Ένα ζήτημα φλέγουσας σημασίας, μια ιδέα, ένα εμβατήριο που όλοι λίγο πολύ ψελλίσαμε κατά τη στρατιωτική μας θητεία για τη Βόρεια Ήπειρο, την σκλαβωμένη αδερφή μας, είναι η αφορμή για περαιτέρω ιστορική αναζήτηση και έρευνα. Είχα ακούσει μια ιστορία για έναν παππού, που όταν απελευθέρωναν οι Εύζωνοι τη Β. Ήπειρο, πετώντας παράλληλα τους Ιταλούς στη θάλασσα το 1940, παρακολουθούσε την προέλαση των ελληνικών στρατευμάτων απαθής και ασυγκίνητος. Ένας στρατιώτης τον πλησίασε και τον ρώτησε απορημένος γιατί δεν χαίρεται που απελευθερώθηκε η σκλάβα πατρίδα και εκείνος ατάραχος του είπε λόγια που μόνο η λαϊκή σοφία δύναται να αντιληφθεί και να αφομοιώσει: «Ξέρω, παιδί μου, πως δεν είναι οριστικό, όπως οριστικό δεν ήταν και τις προηγούμενες φορές». Ο νεαρός στρατιώτης πάγωσε για μερικές στιγμές και μετά συνέχισε την πορεία του και τα καθήκοντά του. Αναλογιζόταν όμως συχνά τις κουβέντες του γέροντα. Και έψαξε. Και έμαθε.
Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ
H Χιμάρα, όπως ορθά ορθογραφείται, προερχόμενη ετυμολογικά από τη θεά των καταιγίδων Χίμαιρα, αλλά και τοπολογικά ως εξέλιξη της αρχαίας πόλης Χίμαιρα, βρίσκεται στους πρόποδες των Ακροκεραυνίων. Είναι τόπος που αρχικά ήτο άγονος αλλά με ανθρώπινη παρέμβαση κατέστη εύφορος και κατοικήσιμος.
Πρώτοι κάτοικοι της αρχαίας πόλης ήταν οι Χάονες, μια πελασγική φυλή, που έδωσε το όνομά της στην περιοχή. Η αρχαία ελληνική γραμματεία προσφέρει αδιάσειστες αποδείξεις για την ελληνικότητα της περιοχής. Η πρώτη αναφορά είναι από τον ποιητή Θεοδωρίδα, ο οποίος αναφέρει ότι:
Η παληκαριά τον άντρα στον ουρανό και στον Άδη τον φέρνει.
Έτσι και τον γιο του Σώσανδρου, το Δωρόθεο, μες τη φωτιά το ρίχνει.
Γιατί, ζητώντας λεύτερη στην Φθία μέρα, καραβοτσακίστηκε ανάμεσα στους Σηκούς και στη Χιμάρα.
Ο μεγάλος ιστορικός Θουκυδίδης, αναφέρει επίσης πως οι Χάονες ήταν: «λαός αβασίλευτος, κυβερνιόταν από δύο άρχοντες που εκλέγονταν κάθε χρόνο και προήρχοντο από το αρχαίο βασιλικό γένος του οποίου τα προνόμια είχαν περιοριστεί στην ηγεσία της φυλής αλλά με αιρετούς αντιπροσώπους»(Θουκ.Β 68-91 και Β 80,5). Σύμφωνα με τον Στράβωνα οι Χάονες έλαβαν μέρος στον Πελοποννησιακό Πόλεμο κατά των Ακαρνάνων.
Πλήθος γεγονότων ανά τους αιώνες δημιουργούν τις βάσεις για την άνθιση και την εδραίωση του ελληνικού πολιτισμού στην περιοχή. Παρά τις αναρίθμητες επιθέσεις που δέχεται ο πληθυσμός της, καταφέρνει πάντα να αντιστέκεται και ή να εκδιώκει τον εχθρό, παραμένοντας ανυπόταχτος στις πλείστες των περιπτώσεων ή να πετυχαίνει ευνοϊκούς όρους συνθηκολόγησης.
ΟΙ ΧΙΜΑΡΙΩΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, τα παλικάρια της Χιμάρας έδωσαν των υπέρ πάντων αγώνα, χωρίς να αφήσουν σε ησυχία τους τούρκους ούτε στιγμή. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι πολλοί καπεταναίοι και οπλαρχηγοί, κλέφτες και πολεμιστές της Εθνικής Παλιγγενεσίας κατέφευγαν μετά από επιχειρήσεις στα δύσβατα κορφοβούνια της περιοχής. Πλήθος αγωνιστών της περιοχής στάθηκαν στο πλευρό των αδερφών τους του Νότου: Χειμαριώτης, Σπυρομήλιος, Γκιόκας, Γκιάκας, Γκορέτσης, Δήμας Δημητρίου, Δούκας, Ζάχος, Χαρίσης, μερικά μόνο από τα ονόματα των ηρώων που αψήφησαν τη ζωή τους και τάχθηκαν στην Ιδέα της απελευθέρωσης του Γένους.
Τρανή απόδειξη επίσης για την αδιάσειστη ελληνικότητα της περιοχής αποτελεί και μια τούρκικη απογραφή του 1908 από την οποία προκύπτει ότι στα 13 χωριά της Χιμάρας, κατοικούν 7.218 Έλληνες επί συνολικού πληθυσμού 11.968 κατοίκων, περίπου δηλαδή το 60%.
Ο ΑΓΩΝΑΣ ΓΙΑ ΕΝΩΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ήταν το 1910, όταν ως απόρροια του κινήματος των νεότουρκων, τουρκικός στρατός εισέρχεται στη Χιμάρα, ασκώντας την ανθελληνική του πρακτική. Τα ελληνικά αντιτορπιλικά Ασπίς και Σφενδόνη που βρίσκονται στα ανοιχτά λειτουργούν ως φόβητρο και οι τούρκοι δεν προχωρούν σε κάποια ενέργεια. Η αρχή των Βαλκανικών Πολέμων βρίσκει την Ελλάδα έτοιμη να πραγματώσει εθνικούς πόθους και να αποκαταστήσει τα εθνικά και εδαφικά της δίκαια, ενώ παράλληλα παρουσιάζεται και η σπάνια ευκαιρία να πετάξει τους αντιπάλους της στην άβυσσο της Ιστορίας. Στις 5 Νοεμβρίου του 1912 ο Σπυρομήλιος, ο θρυλικός καπετάν Μπούας του Μακεδονικού Αγώνα, απελευθερώνει την Χιμάρα μέσα σε συνθήκες απίστευτης στρατηγικής ικανότητας. Ένα μήνα πριν έχει απελευθερωθεί η Θεσσαλονίκη και άλλες περιοχές της Μακεδονίας. Η Ήπειρος βρίσκεται και αυτή στα σχέδια απελευθερώσεως και οι τρεις αξιωματικοί, Tαγματάρχης Χωροφυλακής Σπύρος Σπυρομήλιος, Τσόντος και Μάνος αποστέλλονται για κατόπτευση και προετοιμασία του μετώπου, δυνάμει της διαταγής υπ’ αριθ. 88263, που είχε εκδώσει η Ελληνική κυβέρνηση.
Ο Σπυρομήλιος δεν χάνει ούτε στιγμή και μεταβαίνει στην Κέρκυρα, από όπου οργανώνει εθελοντικά σώματα συμπατριωτών του και σταδιακό εξοπλισμό των Χιμαριωτών. Στις 3 Νοεμβρίου 200 Κρήτες εθελοντές καταφτάνουν ως ενίσχυση του σώματος εθελοντών του Σπυρομήλιου.
Τα ξημερώματα της 5ης Νοεμβρίου το εθελοντικό σώμα των περίπου 2000 εθελοντών, αποτελούμενο από Χιμαριώτες, Κρήτες και άλλους εθελοντές επιβιβάζεται στα ατμόπλοια. Στις 7:30 το πρωί τα ελληνικά τμήματα αποβιβάζονται στα Σπήλια της Χιμάρας. Ουδεμία αντίσταση άξια λόγου παρατηρείται.
