«Έφυγε» από την ζωή σε ηλικία 90 ετών ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του πολωνικού κινηματογράφου, ο Αντρέι Βάιντα. Μέχρι την τελευταία στιγμή ήταν δραστήριος γύρω από το έργο του. Το «Powidoki», γύρω από τον πρωτοποριακό ζωγράφο Βλαντισλάβ Στρεμίνσκι, που υπέφερε τα πάνδεινα από τον σταλινισμό, ολοκληρώθηκε πρόσφατα και αποτελεί την πρόταση της Πολωνίας για το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας. Ο Βάιντα ανήκε στη γενιά του πολέμου, τον οποίο βίωσε τραγικά. Ο ίδιος συμμετείχε στην Αντίσταση, ενώ ο πατέρας του, που ήταν αξιωματικός του πολωνικού στρατού, εκτελέστηκε στο δάσος του Κατίν από Σοβιετικούς και θάφτηκε σε ομαδικό τάφο. Το «Κατίν» (2007) ήταν και φόρος τιμής σε αυτόν.
Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια του για την συγκλονιστική αυτή ταινία, η οποία δείχνει όλη την απάνθρωπη κτηνωδία του κομμουνισμού και την αιμοδιψία των δολοφόνων που υπάκουαν στις εντολές του Στάλιν: «Ποτέ δεν φαντάστηκα ότι θα έβλεπα την πτώση της ΕΣΣΔ ή ότι η ελεύθερη Πολωνία θα με άφηνε να μεταφέρω στη μεγάλη οθόνη το έγκλημα του Κατίν και τα ψέματα που το περιέβαλλαν. Το έγκλημα του Στάλιν χωρίς αμφιβολία στέρησε από εμένα τον αγαπημένο μου πατέρα σε νεαρή ηλικία και η μητέρα μου έζησε μέσα στο ψέμα και την αγωνία, περιμένοντας να γυρίσει ο σύντροφός της. Παρά τις προσωπικές μου μνήμες, αυτό που έχει σημασία στο θέμα του Κατίν είναι ότι χάθηκε όλη η ελίτ της διανόησης της Πολωνίας που, φαίνεται, αποτελούσε εμπόδιο στα επεκτατικά σχέδια της ΕΣΣΔ».
Ο σαφής, όμως, αντικομμουνισμός του Βάιντα είχε φανεί από πολύ νωρίτερα και μάλιστα στην εποχή κατά την οποία η Πολωνία ανήκε ακόμη στο «σιδηρούν παραπέτασμα» του «υπαρκτού σοσιαλισμού». Στα τέλη της δεκαετίας του 1970 ο Αντρέι Βάιντα θα δημιουργήσει ένα φιλμ που εξέπληξε με την τόλμη αλλά και την δύναμή του, τον Άνθρωπο από μάρμαρο (1977). Μέσα από την ιστορία ενός σταχανοβίτη εργάτη κατά την περίοδο του σταλινισμού, ο σκηνοθέτης σχολίαζε τόσο την τραγική μοίρα της εργατικής τάξης υπό το κομμουνιστικό πρίσμα, αλλά και τα διλήμματα της ηρωίδας, νεαρής κινηματογραφίστριας που ερευνά την τύχη του, σκοντάφτοντας διαρκώς στη λογοκρισία και τις απειλές του καθεστώτος. Το φιλμ βραβεύτηκε με τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών, αφού πρώτα φυγαδεύθηκε περιπετειωδώς από την Πολωνία, και υπήρξε το πρώτο μιας τριλογίας που θα ονομαστεί αργότερα «τριλογία της Αλληλεγγύης».
Το 1981, στον Άνθρωπο από σίδερο, δεύτερο μέρος, ο Βάιντα διατυπώνει την υποστήριξή του στην Αλληλεγγύη (άλλωστε έναν μικρό ρόλο κρατά και ο Λεχ Βαλέσα) και την οξύτατη κριτική του στο καθεστώς. Μετά το πραξικόπημα του στρατηγού Γιαρουζέλσκι η ταινία απαγορεύτηκε στην Πολωνία, ο ίδιος ο Βάιντα όμως απέφυγε τη φυλάκιση, χάρη και στην διεθνή βράβευσή του. Η τριλογία θα ολοκληρωθεί πολύ αργότερα, με το αφιέρωμά του στον συνδικαλιστή και μετέπειτα πρόεδρο της Πολωνίας Βαλέσα: Ο άνθρωπος της ελπίδας (2012). Ο Βάιντα θα γυρίσει μερικές ακόμη ταινίες που χαρακτηρίζονται για την κριτική ματιά τους απέναντι στο κομμουνιστικό καθεστώς της Πολωνίας, όπως το Χωρίς αναισθητικό (1978).
Η προβολή του «Κατίν» στην Ελλάδα το 2007 προκάλεσε την οργή των διαφόρων σταλινικών απολιθωμάτων, είτε αυτά ανήκαν στο ΚΚΕ είτε όχι, ακριβώς γιατί απεικόνιζε σε ολόκληρο το αποτρόπαιο μέγεθος του τον σαδισμό και την απόλυτη αφοσίωση στο έγκλημα που είχαν οι κομμουνιστές της Σοβιετικής Ένωσης, εξοντώνοντας χιλιάδες Αξιωματικούς του Πολωνικού Στρατού.
Μια μαζική δολοφονία, την οποία με το γνωστό θράσος που διακατέχει τους μπολσεβίκους και την ανάλογη σπουδή τους στην παραχάραξη της αλήθειας, απέδιδαν επί δεκαετίες στους Γερμανούς, για να αποκαλυφθεί η τραγική πραγματικότητα αμέσως μετά την κατάρρευση του σοβιετικού ιμπεριαλισμού. Μια ταινία γροθιά στο στομάχι κάθε αμετανόητου και ανάλγητου μπολσεβίκου.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΣ
Διαβάστε περισσότερα: http://www.xryshaygh.com/enimerosi/view/efuge-o-antrei-bainta-o-polwnos-skhnotheths-pou-apokalupse-me-tis-tainies-t#ixzz4Mrgwu94U