Ο αρματολός από την Αιτωλοαακαρνανία
Το 1772 στο χωριό Γαβαλού της Αιτωλοακαρνανίας γεννήθηκε ο Δημήτριος Μακρής γιος του κλέφτη Ευάγγελου Μακρή που είχε πάρει μέρος στο κίνημα του ναύαρχου Θεόδωρου Ορλώφ το 1770. Ο Δημήτριος μεγάλωσε μέσα στην σκλαβιά αλλά από μικρός φαίνονταν πόσο την μισούσε, πόσο πνίγονταν κάτω από τον ζυγό των τούρκων. Από όσο ξέρουμε είχε ένα αδελφό τον Γιάννη που από νωρίς ξενιτεύτηκε στην Βλαχία(τμήμα της Ρουμανίας) για να προκόψει μακριά από την τυραννία.
Ο Μακρής σε ηλικία 18 χρονών σκότωσε έναν τούρκο αγά και ανέβηκε στα βουνά σαν κλέφτης. Ήταν πανύψηλος και ρωμαλέος στην κορμοστασιά, δυνατός σαν λιοντάρι, και ατρόμητος μπροστά στον κίνδυνο, αυτά τα χαρακτηριστικά του προσέδωσαν μεγάλος κύρος ανάμεσα στους άλλους Κλέφτες. Γρήγορα έγινε πρωτοπαλλίκαρο του Σφαλτού. Μαζί με τον θρυλικό Κατσαντώνη και τον Δίπλα τους καπετάνιους των Αγράφων θέριζαν σαν στάχυα τους τούρκους όπου τους έβρισκαν. Πάντα βάδιζε μπροστά με το ξίφος του, το ξακουστό Λιάρο του που τόσους τούρκους ξεκλήρισε.
Μαζί με τον Κατσαντώνη και τον Δίπλα και με 70 παλληκάρια διέλυσαν ένα ένοπλο σώμα 3 μπέηδων με 400 άντρες. Το 1806 έγινε καπετάνιος του Ζυγού, Βενέτικου, Ανατολικού και Μεσολογγίου. Ο Μακρής σαν χαρακτήρας ήταν ακριβοδίκαιος και δεν είχε δόλο ούτε ήθελε θέσεις και αξιώματα. Ο εκ Κραβάρων Ηγούμενος Δανιήλ κάλεσε το Μακρή στη Μονή Κατερινούς όπου βρισκόταν ο Ι. Παπαρηγόπουλος, γραμματέας του Ρωσικού Προξενείου των Πατρών και κορυφαίος Φιλικός και τον όρκισε στην Φιλική Εταιρεία. Από εδώ και πέρα ζούσε και ανέπνεε μόνο για την ελευθερία της Ελλάδας.
Ο Μακρής ήταν από τους λίγους καπετάνιους που δεν προσκύνησαν τον αλή πασα των Ιωαννίνων όταν οι περισσότεροι κλέφτες είχαν δεχτεί την επικυριαρχία του, ο Μακρής έμεινε μόνος του σαν φάρος παλληκαριάς. Η έχθρα του με τον αλή πασά ήταν μεγάλη. Στις 5 Μαίου του 1821 άρχισε την επανάσταση στην δυτική Ελλάδα, από την περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας. Ο εμφύλιος πόλεμος μεταξύ Πελοποννησίων και Ρουμελιωτών(Στερεοελλαδίτες) είχε ανάψει για τα καλά το 1824-25, οι Ρουμελιώτες έκαναν επιδρομές στην Πελοπόννησο και το αντίθετο, η Ελλάδα είχε μετατραπεί σε μια ρημαγμένη χώρα. Έλληνες σκότωναν Έλληνες, το μίσος και τα άγρια πάθη δεν καταλάγιαζαν, ο ιμπραήμ πασάς με τους τουρκοαιγύπτιους αποβιβάζονταν στην Μεσσηνίας. Ένας από τους λίγους καπετάνιους που δεν πήρε το μέρος καμιάς παράταξης ήταν και ο Δημήτριος Μακρής.
Δεν συμμετείχε στις επιδρομές των Ρουμελιώτων στην Πελοπόννησο όπου αποκόμιζαν λάφυρα, αυτός δεν ήθελε να μάχεται εναντίον Ελλήνων. Ο Νικηταράς που άνηκε σε αντίπαλη μερίδα από αυτήν του Μαυροκορδάτου που ήταν ο πολιτικός διοικητής του Μεσολογγίου βρήκε άσυλο στο Μεσολόγγι από τον Μακρή. Του είπε πως δεν έχει να φοβάται τίποτε και ακόμα και να τον διατάξουν να τον παραδόσει αυτός δεν θα το κάνει.
Πήρε τον Νικηταρά στο ένοπλο σώμα και τον έβαλε στο πολιορκημένο Μεσολόγγι όπου πολέμησε μαζί του ώσπου να καταλαγιάσουν τα πάθη. Ο Μακρής μαζί με τα παλληκάρια του κλείστηκε στο Μεσολόγγι το 1825, η πολιορκία ήταν σκληρή ο ιμπραήμ σαν αρπακτικό περίμενε έξω από τα τείχη με πολλές χιλιάδες ετοιμοπόλεμους στρατιώτες εκπαιδευμένους από Γάλλους αξιωματικούς σύμφωνα με τις ευρωπαικές τακτικές πολέμου. Αν και ανεφοδιάζονταν από την θάλασσα με πολεμοφόδια και τροφές, σιγά σιγά ο κλοιός του ιμπραήμ έκλεινε γύρω από το Μεσολόγγι. Η πείνα άρχισε να μαστίζει την πόλη, οι αρρώστιες που συνεπάγονταν από την ασιτία θέριζαν νέους και γέρους. Έτρωγαν ότι έβρισκαν άλογα, μουλάρια, σκυλιά, γάτες, ποντίκια και ότι άλλο ζωντανό υπήρχε.
