Σαν σήμερα, 21 Σεπτεμβρίου του 1956, η αγχόνη των Άγγλων επρόκειτο να λειτουργήσει για άλλη μια φορά, στέλνοντας στο Πάνθεον των Ηρώων τους τρεις Αγωνιστές της ΕΟΚΑ: Ανδρέα Παναγίδη (22 ετών και πατέρας τριών παιδιών), Μιχαήλ Κουτσόφτα (22 ετών) και Στέλιο Μαυρομμάτη (24 ετών). Το μαρτύριο επαναλαμβάνεται, χάνοντας τρεις νεανικές ζωές και κάνοντας τους «λαμπάδες» στο βωμό της Απελευθέρωσης.
Οι τρεις ήρωες αντιμετώπισαν την αγχόνη με περίσσιο θάρρος. Στο τελευταίο επισκεπτήριο των τριών μελλοθάνατων οι συγγενείς τους, τους βρήκαν να τραγουδούν εθνικά τραγούδια και να ψάλλουν. Εγκαρτερούσαν τον θάνατο με θάρρος και ανδρεία. Οδηγήθηκαν στην αγχόνη στις 00:45 ψέλνοντας τον Εθνικό Ύμνο, συνοδευόμενοι από τους συγκρατούμενους τους. Ο γδούπος της καταπακτής πάγωσε το κλίμα…αμέσως όμως οι φωνές των κρατουμένων έσπασαν τη σιωπή… «ΑΘΑΝΑΤΟΙ !!!!!»
Οι ηρωομάρτυρες πλήρωσαν με τη ζωή τους τον ανεκπλήρωτο πόθο για ελευθερία και Ένωση μετά της μητρός πατρίδος. Ο ξάδελφος του Στέλιο Μαυρομμάτη (και αργότερα και ο ίδιος ηρωομάρτυρας της αγχόνης των Άγγλων), Ευαγόρας Παλληκαρίδης θα γράψει για τους τρεις ήρωες:
«Γιατί μαυρίζει ο ουρανός κι ας είναι καλοκαίρι
λες κι η αυγή κατάμαυρο χαμπάρι θα μας φέρει.
Και να! Χτυπούνε πένθιμα κάθε χωριού καμπάνες
κλαίνε μαζί τρεις μάνες, μαζί των κι όλη η γη.
Κι είναι γλυκό το κλάμα τους, από χαρά λες κλαίνε
λόγια Σουλιώτου λένε στην πένθιμη σιγή.
Ποτέ δε θα πεθάνουνε, όσοι πεθάναν σήμερα.
Και της σκλαβιάς τα σίδερα θα σπάσουν κάποια μέρα
και θ’ ακουστούν ελεύθερα τραγούδια πέρα ως πέρα
στο ελληνικό νησί»
Παναγίδης Ανδρέας
Γεννήθηκε στο χωριό Παλαιομέτοχο της επαρχίας Λευκωσίας στις 14 Νοεμβρίου 1934. Ήταν παντρεμένος με την Γιαννούλα Ανδρέα Παναγίδη και είχαν μαζί τρία παιδιά, τον Αριστείδη, τη Δέσπω και την Αυγή. Τελείωσε το δημοτικό σχολείο Παλαιομετόχου και εργαζόταν στην κουζίνα του αγγλικού στρατού στο αεροδρόμιο Λευκωσίας. Με την έναρξη του αγώνα προσφέρθηκε να υπηρετήσει στις τάξεις της ΕΟΚΑ, μαζί με το φίλο του Μιχαήλ Κουτσόφτα. Η πρώτη δράση του Παναγίδη ήταν η ύψωση της ελληνικής σημαίας. Σε έρευνα που έκαμε Άγγλος στρατιώτης στην τσάντα του, στον τόπο της εργασίας του, αμέσως μετά την εκτέλεση των Καραολή και Δημητρίου, βρήκε μια ελληνική σημαία και ζήτησε από τον Ανδρέα να του σκουπίσει με αυτή τα παπούτσια του. Τόση ήταν η προσβολή που ένιωσε ο Ανδρέας, που τον χτύπησε άγρια, ενώ την επομένη μέρα, όταν πήγε στη δουλειά του, μαζί με το Μιχαήλ Κουτσόφτα και έναν άλλο αγωνιστή, επιτέθηκαν και σκότωσαν τον Άγγλο σμηναγό Πάτρικ Τζων Χέιλ μέσα στο γραφείο του. Συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο. Ανεκτίμητης αξίας κληρονομιά, άφησε στα παιδιά του “ένα τιμημένο όνομα”, όπως ο ίδιος τους έγραψε λίγα λεπτά μετά την ειδοποίηση, ότι χαράματα της Παρασκευής 21 Σεπτεμβρίου 1956, θα οδηγείτο στην αγχόνη.
