Η Συναγωνίστρια και Βουλευτής Β΄ Αθηνών Ελένη Ζαρούλια σε ερώτηση που είχε καταθέσει προς τα υπουργεία Εσωτερικών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Οικονομίας και Ανάπτυξης, και Πολιτισμού και Αθλητισμού είχε επισημάνει την αναγκαιότητα της διάσωσης και ανάδειξης των οικιών των Αγωνιστών Μελά και Νικηταρά για τη διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης.
Ετοιμόρροπη είναι η οικία όπου γεννήθηκε ο ήρωας της Επανάστασης του Ελληνικού Έθνους το 1821, Στρατηγός Νικήτας Σταματελόπουλος στη Νέδουσα Μεσσηνίας. Αντιστοίχως, καταρρέει ξεχασμένη η νεοκλασική οικία του Ήρωος του Μακεδονικού Αγώνα Ανθυπολοχαγού (ΠΒ) Παύλου Μελά, στην Κηφισιά.
Η κατοικία του Μελά έχει κηρυχθεί ως Εθνικό Μνημείο κατόπιν αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου Κηφισιάς το 2009, το υπουργείο Πολιτισμού το χαρακτήρισε ως διατηρητέο νεότερο μνημείο και αποφασίσθηκε η άμεση εκτέλεση εργασιών στερέωσης ώστε να αποτραπεί η κατάρρευσή του. Από το 2012, οπότε εγκρίθηκε η πλήρης μελέτη αποκατάστασης του οικήματος, οι εργασίες ανακαίνισης έχουν παγώσει λόγω έλλειψης κονδυλίων και πολιτικής βούλησης.
Το σπίτι του Νικηταρά δεν κηρύχθηκε ποτέ ως Νεότερο Μνημείο και δεν υπήρξε η βούληση της πολιτικής ηγεσίας του τόπου να το μετατρέψει σε ένα μουσείο, να αποτελέσει σημείο αναφοράς του ήρωα και του αγώνα του 1821 και να πάρει τη θέση που του αξίζει στην ιστορία.
Στην απάντηση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας απλώς επιβεβαιώνεται ότι η κατοικία του Παύλου Μελά έχει χαρακτηριστεί ως διατηρητέο μνημείο και ότι δεν υπάρχει αίτημα για τον χαρακτηρισμό της οικίας του Νικηταρά ως διατηρητέο κτίριο.
Στην απάντηση του υπουργείου Εσωτερικών γίνεται λόγος αποκλειστικά για το θέμα χρηματοδότησης των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ. Η διαχείριση των πιστώσεων που προορίζονται για την κάλυψη επενδυτικών και λειτουργικών δαπανών, γίνεται κατόπιν σχετικών αποφάσεων των οικείων Δημοτικών Συμβουλίων. Είμαστε όμως σε αναμονή συμπληρωματικού εγγράφου, καθώς έχουν αναζητηθεί στοιχεία από το δήμο Κηφισιάς και το Δήμο Καλαμάτας σχετικά με αυτό το θέμα. Σύμφωνα με δημοσιοποιημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Καλαμάτας (συνεδρίαση 10η/2017, 27-03-2017), εγκρίθηκε ποσό 3.000 ευρώ προς τον Πολιτιστικό Σύλλογο Νεδουσαίων Καλαμάτας για την αναπαλαίωση-αξιοποίηση της οικίας του Νικηταρά. Ο εν λόγω Σύλλογος έχει αναλάβει την υποχρέωση, αντί της Πολιτείας, να προβεί σε όλες τις απαραίτητες σωστικές ενέργειες προκειμένου να διασωθεί το οίκημα και να αποτελέσει σημείο αναφοράς του αγώνα του ’21.
Το υπουργείο Πολιτισμού και το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης δεν απέστειλαν τις απαντήσεις τους αν και έχουν περάσει ήδη δυο μήνες. Συνεπώς, δεν έχουν απαντηθεί τα περισσότερα καίρια ερωτήματα που έθεσε η Συναγωνίστρια. Προφανώς δεν υπάρχει η βούληση για την μετατροπή των ιστορικών οικιών σε μουσειακούς χώρους (τουλάχιστον υπό την αιγίδα του ελληνικού Κράτους). Πρέπει, όμως να αναφέρουμε ότι τα «πολιτιστικά αντανακλαστικά» του κατ’ εξοχήν αρμόδιου υπουργείου ενεργοποιούνται αμεσότερα όταν πρόκειται για προστασία άλλων μνημείων (π.χ. οθωμανικών, αναφερόμαστε στο προσφάτως καταστραφέν από πυρκαγιά Τζαμί του Βαγιαζήτ), ενώ ακολουθούν την χρονοβόρα γραφειοκρατία όταν πρόκειται για την προστασία και ανάδειξη ελληνικών μνημείων.
Η Πολιτεία για ακόμη μια φορά αποδεικνύει την αμέλειά της να αξιοποιήσει και να αναδείξει σε τόπο επισκέψεως για τους μαθητές όλων των βαθμίδων, για περιηγητές και τουρίστες, τους ως άνω χώρους. Η επιλογή αυτή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως ακούσια δεδομένου ότι έχουν διατεθεί υπέρογκα ποσά για την ανάδειξη ή ανέγερση άλλων μουσειακών χώρων, που δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα ως προς τις προβλεπόμενες από το Σύνταγμα διατάξεις περί προστασίας του πολιτιστικού περιβάλλοντος.
Τα μνημεία (αρχαία μνημεία, αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικοί τόποι και νεότερα μνημεία) αποτελούν μαρτυρίες του ανθρώπινου βίου και αποτελούν αναγκαίο παράγοντα για τη διαμόρφωση και διατήρηση της ιστορικής μνήμης. Είναι απαραίτητο να προστατεύονται καθώς έτσι διασφαλίζεται η ιστορική συνέχεια και παράδοση.
Τα ακίνητα μνημεία, μεταξύ των οποίων και η κατοικία του Νικηταρά που αναφέρεται στην ερώτηση, που ανάγονται σε περίοδο προγενέστερη των τελευταίων εκατό χρόνων μπορούν να χαρακτηριστούν ως μνημεία με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, λόγω της σημασίας τους στην Ιστορία, ιδιαίτερα όταν συνδέονται με την πολιτική, κοινωνική ή οικονομική ιστορία του νεότερου ελληνικού κράτους.
Γνωρίζοντας την Ιστορίας, σεβόμαστε τον τόπο μας και αποκτούμε βαθύτερη γνώση του ποιοι πραγματικά είμαστε. Η Πατρίδα μας είναι ένα ανοιχτό μουσείο. Τα μουσεία αποτελούν ζωντανά κύτταρα γνώσης και διάσωσης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Είναι υψίστης σημασίας η διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης και η δρομολόγηση των κατάλληλων ενεργειών προς αυτή την κατεύθυνση καθώς έτσι διαμορφώνεται η κοινωνική συνείδηση και το πολιτισμικό γίγνεσθαι του λαού. Το παρελθόν αποτελεί τροφοδότη του μέλλοντος και πρέπει να θυμόμαστε τα ιδανικά για τα οποία πολέμησαν οι πρόγονοί μας, προκειμένου να ανταπεξέλθουμε σε αυτούς τους χαλεπούς καιρούς και να διατηρηθεί η συνέχεια και η συνεκτικότητα του ελληνικού έθνους.
