Οι περιπέτειες του θα μπορούσαν να αποτελέσουν το σενάριο μιας καλοσκηνοθετημένης ταινίας, στα χνάρια του «Grizzly Men» με ντοκουμέντα από τη ζωή του Τίμοθυ Τρέντγουελ. Του άντρα που ερχόταν σε επαφή με αρκούδες (μέχρι που αυτό του κόστισε την ίδια του τη ζωή). Θα μπορούσε ίσως να πάρει μαθήματα επιβίωσης από την Τίπι Ντεγκρέ, το κορίτσι που γεννήθηκε στην Αφρική και μεγάλωσε με μοναδική παρέα μερικά λιοντάρια, τίγρεις, φίδια και ελέφαντες. Ωστόσο, η φιλοσοφία του κινείται σε διαφορετικά επίπεδα.
Ο 62χρονος David Barnes αποτελεί τον σύγχρονο «σωτήρα της Άγριας Δύσης» και βρίσκεται διαρκώς εν πτήσει, με μοναδικές αποσκευές… κροκόδειλους, λιοντάρια, τίγρεις, πιθήκους, ιγκουάνα ή καγκουρό. Είναι ο άνθρωπος που μεταφέρει αφιλοκερδώς σε ασφαλή καταφύγια του εξωτερικού άγρια ζώα που «σαπίζουν» εγκλωβισμένα σε συνθήκες αιχμαλωσίας σε ελληνικά Κέντρα Διάσωσης.
Στο βιογραφικό του μετρά ήδη 60 μεταφορές από Ελλάδα (από skunk μέχρι βασιλικούς γερανούς) και συνολικά, πάνω από 300 σε ολόκληρο τον πλανήτη. Δεν το κάνει σαν επάγγελμα. Είναι όμως το χόμπι που τον κρατά εν ζωή (μετά το πρόσφατο διπλό bypass) και ο λόγος που κάθε μήνα επισκέπτεται διαφορετικές χώρες, κάνοντας ακόμη και τον Κύκλο της Γης να μοιάζει παιχνιδάκι.
Την πρώτη επίσκεψή του στη χώρα μας το 1996, τη χαρακτηρίζει απογοητευτική. Εγκαταλελειμμένα ζωολογικά πάρκα με υποσιτισμένα άγρια ζώα, σάπια κλουβιά, ανειδίκευτο προσωπικό, ελλιπή κτηνιατρική φροντίδα και ανύπαρκτα κρατικά κονδύλια. Η κατάσταση ήταν ίδια παντού. Από τον Έβρο έως την Κρήτη. Και τα γρήγορα αντανακλαστικά του, τον έφεραν στην πόρτα μας ως από μηχανής Θεό, προκειμένου να διασώσει την σπάνια εξωτική πανίδα που απέμεινε στη χώρα μας.
«Η αγάπη μου για τα άγρια ζώα ξεκίνησε σε πολύ μικρή ηλικία. Και αποτέλεσε τη φυσική εξέλιξη της επαγγελματικής μου σταδιοδρομίας. 41 χρόνια τώρα τρέχω από την μία άκρη της Γης στην άλλη, μεταφέροντας εγκαταλελειμμένα ζώα από ζωολογικά πάρκα σε ασφαλή κέντρα διαβίωσης. Δεν σταμάτησα λεπτό να ενημερώνομαι και να διαβάζω. Αλλά κανένα βιβλίο δεν ισοδυναμεί με την καθημερινή τριβή. Δεν χρειάζονται πτυχία. Ούτε εξετάσεις. Μόνο η επαφή», αναφέρει στην πρώτη του συνέντευξη σε ελληνικό μέσο ενημέρωσης, ο φιλόζωος David Barnes που τα τελευταία 18 χρόνια συγκεκριμένα, μοιράζει το χρόνο του μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ, σε μία προσπάθεια να σώσει τη ζωή του 15χρονου «Φοίβου». Ενός αρσενικού τίγρη που φυτοζωεί και υποσιτίζεται σε Ζωολογικό Κήπο στα Τρίκαλα.
