Με τη συμμετοχή τριών πλοίων και δύο υποβρυχίων ξεκίνησε χθες η αεροναυτική επιχείρηση του ΝΑΤΟ «Sea Guardian», η οποία θα διεξαχθεί αρχικά στην Κεντρική Μεσόγειο και, εν καιρώ, θα συγχωνευθεί με την ήδη υφισταμένη της Ε.Ε. στην περιοχή, με διπλό σκοπό την αντιτρομοκρατική δράση, την επιφυλακή λόγω των πολλαπλών ανοιχτών μετώπων και, εφόσον χρειαστεί, τη βοήθεια για τον έλεγχο πιθανών προσφυγικών ροών. Όπως είχε
αποφασιστεί και στην τελευταία Σύνοδο των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ, στην πρώτη αρμάδα περιλαμβάνονται ένα ελληνικό (το υποβρύχιο «Παπανικολής») και ένα τουρκικό σκάφος (η φρεγάτα Γκεμλίκ). Τη σύνθεση συμπληρώνουν η ιταλική φρεγάτα «Αβιέρε», η βουλγαρική φρεγάτα «Βέρνι» και το ισπανικό υποβρύχιο «Μιστράλ». Λίγες ημέρες αργότερα, στις 17 Νοεμβρίου θα ξεκινήσουν στο πλαίσιο της Επιχείρησης «Sea Guardian» και εναέριες περιπολίες, οι οποίες θα πραγματοποιούνται (με εναλλαγές) από αεροσκάφη Ελλάδας, Τουρκίας, Πορτογαλίας, Ιταλίας και Ισπανίας.
Το πρόγραμμα περιπολιών μπορεί να αυξηθεί στο μέλλον, ωστόσο βασικές λειτουργίες της επιχείρησης θα είναι η θαλάσσια επιφυλακή, η αντιτρομοκρατική δράση και η ανάπτυξη ικανοτήτων (capacity building). Στις επιπλέον δράσεις που θα μπορούσαν να αναλάβουν τα πλοία του ΝΑΤΟ, εφόσον το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο το κρίνει απαραίτητο, περιλαμβάνονται η διαφύλαξη της ελευθερίας ναυσιπλοΐας, αποστολές για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης όπλων μαζικής καταστροφής και προστασία κρίσιμων υποδομών.
Οπως τονίζεται από το ΝΑΤΟ, η επιχείρηση «Sea Guardian» συνιστά τροποποίηση της μέχρι πρότινος εξελισσόμενης «Active Endeavour» (ξεκίνησε το 2001) και έχει ακόμη μεγαλύτερο εύρος δράσης από αυτήν.
Το γεωγραφικό εύρος των δράσεων σαφώς υπονοεί ότι σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη της επιχείρησης θα παίξει και η βάση της Σούδας, ενώ γίνεται απολύτως σαφές πως η επιχείρηση αποτελεί και μία ακόμη κινητοποίηση του ΝΑΤΟ με στόχο τον έλεγχο της αυξημένης νατοϊκής παρουσίας στη Μεσόγειο.
Η έναρξη της επιχείρησης και η στόχευση συγχώνευσής της με την ευρωπαϊκή «Sophia» συνιστούν και μια έμμεση αλλά σαφή παραδοχή ότι τα προβλήματα που υπήρχαν μεταξύ Κύπρου (μέλος Ε.Ε.) και Τουρκίας (μέλος ΝΑΤΟ) έχουν ξεπεραστεί. Παρά τον σαφή συμβολισμό στην έναρξη της επιχείρησης για ανάγκη συνεργασίας ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία, ως τα δύο ισχυρότερα μέλη του ΝΑΤΟ στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, οι στιγμές έντασης δεν έλειψαν ούτε χθες. Στις 05.55 το πρωί ελικόπτερο της τουρκικής ακτοφυλακής παραβίασε το FIR Αθηνών, πέταξε πάνω από τη νήσο Παναγιά στα ανατολικά των Οινουσσών σε υψόμετρο 1.000 ποδιών και δύο λεπτά αργότερα στράφηκε προς την Τουρκία. Οι υπερπτήσεις πάνω από την Παναγιά είναι μια σταθερή πρακτική των Τούρκων, που συνεχίζεται με περίπου τακτικό τρόπο τόσο πριν όσο και μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου. Ενδεικτικό της –κατά τα λοιπά– πολύ στενής συνεργασίας που η Ελλάδα και η Τουρκία διατηρούν στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ είναι ότι η Aγκυρα ζητούσε (και, απολύτως φυσικά, ελάμβανε) έγκριση από την Αθήνα, για διέλευση από τον Ισθμό της Κορίνθου, ναρκαλιευτικών που συμμετείχαν σε άσκηση στην Αδριατική Θάλασσα και το Ιόνιο Πέλαγος.