Ένα τμήμα κατευθύνεται στον Λογαρά, οι Κρητικοί παραμένουν στο νότιο τμήμα της πόλης ενώ Χιμαριώτες εθελοντές ετοιμάζονται για επίθεση και κατάληψη του Κάστρου της Χιμάρας. Στη σύγκρουση που πραγματοποιείται, οι τούρκοι εγκλωβίζονται και μέσα σε μια ώρα παραδίνονται στους πολιορκητές. Οι απώλειες ήταν τρεις νεκροί Τούρκοι στρατιώτες και ένας τραυματίας Χιμαριώτης, ενώ συλλαμβάνονται 32 τούρκοι και αποστέλλονται στην Κέρκυρα.
Μετά την κατάληψη του Κάστρου, ο Ταγματάρχης Σπυρομήλιος εισέρχεται στο Διοικητήριο της πόλης θριαμβευτής, ενώ η γαλανόλευκη τοποθετείται με πασίδηλη συγκίνηση σε περίοπτο σημείο. Στην Προκήρυξη που ακολουθεί, η Χιμάρα κηρύσσεται «ελευθέραν ως αναπόσπαστον τμήμα της μίας και αδιαίρετου μεγάλης Ελληνικής Πατρίδος».
Ωστόσο στις 29 Νοεμβρίου ο Σπυρομήλιος λαμβάνει διαταγή να εγκαταλείψει την περιοχή. Οι Αλβανοί αρχίζουν να εξοπλίζονται και να συγκεντρώνονται για την ανακατάληψη της. Ο Σπυρομήλιος, πιστός στα κελεύσματα της ελληνικής ψυχής, αρνείται να εκτελέσει την διαταγή αποχώρησης και ταυτόχρονα οργανώνει αμυντικές θέσεις και σχέδια απόκρουσης, με τα πλέον θετικά αποτελέσματα.
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ
Με το πέρας τον Βαλκανικών Πολέμων, η Ελλάδα υποχρεώνεται να αποσύρει τον στρατό της από την περιοχή της Βορείου Ηπείρου. Για ακόμη μια φορά, ο Σπυρομήλιος, δεν εκτέλεσε την διαταγή της αποχώρησης, ανακήρυξε την αυτονομία της περιοχής και οργάνωσε τοπικές ένοπλες ομάδες, τους λεγόμενους «Ιερούς Λόχους» ενώ στις 17 Φεβρουαρίου 1914 προσχώρησε στην προσωρινή Κυβέρνηση της Βορείου Ηπείρου που ορίστηκε στο Αργυρόκαστρο. Όλο αυτό το χρονικό διάστημα, έθεσε τις ικανότητές του στην υπηρεσία της Πατρίδας και της Σημαίας, αποκρούοντας επιτυχώς κάθε προσπάθεια επίθεσης από πλευράς των αλβανών.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η ιστορία της Βορείου Ηπείρου και της Χιμάρας θα πρέπει να γεμίζει τον κάθε Έλληνα Εθνικιστή με αισθήματα ανάμεικτα. Νοσταλγία για χώματα ελληνικά, αλληλεγγύη και θαυμασμό για τα σκλαβωμένα αδέρφια μας που διώκονται, οργή και ιερό μένος γιατί βασανίζονται και δολοφονούνται επειδή τολμούν να μιλούν την ελληνική γλώσσα και να διάγουν κατά τον ελληνικό είθισται. Δεν έχει περάσει άλλωστε πολύ καιρός που ο εθνομάρτυρας Αριστοτέλης Γκούμας, έχασε τη ζωή του από τα υπάνθρωπα κτήνη, που τον δολοφόνησαν. Χρέος ιερό όλων ημών, καθίσταται η σπουδή της Ιστορίας και η μεταλαμπάδευση της Ιστορικής αλήθειας στις επόμενες γενιές.
Νικόλαος Λεμοντζής
Διαβάστε περισσότερα στο έκτο τεύχος του περιοδικού “Μαίανδρος” που κυκλοφορεί
Διαβάστε περισσότερα: http://www.xryshaygh.com/enimerosi/view/h-diachronikh-ellhnikothta-ths-chimaras-kai-h-apeleutherwsh-ths-stis-5-noem#ixzz3qe4q84d4