Όταν ο Φοίβος “έχασε” την Αθηνά
«Στην Ελλάδα ήρθα πρώτη φορά το 1996, με στόχο να σώσω 100 σκύλους, 20 γάτες και 5 γαϊδουράκια από καταφύγιο στην Κρήτη που κατέβασε ρολά για πάντα. Ωστόσο, με το Φοίβο γνωριστήκαμε το 2001. Ανήκε σε ιταλικό τσίρκο που περιόδευε στην ηπειρωτική Ελλάδα και βρισκόταν σε αρκετά κακή κατάσταση. Ξεκίνησα τις διαδικασίες για την μεταφορά του σε καταφύγιο ζώων στο Τέξας, σχεδόν με τη μέθοδο της κατάσχεσης, αλλά τότε δεν υπήρχαν χρήματα. Χάθηκε πολύτιμος χρόνος και στο μεταξύ διάστημα ένα ακόμη θλιβερό περιστατικό, ήρθε να τον αποτελειώσει. Απεβίωσε από τραύμα στο πόδι το ταίρι του, η θηλυκή τίγρης «Αθηνά». Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης έκρινε τότε ότι ο Φοίβος έπρεπε να μεταφερθεί σε Ζωολογικό Πάρκο των Τρικάλων και έτσι έγινε. Κάθε χρόνο ταξίδευα 2 – 3 φορές για τον δω και γρήγορα, αντιλήφθηκα ότι οι συνθήκες διαβίωσης εκεί δεν ήταν άριστες. Δεν τον έβγαλα στιγμή από το μυαλό μου και ζήτησα οικονομική ενίσχυση. Με τη βοήθεια φίλων, γνωστών και δωρητών καταφέραμε να συγκεντρώσουμε περίπου 11.500 δολάρια – 13.000 ευρώ περίπου – που κρίνονται απαραίτητα για τη βασική ιατροφαρμακευτική του περίθαλψη, τη σωστή σίτιση και την κατασκευή ειδικού κλουβιού, ενώ πλέον είναι έτοιμος να ταξιδέψει στην άλλη άκρη του Ατλαντικού».
(Ο Φοίβος)
Το εγχείρημα απαιτητικό, όπως και πολλά άλλα στο παρελθόν. Ο ίδιος με την ομάδα του δουλεύουν καιρό τώρα πάνω στο ειδικό κελί, βάρους 250 κιλών που θα τον μεταφέρει με πτήση της Lufthansa, από την Αθήνα στην Φρανκφούρτη και έπειτα στο Los Angeles, με βάση τα πρότυπα και τους κανόνες που ορίζει η IATA. «Η κατασκευή είναι ιδιαίτερα περίπλοκη αν σκεφτείς ότι ο Φοίβος ζυγίζει 220 κιλά. Δεν είναι εύκολο. Το κλουβί του πρέπει να διαθέτει την κατάλληλη πίεση και οξυγόνο, όπως μια κανονική καμπίνα. Αλλά θα έχει πολύ πλάκα όταν οι επιβάτες της συγκεκριμένης πτήσης αντιληφθούν ότι μία αρσενική τίγρης ταξιδεύει ακριβώς κάτω από τα πόδια τους!».
Άγρια ζώα – αιχμάλωτα στη γραφειοκρατία και το ανειδίκευτο προσωπικόΤι γίνεται ωστόσο, όταν η φιλοζωία «σφηνώνει» στα γρανάζια της γραφειοκρατίας; «Οι καθυστερήσεις στην άδεια που απαιτείται για να πάρεις ένα ζώο από τη χώρα που φιλοξενείται και να το πας σε άλλη, αποτελεί το Νο 1 παράγοντα θνησιμότητας. Σε πολλές περιπτώσεις, πολλά ζώα πεθαίνουν κατά τη μεταφορά και άλλα, δεν προλαβαίνουμε καν να τα βγάλουμε από τα κλουβιά τους. Αυτό πάθαμε πρόσφατα, με δύο λιοντάρια και με τρεις πιθήκους στην Αίγινα. Κωλυσιεργήσαμε τόσο με τις σφραγίδες και τη χαρτούρα που τελικά, χάσαμε ζωές».
Στους παράγοντες αυτούς, ας προστεθούν η κακομεταχείριση, οι ελλιπείς υποδομές και οι μηδαμινές γνώσεις όσων δουλεύουν σε Κέντρα Διάσωσης που κατά τον ίδιο, παραμένουν ακόμη «ανοιχτές» πληγές, ιδίως στην Ελλάδα. Ο ίδιος περιγράφει στο WE πως είδε με τα μάτια του πιθήκους να αργοπεθαίνουν σε κυριολεκτικά «φτωχούς» ζωολογικούς κήπους ή σε σχεδόν σάπια κλουβιά. «Τους έσωσα τελευταία στιγμή. Θυμάμαι ακόμη όταν αντίκρισα ένα θηλυκό μακάκα, από τον οποίο είχαν ξεριζώσει όλα τα δόντια, προκειμένου να σταματήσει να τρώει! Και δεν θα ξεχάσω ποτέ, όταν επισκέφτηκα το Άλσος στη Νέα Φιλαδέλφεια, μετά το οριστικό του λουκέτο, το 1997. Αντίκρισα υποσιτισμένες χελώνες και πόνι με κινητικά προβλήματα. Πήραμε κάμερες με τους συναδέλφους μου για να καταγράψουμε το γεγονός και να το καταγγείλουμε. Αλλά λίγο πριν το δώσουμε στη δημοσιότητα, ο τότε δήμαρχος της περιοχής διέκοψε την προβολή του και μάς απαγόρευσε την είσοδο στο Ζωολογικό Πάρκο. Οι χελώνες έμαθα εκλάπησαν τρεις μέρες αργότερα και το πόνι πέθανε τρεις μήνες μετά. Ήταν το τραγικότερο γεγονός στην πορεία μου, αλλά μου έδωσε δύναμη να συνεχίσω το έργο μου».
