παροχών εξαρτάται από το σε ποια φάση βρίσκονταν ο κλάδος, ο ενδοκλαδικός ή διακλαδικός ανταγωνισμός, η ίδια η επιχείρηση».
Φέρνει ως παράδειγμα τη κλωστοϋφαντουργία Λαναρά, που «ιδιαίτερα στα εργοστάσια της Νάουσας φημιζόταν για τις παροχές προς τους εργαζόμενους (οργανωμένα ταξίδια στο εξωτερικό, δώρα και επιδόματα στις γιορτές, βοήθεια σε οικογένειες που σπούδαζαν παιδιά κ.ά.), την περίοδο που η επιχείρηση ήταν κερδοφόρα και πριν ο κλάδος “μαραθεί” από τον ανταγωνισμό με άλλους καπιταλιστές, από ασιατικές κυρίως χώρες. Δηλαδή, πάντα, και στη φάση της ανόδου της καπιταλιστικής οικονομίας και στη φάση της ύφεσης, υπάρχουν επιχειρήσεις που εξαιτίας της μεγάλης κερδοφορίας τους έχουν τη δυνατότητα να διαμορφώσουν το ένα ή το άλλο πλέγμα παροχών προς τους εργαζόμενους. Πρέπει να είναι καθαρό ότι αυτή η κατάσταση εξαρτάται αποκλειστικά από την πορεία της κερδοφορίας της επιχείρησης, τη θέση που έχει κατακτήσει στην αγορά….».
Ο «εργοδοτικός συνδικαλισμός»
«Για να ευοδωθούν οι στόχοι των καπιταλιστών χρειάζεται η συνδρομή του εργοδοτικού συνδικαλισμού. Ο Καρέλιας την έχει και με το παραπάνω. Η πλειοψηφία του σωματείου έχει καθοριστικό ρόλο στην εμπέδωση της γραμμής της “ταξικής συνεργασίας” στο εργοστάσιο, στη στήριξη των μηχανισμών εξαγοράς που στήνει η εργοδοσία, στην καλλιέργεια της αντίληψης ότι οι διεκδικήσεις των εργαζομένων θα πρέπει να καθορίζονται από τις επιδόσεις της επιχείρησης.
»Είναι καθαρό ότι στη βάση αυτής της λογικής, με την ίδια ευκολία που ο εργαζόμενος δέχεται σήμερα να δουλεύει εντατικά, προκειμένου στο τέλος του χρόνου να πάρει ένα επίδομα συνδεδεμένο με την κερδοφορία της επιχείρησης, αύριο, αν η παραγωγή μειωθεί, θα δεχτεί να μειώσει το μισθό του, να δουλεύει «εκ περιτροπής», να υπογράψει ατομική σύμβαση και πάει λέγοντας.
»Σχετική πείρα υπάρχει. Ο “ευεργέτης Λαναράς”, όπως τον αποκαλούσαν στη Νάουσα, σε συνεργασία με τη συνδικαλιστική πλειοψηφία σε ορισμένα από τα εργοστάσιά του, έφτασε να κατεβάζει μπουλούκια τους απλήρωτους εργαζόμενους στην Αθήνα, για να ζητήσουν από την κυβέρνηση να επιδοτήσει εκ νέου τον εργοδότη τους και από τις τράπεζες να του δώσουν δάνεια (…)».
«Να προβληματιστούν οι εργαζόμενοι»
«Σήμερα, που ένα μεγάλο κομμάτι εργαζομένων είναι άνεργοι, άλλοι βρίσκονται στην εργασιακή περιπλάνηση, άλλοι δουλεύουν κακοπληρωμένοι, είναι φυσικό συνθήκες σαν αυτές στον Καρέλια να μοιάζουν με παράδεισο. Όμως, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να προβληματιστούν περισσότερο: Το γεγονός ότι μια επιχείρηση ή μια ομάδα επιχειρήσεων μπορεί να διαμορφώνει παροχές προς τους εργαζόμενους, με σκοπό την εξασφάλιση “εργασιακής ειρήνης” ή τη στράτευση στους στόχους της επιχείρησης, δεν αλλάζει τη συνολική τάση επιδείνωσης της ζωής της εργατικής τάξης, που σήμερα κυριαρχεί, με αφαίρεση κατακτήσεων και δικαιωμάτων. Αυτό και μόνο αρκεί για να κατανοηθεί ότι η όποια καλύτερη θέση τους είναι επισφαλής.
»Η πείρα έχει δείξει ότι κανένας δεν είναι αλώβητος στο πλαίσιο της καπιταλιστικής οικονομίας. Το “εκεί που ήσουν ήμουνα και εκεί που είμαι θα έρθεις” ισχύει απόλυτα στο πλαίσιο του καπιταλιστικού ανταγωνισμού. Καμιά ομάδα εργαζομένων, όσες θυσίες και αν έκανε, δεν μπόρεσε να σώσει ούτε μισθούς, ούτε δικαιώματα, ούτε θέσεις εργασίας όταν χτύπησε η κρίση τον εργοδότη τους».