Η οικονομία των πόλεων, κατά τους “Πόρους” του Ξενοφώντα

Δυστυχώς, αν ανατρέξουμε πίσω στο χρόνο θα δούμε ότι αυτά που ζούμε σήμερα όπως η οικονομική κρίση και η αδιαφορία των εκάστοτε κυβερνήσεων με την παράλληλη συμπάθεια για συγκεκριμένες τάξεις ανθρώπων, αποτελούν φαινόμενα που οι Έλληνες είχαν βιώσει σε διάφορες χρονικές περιόδους κατά το παρελθόν. Όμως, υπήρξε μια συγκεκριμένη περίοδος που έζησε και έδρασε ένας φιλόσοφος που μας ανέλυσε την οικονομική κατάσταση της Αττικής (μιας και η Αττική τότε μαστιζόταν από την φτώχεια και το χαμηλό βιοτικό επίπεδο των πολιτών της) και περιέγραψε την συμπεριφορά των κυβερνώντων προς τον λαό και με βάση τα παραπάνω ξεκίνησε την αναζήτηση του, αναλύοντας το κατά πόσον ένα κράτος (στην προκειμένη περίπτωση, η πόλις-κράτος των Αθηνών) θα μπορούσε με τους πόρους που διαθέτει να συντηρήσει τους φτωχούς πολίτες του, βοηθώντας τους να ζήσουν αξιοπρεπώς.

Ο Ξενοφών ξεκινάει την ανάλυση του από τους κυβερνήτες, θεωρώντας πως η ποιότητα των πολιτικών, είναι που καθορίζει και το πολίτευμα, αλλά στον αντίποδα κάποιοι που ήσαν πολιτικοί αρχηγοί ισχυρίζονταν πως γνώριζαν το σωστό και το καλό εξίσου με όλο τον υπόλοιπο λαό μα δεν γινόταν να το πράξουν εξαιτίας της φτώχειας του λαού.

Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω, συνεχίζει αναλύοντας και τονίζοντας πως η χώρα από την φύση της είναι ικανή να προσφέρει αρκετά έσοδα και προχωρώντας διεισδύει στο θέμα προσπαθώντας να μας αποδείξει τα λεγόμενα του περιγράφοντας μας την φύση της Αττικής.

Η Αττική έχει ήπιες εποχές, μπορεί να καρποφορήσει οτιδήποτε όπου άλλα μέρη δεν θα μπορούσαν, όπως είναι η γη έτσι και η θάλασσα θα μπορούσε να δώσει πολλά και διάφορα σε όλες της εποχές του χρόνου. Εκτός από τα παραπάνω να μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν αγαθά που δεν τελειώνουν ποτέ, όπως είναι τα μάρμαρα τα οποία τα παίρνουμε και κατασκευάζουμε τους όμορφους ναούς, τους βωμούς, τα αγάλματα των θεών μας, αυτές οι εκτάσεις μπορεί να μη δίδουν καρπό αλλά είναι άμεσα αναγκαίες σε Έλληνες και βάρβαρους μιας και μπορούν να συντηρήσουν πολλούς περισσότερους όταν τις σκάψουν.

Εδώ έχουμε πολλές γειτονικές πόλεις όπου θα πρέπει να αναφέρουμε ότι δεν υπάρχει καμία που να έχει την παραμικρή φλέβα αργύρου ενώ η Αττική έχει.

Αν σκεφτούμε την θέση που βρίσκεται η Αττική θα διαπιστώσουμε αρκετά ακόμη προνόμια της, δηλαδή ενώ δεν βρέχεται από παντού μοιάζει με νησί και μπορεί να εξασφαλίσει ότι χρειάζεται μέσω της εμπορικής ναυτιλίας ενώ παράλληλα μπορεί να διεξάγει το δικό της εμπόριο. Όπως είπαμε προηγουμένως, μοιάζει με νησί επομένως μπορεί ταυτόχρονα να κάνει εμπόριο και μέσω της στεριάς.

