Οι Μικρασιάτες Φωκαείς θέλοντας να αποφύγουν τον Περσικό ζυγό αποφάσισαν να φύγουν από την Ασία και να εγκατασταθούν Δυτικά. Σύμφωνα με τον μύθο ο ηγέτης των Ιώνων Πρώτης (ή Πρωτέας) αποβιβάστηκε στο μέρος όπου θα ίδρυε την Μασσαλία δεχόμενος να νυμφευτεί την κόρη του βασιλιά των Σεγοβρίγων Λιγύρων. Οι δραστήριοι Έλληνες άποικοι ίδρυσαν (600 π.Χ.) και ανέπτυξαν ραγδαία την πόλη τους όπου άρχισε πλέον να γιγαντώνεται εδαφικά αλλά και πληθυσμιακά με την άφιξη νέων αποίκων. Ο διάδοχος των Λιγύρων θέλησε να ανακόψει την ανερχόμενη για αυτούς απειλή αλλά το σχέδιο του απέτυχε οικτρά. Οι άνδρες που πέρασε μέσα στην πόλη με σκοπό να ανοίξουν τις πύλες και ο στρατός του που ανέμενε εκτός υπέστησαν χιλιάδες απώλειες, μια σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή. Ο ανώτερος Ελληνικός στρατός και οι τακτικές του κατέστησε τους Λίγυρες υποτελείς μετά από συνεχείς νίκες (520 π.Χ. περίπου) και αποτέλεσε εφαλτήριο για μεγαλύτερες φιλοδοξίες.
Οι Φωκαείς ας μην ξεχνάμε είχαν αποδείξει την μαχητική τους ικανότητα καταναυμαχώντας αρκετές φορές τον στόλο των Καρχηδονίων. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η ναυμαχία της Αλαλίας (540-535 π. Χ.) όπου οι διπλάσιοι Καρχηδόνιοι και Ετρούσκοι ηττήθηκαν από τους πεισματάρηδες και αλύγιστους Ίωνες που είχαν μια Καδμεία νίκη, αφού έχασαν το σύνολο σχεδόν του στόλου.
Μπαίνοντας σε νέα περίοδο λοιπόν η Μασσαλία ιδρύει πολλές δικές της αποικίες όπως η Νίκαια, η Αντίπολη, η Αθηνόπολη, οι Κάννες, η Θηλίνη και πολλές άλλες ενώ μερικές όπως την γειτονική επίσης ομοεθνή Ηράκλεια την προσάρτησε. Με τον πληθυσμό να φτάνει τις 40.000 και να ελέγχει άλλους τόσους γίνεται αντιληπτή η τεράστια επιρροή της στην Δυτική Μεσόγειο. Οι Μασσαλιώτες διοικούντο αριστοκρατικά καθώς διατηρούσαν τα Ιωνικά πρότυπα. Είχαν βουλή 600 ατόμων με μεγάλη σημασία στην καταγωγή αφού για να είναι κάποιος μέλος έπρεπε να είναι τουλάχιστον τρεις γενεές απόγονος Μασσαλιωτών. Οι 600 Τιμούχοι όπως ονομάζονταν διατηρούσαν ισόβια το αξίωμα και 15 από αυτούς προέδρευαν.