Κουτσόφτας Μιχαήλ
Γεννήθηκε στο Παλαιομέτοχο, της επαρχίας Λευκωσίας, στις 12 Νοεμβρίου 1934. Ήταν παντρεμένος με την Ευγενία Κουτσόφτα. Ο Μιχαήλ Κουτσόφτας αποφοίτησε από το δημοτικό σχολείο Παλαιομετόχου και εργαζόταν σε νηματουργείο ως βαφέας. Με την έναρξη του αγώνα προσφέρθηκε να υπηρετήσει στις τάξεις της ΕΟΚΑ. Η πρώτη του δράση ήταν η ύψωση της ελληνικής σημαίας στην κορυφή των ευκαλύπτων στο κέντρο του χωριού του, την οποία κατέβαζαν οι Άγγλοι. Ένα βράδυ έκοψε, με το φίλο του Ανδρέα Παναγίδη, τα κλαδιά των ευκαλύπτων, για να μη μπορούν οι στρατιώτες να κατεβάσουν τη σημαία. Εξαγριωμένος από τον απαγχονισμό του Καραολή και του, εγκατέλειψε τη δουλειά του και για μερικές μέρες κατασκόπευε το αεροδρόμιο της Λευκωσίας, όπου στάθμευαν Άγγλοι στρατιώτες, αναζητώντας τόπο και τρόπο να ανταποδώσει το πλήγμα. Στις 16 Μαΐου, έξι μέρες μετά την εκτέλεση του Καραολή και του Δημητρίου, έφυγε με τους φίλους του Ανδρέα Παναγίδη και Παρασκευά Χοιροπούλη, για το χώρο του αεροδρομίου Λευκωσίας, όπου επιτέθηκαν και σκότωσαν τον Άγγλο σμηναγό Πάτρικ Τζων Χέιλ μέσα στο γραφείο του. Καταδιώχθηκαν και συνελήφθησαν από αγγλικά στρατεύματα. Ο Χοιροπούλης, επειδή ήταν ανήλικος, καταδικάστηκε σε ισόβια φυλάκιση.
Μαυρομμάτης Στέλιος
Γεννήθηκε στο χωριό Λάρνακας της Λαπήθου, της επαρχίας Κερύνειας, στις 15 Νοεμβρίου 1932. Ο Στέλιος Μαυρομμάτης τελείωσε το δημοτικό σχολείο στο χωριό του και την Εμπορική Σχολή Σαμουήλ στη Λευκωσία. Εργάστηκε για δυο χρόνια στον αγγλικό στρατό στο Σουέζ και στη συνέχεια εργαζόταν στο αγγλικό αεροδρόμιο Λευκωσίας ως γραφέας μέχρι τη σύλληψή του. Με την έναρξη του αγώνα εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ και πήρε μέρος σε επιχείρηση δολιοφθοράς εναντίον αεροπλάνων των Άγγλων. Συνέβαλε ουσιαστικά στη συλλογή των κυνηγετικών όπλων από ιδιώτες στην περιοχή Λευκωσίας. Έδρασε ιδιαίτερα στην περιοχή των οδών Λήδρας και Ονασαγόρου, την οποία οι Άγγλοι είχαν ονομάσει “μίλι του θανάτου”. Μεταξύ των συνεργατών του ήταν και ο ξάδελφός του Ευαγόρας Παλληκαρίδης. Σε μια ανεπιτυχή επίθεση του ιδίου και των δυο συναγωνιστών του εναντίον του Βρετανού σμηνία Νόρμαλ Άλφρεντ και του αεροπόρου Λώρενς Ληθ της βρετανικής βασιλικής αεροπορίας στην οδό Αγίου Παύλου στον Άγιο Δομέτιο Λευκωσίας, ο Στέλιος Μαυρομμάτης ανακόπηκε κατά την αποχώρηση από Άγγλο κάτοικο της περιοχής και συνελήφθη από τους δυο Άγγλους αεροπόρους.
Διαβάστε περισσότερα: http://www.xryshaygh.com/enimerosi/view/21-septembriou-1956-apagchonizontai-apo-tous-agglous-oi-kuprioi-hrwes-andre#ixzz4tP7yFQCc