Η πόλη βρίσκεται μακριά από βάρβαρους όπως και οι γειτονικές μας πόλεις, άρα μπορούμε να συμπεράνουμε ότι είναι αρκετά ευχάριστη και ο καθένας θα επιθυμούσε να αναπτύξει διάφορες εμπορικές δραστηριότητες, τα λιμάνια μας είναι ασφαλή και έχουν τις κατάλληλες υποδομές έτσι ώστε κάποιος να μπορεί να ξαποστάσει χωρίς φόβο.

Οι έμποροι στις περισσότερες πόλεις που πραγματοποιούν εμπορικές συναλλαγές είναι υποχρεωμένοι να αντισταθμίζουν, δηλαδή όταν εισάγουν προϊόντα θα πρέπει να εξάγουν διότι παίρνουν χρήματα που δεν χρησιμοποιούνται έξω από αυτές.

Στην Αθήνα αντίθετα, εάν δεν θέλουν να αντισταθμίσουν μπορούν να εξάγουν τα Αττικά νομίσματα όπου έχουν μεγάλη αξία μιας και οπουδήποτε τα πουλούν λαμβάνουν πολλά περισσότερα χρήματα.

Οι έμποροι που θεωρούνται ότι ωφελούν την πόλη μας με αξιόλογα πλοία και εμπορεύματα δε, θα πρέπει να τιμούνται με θέσεις διάφορες και να καλούνται για φιλοξενία, έτσι αυτοί θα βιάζονται να έρχονται με την ιδέα ότι πάνε σε ένα φιλικό περιβάλλον όχι μονάχα για το κέρδος μα και για τις τιμές, όσοι περισσότεροι έρχονται τόσες πιο πολλές συναλλαγές θα γίνονται, ενοικιάσεις και φόροι θα εισπράττονται και ούτω καθεξής.

Επίσης καλό θα ήταν, όπως η πόλη έχει στην κατοχή τiς Τριήρεις να έχει κρατικά φορτηγά πλοία και να τα ενοικιάζει με εγγύηση όπως κάνει με τα υπόλοιπα κρατικά κτήματα, διότι αν συμβεί αυτό μας προκύπτει ότι το κράτος μας επωφελείται προσθέτοντας πολλά επιπλέον έσοδα.

Εκτός από τα άλλα έσοδα θα μπορούσαμε να προσθέσουμε ακόμη περισσότερα αν στα μεταλλεία αργυρού δουλεύει αρκετός κόσμος τόσο μεγαλύτερη παραγωγή θα έχουμε.

Έπειτα έχουμε και τους δούλους που δουλεύουν εκεί, αν το κράτος αγοράσει δούλους και τους νοικιάζει στους ιδιώτες θα είναι ένας τρόπος αποφυγής των φοροδιαφυγών που θα μπορούσαν να προκύψουν.

Συνοψίζοντας, ο Ξενοφών εξέτασε αν το κράτος μπορεί να συντηρήσει τους πολίτες του, να γίνει δυνατότερο και ισχυρότερο και να προνοήσει για τυχόν απάτες που μπορεί να συμβούν εις βάρος του και απέδειξε πως όλα μπορούν να συμβούν αρκεί να θέλουμε και να φροντίσουμε με τον σωστό τρόπο.

Μας παρουσίασε ένα κράτος ισχυρό όπου όλοι θα εργάζονται για το καλό του, από τα λιμάνια, τα μεταλλεία αργύρου, το φορολογικό σύστημα μέχρι και τiς επενδύσεις.

Εν τέλει, προκύπτει από το έργο του Ξενοφώντος η εξής διαχρονική Εθνικιστική θέση: Πώς η οικονομική διαχείριση μιας Πολιτείας αποτελεί δευτερεύον ζήτημα όσον αφορά το τεχνικό της κομμάτι και το ζήτημα των πιθανόν λύσεων, μιας και προέχει το φρόνημα και η ευαγής ψυχολογική κινητοποιήση των Πολιτών της, δηλαδή η πνευματική σφριγηλότητα που την διακατέχει, που θα μπορούσε να κάνει το οποιοδήποτε μέτρο, όσο απλοϊκό και αν φαίνεται να επιφέρει θαυμαστά αποτελέσματα.

Αντεπίθεση

Διαβάστε περισσότερα: http://www.xryshaygh.com/enimerosi/view/h-oikonomia-twn-polewn-kata-tous-porous-tou-jenofwnta#ixzz4KlyCLJfR