Μορφές της Μασσαλίας που ξεχώρισαν ήταν κυρίως θαλασσοπόροι. Άλλωστε ο Ηρόδοτος αναφέρει (Α63) ότι «…οι Φωκαείς χρησιμοποίησαν την ναυτιλία για μακρινά ταξίδια φτάνοντας ως της ακτές της Αδριατικής και της Τυρρηνικής θάλασσας και την Ιβηρική χερσόνησο…».Ο Ευθυμένης γεωγράφος και θαλασσοπόρος, περί το 510 π.Χ ταξίδεψε μέχρι την Σενεγάλη (σύγχρονες εκτιμήσεις), στις εκβολές του ποταμού Σενεγάλη και στο έργο του «Περίπλους» αναφέρει ότι ανακάλυψε τις πηγές του Νείλου νομίζοντας προφανώς ότι πηγάζει από τον Ατλαντικό. Άλλος σημαντικότατος θαλασσοπόρος ήταν ο Πυθέας (περί 330 π. Χ.) που περιέπλευσε τις ακτές της Δ. Ευρώπης διέσχισε τη θάλασσα ανάμεσα από Ιρλανδία και Μ. Βρετανία (συγκεκριμένα τα δυο νησιά το Άλβιον και την Ιέρνη, οι Κασσιτερίδες Νήσοι. Οι Έλληνες είχαν και σαν εμπορική αποστολή να βρουν κασσίτερο)και σύμφωνα με τις διχασμένες εκτιμήσεις σύγχρονων ιστορικών ανακάλυψε την Ισλανδία, τα νησιά Σέτλαντ, την Νορβηγία και τη Βαλτική θάλασσα. Τις πηγές του αποτελούν δύο συγγράμματα: «Περί Ωκεανού» και «Γης περίοδος», στα οποία περιέγραψε τις εμπειρίες του. Η Μασσαλία υπήρξε σύμμαχος της Ρώμης κατά τους Καρχηδονιακούς Πολέμους (264-201 π. Χ.) γεγονός που την εξασφάλισε την επιβίωση της από την ανερχόμενη κυρίαρχη Ρώμη. Σε αντάλλαγμα οι Ρωμαίοι εκτιμώντας αυτήν την βοήθεια αλλά και το μαχητικό τους πνεύμα (εξήραν την συμβολή τους και στην ξηρά και στην θάλασσα) βοήθησαν τους Μασσαλιώτες να αποκρούσουν τις επιθέσεις των Γαλατών το 154 και 125 π.Χ. ωστόσο άμεσο επακόλουθο ήταν να αποτελούν πλέον υποτελή σύμμαχο (socii) έως ότου στη δίνη του Ρωμαϊκού εμφυλίου το 49 π. Χ. να λεηλατηθεί και να προσαρτηθεί και τυπικά.
Παρ’ όλα αυτά οι φημισμένες σχολές φιλοσοφίας, ιατρικής αλλά και η συνεχής εμπορική ακμή της την κατέστησαν περιζήτητη για φοίτηση σε πολλούς Ρωμαίους και Γαλάτες ευγενείς. Η λατινική διάλεκτος υπερίσχυσε μόλις τον 3ο αιώνα μ.Χ. Το κύρος και την μεγαλοπρέπεια της Μασσαλίας αναδεικνύει ο Άγγλος ιστορικός Χοτζ που αναφέρει: «Η Ιστορία της Μασσαλίας εμφανίζεται στον σύγχρονο κόσμο όπως η κορυφή ενός παγόβουνου που ξεπροβάλει πάνω από τα κύματα. Είμαστε πεπεισμένοι ότι υπάρχει αλλά η πρόσβαση σε αυτήν είναι σχεδόν αδύνατη. Αυτό είναι το μυστήριο της Μασσαλίας. Η Μασσαλία είναι ο λησμονημένος Κολοσσός». Η ατυχής συγκυρία να γραφτεί η ιστορία της από Λατίνους ρωμαιοκεντρικούς συγγραφείς είχε ως αποτέλεσμα να αγνοηθεί μεγάλο κλέος και μεγαλείο της Μασσαλίας.
Επιγραφή στο λιμάνι της Μασσαλίας: ΕΔΩ, το 600 π.Χ. αποβισβάστηκαν Έλληνες ναυτικοί από τη Φώκαια, ελληνική πόλη της Μικράς Ασίας. Ίδρυσαν τη Μασσαλία από την οποία ακτινοβόλησε ο πολιτισμός σε όλη τη Δύση.
Διαβάστε περισσότερα: http://www.xryshaygh.com/enimerosi/view/massalia-o-lhsmonhmenos-kolossos#ixzz43htebyoe