(Το Άλσος Φιλαδέλφειας σήμερα)
Ο ίδιος δεν σταμάτησε ποτέ να γράφει επιστολές, εκθέσεις και αναφορές. Πολλές από αυτές, με παραλήπτη το ελληνικό κράτος, από το οποίο ζητά τα τελευταία 10 χρόνια αυστηρότερους ελέγχους κατά την υποδοχή άγριων ζώων σε Κέντρα Διάσωσης ή Ζωολογικούς Κήπους. «Τα περισσότερα γίνονται πολύ επιθετικά μετά την σεξουαλική τους ωρίμανση (στα 2 με 3 τους χρόνια) και αυτός είναι ένας από τους λόγους που γίνονται ανεπιθύμητα σε πάρκα. Έχω δει πιθήκους να τους κλείνουν σε κλουβιά παπαγάλων, με αποτέλεσμα να μην μπορούν καν να κινηθούν και έχω γράψει πολλές φορές για τους κροκόδειλους του Νείλου που προσφέρονται προς πώληση ως… κατοικίδια. Ναι, μοιάζουν πολύ χαριτωμένα, όταν είναι 15-20 εκατοστά, αλλά ποιος μπορεί να διαχειριστεί στο σπίτι του, κροκόδειλο 5 μέτρων;;; Γιατί αυτό είναι το πραγματικό του μήκος, όταν μεγαλώσει».
Ωστόσο, στα 18 χρόνια που ασχολείται με την «Άγρια πλευρά της Ελλάδας» ο Μr Ζούγκλα (όπως τον αποκαλούν) έχει καταφέρει να διασώσει ή να μεταφέρει σε αξιοπρεπέστερες συνθήκες διαβίωσης δύο λιοντάρια, πέντε τίγρεις, πάνω από 60 πιθήκους, δύο skunk, δύο coatis, δύο Βασιλικούς Γερανούς, τρία ιγκουάνα, χελώνες, ακόμη και έναν κροκόδειλο.
«Αυτό που έχω αντιληφθεί όμως από την εμπειρία μου ότι στην Ελλάδα, είναι ελάχιστοι εκείνοι που ξέρουν πραγματικά πώς να αντιμετωπίσουν έκτακτα περιστατικά. Εξαίρεση στον κανόνα αποτελεί το Κέντρο Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής «ΑΝΙΜΑ» στην Αθήνα και το ανάλογο στην Πάρο που επιτελούν ένα εξαιρετικό έργο. Ωστόσο, απορώ πώς εξακολουθεί να διαθέτει άδεια λειτουργίας τοΕλληνικό Κέντρο Περίθαλψης Αγρίων Ζώων στην Αίγινα *. Όσα συμβαίνουν εκεί, είναι το λιγότερο ντροπιαστικά! Δυστυχώς, στην Ελλάδα ο κλάδος έχει μείνει πίσω σε σχέση με το εξωτερικό. Να φανταστείς, στην Ελλάδα μόνο το Αττικό Ζωολογικό Πάρκο και το Ενυδρείο της Ρόδου είναι μέλη της ΕΑΖΑ (Ευρωπαϊκή Ένωση Ζωολογικών Κήπων και Ενυδρείων) και πολύ φοβάμαι ότι τα υπόλοιπα εθνικά πάρκα έχουν μικρές πιθανότητες να γίνουν, καθώς οι συνθήκες διαβίωσης, οι γνώσεις σε κτηνοτροφία και η εκπαίδευση του προσωπικού απέχουν έτη φωτός από την πλήρη ωρίμανση. Δεν είναι δυνατόν ακόμη και σήμερα, οι Ζωολογικοί σας Κήποι να μην έχουν ένα μικρό αντίτιμο στην είσοδο και η συντήρησή τους να εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από δημοτικά τέλη! Στην Ευρώπη, οι περισσότεροι χώροι είναι αυτοχρηματοδοτούμενοι και πολύ περιποιημένοι, με αποτέλεσμα να μετατρέπονται σε πόλο έλξης εκατομμυρίων επισκεπτών. Στην Ελλάδα γιατί μείνατε τόσο πίσω;».