Η κατάσταση ήταν κάτι παραπάνω από απελπιστική, δεν υπάρχουν λέξεις που να περιγράφουν αυτά που βίωναν οι υπερασπιστές της πόλης. Εφτασαν στο σημείο να τρώνε μέχρι και αρμυρίκια(είδος θάμνου που φύεται σε ακτές) ή ακόμα και φύκια. Ο Μακρής σαν καπετάνιος δεν μπορούσε να βλέπει τα παλληκάρια του να πεθαίνουν από την πείνα, έτσι μαζί με τον Αθανάσιο Ραζικότσικα, τον Νότη Μπότσαρη, τον Κίτσο Τζαβέλα και τους άλλου αρχηγούς αποφάσισαν να κάνουν την ηρωική έξοδο από το Μεσολόγγι. Αποφάσισαν πως το βράδυ της 10ης προς 11ης Απριλίου του 1826 που ήταν Σάββατο του Λαζάρου και ξημέρωνε Κυριακή των Βαίων, δυστυχώς το σχέδιο προδόθηκε από κάποιον βούλγαρο που ήταν στο Μεσολόγγι και αυτομόλησε στον ιμπραήμ.
Είχαν συμφωνήσει με τον Γεώργιο Καραισκάκη και 5. 000 άνδρες που είχε να επιτεθεί από τα νώτα στους τουρκοαιγύπτιους. Το βράδυ έφτασε, η νύχτα σκέπασε σαν μαύρο πέπλο το Μεσολόγγι, Μακρής, Μπότσαρης και ο Τζαβέλας θα ήταν οι αρχηγοί της εξόδου. Έκαναν ένα τρίγωνο και στην μέση έβαλαν τα γυναικόπαιδα. Οι Έλληνες βγήκαν ξιφήρεις από τα τείχη της πόλης, η μάχη ήταν σκληρή από παντού ακούγονταν φωνές, το ξίφος του Μακρή ο Λιάρος κοκκινίσε από το αίμα των αγαρηνών, δίπλα του ήταν γυναίκα του Ευπραξία ντυμένη με ανδρικά ρούχα. Η μάχη είχε ανάψει για τα καλά, τα πρώτα κορμιά των Ελλήνων έπεσαν στην γη, ξαφνικά ακούστηκε μια φωνή “πίσω, πίσω”το πλήθος των αμάχων σάστισε δεν ήξερε τι να κάνει, πολλοί γύρισαν μέσα στις οχυρώσεις όπου αφανίστηκαν ή ατιμάσθησαν από τα στίφη των βαρβάρων. Ο Μακρής μαζί με τα παλληκάρια του προχωρούσαν μόνο μπροστά, παρά το πλήθος των βαρβάρων.
Ο Μακρής σαν γίγαντας τους οδηγούσε στην σωτηρία, μαζί με τον Μπότσαρη και τον Τζαβελα καταφέρνοντας να διασώσουν 1. 500 Έλληνες. Πίσω τους άφησαν 5. 000 νεκρούς ολοκαύτωμα στο βωμό της ελευθερίας της Ελλάδας και 1. 000 αιχμάλωτους που είχαν την χειρότερη τύχη, αφού πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα και στα χαρέμια της ανατολής. Όταν τελείωσε ο πόλεμος με τους τούρκους ο Μακρής δεν ασχολήθηκε με την πολιτική αν και είχε δύναμη ούτε δέχτηκε αξιώματα και τιμές για τις γενναίες του πράξεις.
Αποσύρθηκε και ασχολήθηκε με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Είναι ενδεικτικό πως όταν ο νεαρός Βασιλιάς Όθων αποφάσισε να τον διορίσει ως υπασπιστή του και τον κάλεσε στα ανάκτορα για να του ανακοινώσει ότι τον επέλεξε για τη θέση αυτή, Ο Κλέφτης του Ζυγού στενοχωρήθηκε. Κατηφής απάντησε στο Βασιλιά: “μεγαλειότατε δεν ξέρω εγώ να τσακάω (διπλώνω) τη μέση μου” και έφυγε φανερώνοντας το μεγαλείο ψυχής που έκρυβε αυτός ο γίγαντας. Πέθανε σε ηλικία 69 ετών στον γενέθλιο τόπο του στο χωριό Γαβαλού. Ο Δημήτριος Μακρής με τον άδολο χαρακτήρα του και την αγάπη του για την πατρίδα μας δείχνει τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε όλοι εμείς σήμερα που είμαστε βυθισμένοι σε ένα τέλμα.
Αίας ο Τελαμώνιος
Τ. Ο. Καβάλας
Διαβάστε περισσότερα: http://www.xryshaygh.com/enimerosi/view/agnwstes-morfes-tou-ellhnismou-dhmhtrios-makrhs#ixzz3XedPCAKG