Τα αναλυτικά στοιχεία της κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει ο χώρος καθώς και οι αναλυτικές παραβάσεις, ανέκυψαν μετά από σχετική ερώτηση της Βουλευτού Β’ Αθήνας του Λαϊκού Συνδέσμου Ελένης Ζαρούλια, προς τον Υπουργό Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Στις απαντήσεις που δόθηκαν, γίνεται σαφές ότι ο εν λόγω ΧΥΤΑ λειτουργούσε χωρίς έγκριση των περιβαλλοντικών όρων και το Δ.Σ. του Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) της Περιφέρειας Πελοποννήσου αποφάσισε την οριστική διακοπή της λειτουργίας, την εξυγίανση και αποκατάστασή του.
Όσον αφορά το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, αυτό απέρριψε το επιχείρημα της Ελλάδας ότι για την επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος απαιτείται η συνεργασία πολλών φορέων, όπως της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, της Περιφέρειας και του Δήμου. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην απόφαση «ένα κράτος μέλος δεν μπορεί να επικαλείται διατάξεις, πρακτικές ή καταστάσεις της εσωτερικής του έννομης τάξης για να δικαιολογήσει την μη τήρηση των υποχρέωσεων που απορρέουν από το δίκαιο της Ένωσης» και χαρακτήρισε τον ΧΥΤΑ Κιάτου ως «χωματερή».
Επιπροσθέτως, υπάρχει υπογεγραμμένη από τον Περιφερειάρχη Πελοποννήσου γνωμοδότηση της 11ης Δεκεμβρίου 2012, βάσει της οποίας παραβιάζεται η περιβαλλοντική νομοθεσία, με συνέπεια να προκαλούνται σοβαρές βλάβες στο περιβάλλον.
Η παράνομη λειτουργία του ΧΥΤΑ έχει θέσει σε κίνδυνο την δημόσια υγεία, συμβάλλει στην καταστροφή του περιβάλλοντος και του υδροφόρου ορίζοντα.
Εκτυλίσσεται σε μια φαρσοκωμωδία η υπόθεση του ΧΥΤΑ Κιάτου που ξεκίνησε να λειτουργεί από το τέλος της δεκαετίας του 1990, έχει φτάσει στα όρια κορεσμού και έχουν επιβληθεί μια σειρά τσουχτερών προστίμων.
Ο ΧΥΤΑ Κιάτου βρίσκεται στη θέση «Λιτσάρδα Μουλκίου» στον Δήμο Συκιωνίων του Νομού Κορίνθου. Σχεδιάστηκε ώστε να καλύπτει τις ανάγκες του Καποδιστριακού δήμου και οι όροι λειτουργίας του χώρου περιγράφονταν στην υπουργική απόφαση 83571/20.08.1997. Η διάρκεια ισχύος των περιβαλλοντικών όρων είχε οριστεί στα πέντε έτη. Μετά την λήξη της ισχύος τους, δηλαδή το 2002, οι αρμόδιες αρχές συνέχιζαν την εφαρμογή τους. Στους όρους αναφέρεται ότι ο υγειονομικός χώρος ταφής θα λειτουργήσει τουλάχιστον επί 14 χρόνια, δηλαδή έως το 2016.
Με την εφαρμογή των Καλλικρατικών δήμων, ο νέος δήμος αριθμούσε 24.000 κατοίκους και οι εγκαταστάσεις δέχονταν άνω των 70 τόνων απορριμμάτων ημερησίως. Οι εγκαταστάσεις είχαν σχεδιαστεί για τη μισή ποσότητα, με αποτέλεσμα να καθίστανται δυσλειτουργικές.
Δεν είναι λίγα τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί στον Δήμο Συκιωνίων για τη λειτουργία του ΧΥΤΑ:
- Κατόπιν ελέγχου στις 3 Νοεμβρίου 2011 που διενήργησε το Τμήμα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος του Υπουργείου Περιβάλλοντος, διαπιστώθηκαν παραβάσεις στο ΧΥΤΑ Κιάτου και επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους 60.500 ευρώ στο Δήμο Σικυωνίων.
- Στις 4 Ιανουαρίου 2012 και στις 4 Οκτωβρίου 2013 διενεργήθηκαν δύο αυτοψίες στους χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (ΧΑΔΑ) του Δήμου Σικυωνίων και διαπιστώθηκε μεταξύ άλλων να πραγματοποιείται καύση στερεών αποβλήτων και επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους 18.200 ευρώ στον Δήμο.
- Το 2014, η Ελλάδα καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για το θέμα των σκουπιδιών και αφορούσε τη διαχείριση της “χωματερής” στο Κιάτο.
Ήταν το 3ο κατά σειρά πρόστιμο για τη χώρα μας εντός του 2014. Το πρώτο, ήταν ένα υπέρογκο πρόστιμο (22 εκατ. ευρώ) που αφορούσε την αδυναμία της χώρας μας να κλείσει και να αποκαταστήσει τους παράνομους χώρους απόρριψης απορριμμάτων. Το δεύτερο, αφορούσε την χωματερή της Ζακύνθου, η οποία λειτουργούσε εντός προστατευόμενης περιοχής.
Η τοπική ηγεσία, όπως και η περιφερειακή συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στην διαμόρφωση της παρούσας κατάστασης, γνώριζαν πολύ καλά τα προβλήματα που υπήρχαν καθώς και τις επιπτώσεις, αλλά δεν προέβησαν σε καμία ουσιαστική ενέργεια για την αντιμέτωπισή τους.
Σύμφωνα με την επίσημη απάντηση του Υπουργείου Περιβάλλοντος, οι φάκελοι με τις παραβάσεις έχουν διαβιβαστεί στην εισαγγελία Πρωτοδικών Κορίνθου, οπότε απλά θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε ποια θα είναι η έκβαση της υπόθεσης…
Πότε, όμως, θα καταβληθούν- αν καταβληθούν- τα πρόστιμα;
Πώς θα σταματήσει η επιβάρυνση του περιβάλλοντος;
Θα αναζητηθούν ευθύνες για τις όποιες καταστροφές έχουν συντελεστεί;
Θα ασκηθούν οι απαιτούμενες κυρώσεις στους υπεύθυνους;
Σε αναμονή των απαντήσεων, η κυβέρνηση θα πρέπει να σταματήσει να εθελοτυφλεί και να αδιαφορεί για ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Είναι απαραίτητο να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος, γιατί μέσα σε αυτό ζούμε και κινούμαστε. Τέλος, δεδομένου ότι βρισκόμαστε εντός Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενσωματώνουμε τις Κοινοτικές Οδηγίες στην Εθνική νομοθεσία, οπότε κάθε μια απόκλιση από αυτές σημαίνει αυτόματα την επιβολή κυρώσεων από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Ακόμα κι έτσι, μέσα στην δυσβάσταχτη οικονομική κρίση, δεν είναι δυνατόν να επιτρέπουμε τα όποια έσοδα του Δημοσίου να πηγαίνουν για την αποπληρωμή προστίμων.