(ΕΚΠΑΖ Αίγινας)
Ο “Mr Ζούγκλα” ήρθε για να μείνει
Ο «Mr Saveman» δεν κατείχε ποτέ το προφίλ του οικονομικά ευκατάστατου που στον ελεύθερο του χρόνο σώζει τίγρεις και λιοντάρια από βέβαιο θάνατο. Τα τελευταία χρόνια εργάζεται ως βιβλιοπώλης. «Αλλά αυτό το κάνω για να χρηματοδοτώ τα ταξίδια μου». Πιο παλιά εργαζόταν ως Επιθεωρητής στην RSPCA (Βασιλική Εταιρεία για την Προστασία των Ζώων) – ένα από τα αρχαιότερα φιλανθρωπικά κέντρα στον κόσμο που ιδρύθηκε το 1824 στη Βρετανία από τη Βασίλισσα Βικτώρια – και αργότερα, σε κέντρο φύλαξης ζώων στο βόρειο Λονδίνο.
«Οπότε τα περισσότερα χρήματα προέρχονται από φίλους, επωνύμους στη Μεγάλη Βρετανία που διάβασαν για το έργο του και έσπευσαν να ενισχύσουν την προσπάθεια (δεν θέλησε να τους κατονομάσει), αλλά και την πρότυπη Οργάνωση Διάσωσης Εξωτικών Ζώων στην Ολλανδία (ΑΑP). Αν και απαίτησα χρήματα από τα κατά τόπους υπουργεία, ποτέ δεν με βοήθησαν».
Το έργο του Mr Barnes στην Ελλάδα δεν πρόκειται να σταματήσει. «Μετά την ασφαλή μεταφορά του Φοίβου σε Πάρκο του Τέξας, έχω σκοπό να μεταφέρω κάποια ακόμη θηλαστικά που ζουν στα Τρίκαλα σε ασφαλέστερα κέντρα. Παράλληλα, θα συνεχίσω τη συμβουλευτική μου δραστηριότητα σε ελληνικά Κέντρα Διάσωσης, ενώ αυτή την περίοδο προσπαθώ να βρω κονδύλια για έργα συντήρησης στην Πάρο, αλλά και να βοηθήσω το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης στην άντληση κεφαλαίων, προκειμένου να περιθάλψουν τραυματισμένα δελφίνια, φώκιες και χελώνες από όλη την Ελλάδα».
* Το WE του NEWS 247 ήρθε σε επικοινωνία με τον Τεχνολόγο – Γεωπόνο, μέλος του ΕΚΠΑΖ Αίγινας (Ελληνικό Κέντρο Περίθαλψης Άγριων Ζώων) και υπεύθυνου ΕΚΠΑΖ στην Ανατολική Μακεδονία, Αριστείδη Χρηστίδη, προκειμένου να πάρουμε μία απάντηση στα όσα καταγγέλλει ο κ. Barnes για τις συνθήκες κράτησης άγριων ζώων στην Αίγινα. Ο ίδιος απαντά ότι: “Εν μέρει, δεν έχει άδικο ο κ. Barnes, τον οποίο γνωρίζουμε και προσωπικά. Εμείς στο Κέντρο Διάσωσης περιθάλπτουμε κατά 90% πτηνά, αλεπούδες και κουνάβια. Είμαστε εδώ μόνο για να προστατεύουμε την ελληνική πανίδα. Από εκεί και πέρα, δεν έχουμε κατάλληλες υποδομές για εξωτικά ζώα, όπως πιθήκους, ινγκουάνα ή ιπποπόταμους. Να φανταστείτε κάθε χρόνο έχουμε 3.000 εισαγωγές. Ωστόσο, δεν αρνούμαστε τη φιλοξενία, με βασική προϋπόθεση να είναι για σύντομο χρονικό διάστημα, μέχρι να προωθηθούν τα ζώα σε καταλληλότερους χώρους. Δεν έχουμε ούτε καν τη χρηματική βοήθεια του υπουργείου Ανάπτυξης, προκειμένου να φτιάξουμε ειδικές γούρνες, κλουβιά και άλλα. Είμαστε απλά το αποκούμπι τους”.