Από μια εποχή όπου κυριαρχεί η στρέβλωση και μια γενική «αναθεωρητική» τάση ιστορικών γεγονότων και προσώπων, δε θα μπορούσε να λείπει η ακτινοβολούσα προσωπικότητα του Φιλίππου Β’, πατέρα του Αλεξάνδρου Γ’. Στο πλαίσιο των ιστορικών «επαναπροσδιορισμών» της αρχαίας ελληνικής ιστορίας, η οποία συστηματικώς βάλλεται πανταχόθεν, υπάρχει διάχυτη η αντίληψη ότι το Φίλιππο Β’ δεν τον διαπότιζαν αγνά αισθήματα περί ελληνικής ομόνοιας και συμπράξεως των Ελλήνων ούτε εμφορούταν από τα ιδανικά της Πανελλήνιας Ιδέας έτσι όπως αυτή προβαλλόταν από τους Έλληνες διανοητές. Αυτοί οι ισχυρισμοί κερδίζουν ολοένα έδαφος στο χώρο των αποκαλουμένων «ιστορικών αναθεωρητών», με… κύρια θέση τους ότι βαθύτερος στόχος του ήταν αποκλειστικώς «η οικοδόμηση μιας ισχυρής μακεδονικής ηγεμονίας εις βάρος των υπολοίπων ελληνικών πόλεων», ικανής να συντρίβει άμεσα τους αποστάτες υποτελείς και εν γένει να κατέχει πρωταγωνιστικό ρόλο στις ισχύουσες ιστορικο – πολιτικές εξελίξεις. Δεν θα υπεισέλθουμε σε ατέρμονες συζητήσεις και προσπάθειες αποδομήσεως των έωλων, ανυπόστατων και ανιστόρητων αυτών ισχυρισμών, αλλά ας αφήσουμε την ιστορία να μιλήσει. Η αξιολόγηση των γεγονότων, η έρευνα και η μελέτη των γεγονότων μαρτυρούν τη φιλελληνική πολιτική αντίληψη του Μακεδόνα ηγέτη και του σκοπού του που ήταν η συνένωση των Ελλήνων. Διότι όπως είχε πει ο Θουκυδίδης η απλή καταγραφή των γεγονότων δεν αρκεί. Η άσκηση κριτικής αξιολογήσεως αιτιών, αφορμών και συμπεριφορών οδηγεί στην εξαγωγή σαφών και ασφαλών συμπερασμάτων.
Ο Φίλιππος αφού νίκησε έναν αρτίως οργανωμένο συνασπισμό δυνάμεων στη Χαιρώνεια το 338 π. Χ, έπραξε ακριβώς το αντίθετο από αυτό που ανέμεναν οι ηττημένοι: Τους πρότεινε σύμφωνο ειρήνης και συνεργασίας αρχικώς με έναν σκοπό. Έναν σκοπό που οραματίζονταν και προπαγάνδιζαν μεγάλοι Έλληνες στοχαστές, υπακούοντας και αυτοί στα βαθύτερα ένστικτα της Φυλής και στην ανάγκη επιβολής της ελληνοτρόπου ηθικής τάξεως έναντι των ανοσιουργημάτων που διέπραξαν οι επήλυδες: Την εκστρατεία εναντίον των Περσών. Ο Φίλιππος χτύπησε παντιοτρόπως τη ρίζα του διαχρονικού κακού της ελληνικής φυλής, την έριδα.
Ο ελληνικός κόσμος αν και αντελήφθη πολύ νωρίς την εθνική του ταυτότητα, πολιτικώς ήταν διηρημένος. Άλλωστε διαιρείται κάτι το οποίο εκφράζεται ως ενότητα. Ο πολιτικός κατακερματισμός των Ελλήνων, η ύπαρξη των πόλεων κρατών, οι μυωπικές αντιλήψεις και κοντόφθαλμες επιδιώξεις των τοπικιστών, και οι φιλοδοξίες των πόλεων κρατών να θέλουν να επιβληθούν η μια στην άλλη, αποτελούσαν ανασχετικούς παράγοντες άμεσης και «επίσημης» εκφράσεως της Πανελλήνιας Ιδέας που είχαν συλλάβει διανοούμενοι. Ο Φίλιππος ως αγνός θιασώτης, προσπάθησε και πέτυχε την ομόνοια και ένωση των ελληνικών πόλεων κρατών, ενώ τη σκυτάλη ανέλαβε αργότερα ο υιός του Αλέξανδρος αφού άφησε το έργο ημιτελές με το θάνατό του το 336 π. Χ στις Αιγές.
Αρχικώς ο περίφημος ρήτορας Γοργίας επέστησε τη προσοχή των Ελλήνων για την ανάγκη συνενώσεώς τους, ενώ τόνισε τους κινδύνους από τις συνεχόμενες ενδοελληνικές συγκρούσεις σε ένα πανηγυρικό που εξεφώνησε το 392, στην Ολυμπία, αξιοποιώντας έτσι την ευκαιρία των πανελλήνιων ιδεωδών. Ακολουθεί ο μέγας Λυσίας το 384 παρακινώντας τους Έλληνες να αναλάβουν τη διεξαγωγή κοινής εκστρατείας εναντίον του εχθρού. Την έως τώρα αδυναμία αναλήψεως τέτοιων κοινών εκστρατειών ο Λυσίας την αποδίδει ανεπιφυλάκτως στη φθορά των ενδοφυλετικών πολέμων. Φυσικά ο πιο γνωστός θιασώτης και κήρυκας της Πανελλήνιας Ιδέας ήταν ο Ισοκράτης, ένας άνδρας του οποίου η εικόνα, οι αντιλήψεις, και η πολιτική του θέαση έχουν διαστρεβλωθεί χυδαίως. Στους λόγους τους και στις επιστολές του σε Έλληνες βασιλείς, εκφράζεται στην πιο αγνή και ακατέργαστη μορφή το ιδανικό της Πανελλήνιας Ιδέας. Για αυτόν, η κοινωνική αστάθεια και οι επιζήμιες έριδες μεταξύ Ελλήνων θα έπαυαν, αν οι Έλληνες αναλάμβαναν κοινή εκστρατεία εναντίον των βαρβάρων και αποκτήσουν νέα εδάφη και φυσικούς πόρους.
Ενδεικτικές λοιπόν της φιλικής του διαθέσεως ,προς τους υπόλοιπους Έλληνες, και της μεγαλοψυχίας του, ήταν οι ενέργειές του μετά τη μάχη της Χαιρώνειας. Επέτρεψε να καούν οι πτώματα των Αθηναίων με τις πρέπουσες τιμές, ενώ οι τεθέντες όροι στους Αθηναίους ήταν ιδιαιτέρως ευνοϊκοί., σε σημείο που οι κεχηνότες Αθηναίοι απορούσαν με την γενναιοδωρία του. Είναι πασιφανές ότι αυτές οι ήπιες ενέργειές του, αν συγκριθούν με αυτές βασιλέων αναλόγων ιστορικών περιστάσεων, αντανακλούν τη σημασία που έδινε ο Φίλιππος στην υλοποίηση του πανελλήνιου προγράμματός του. Αξιομνημόνευτος δε είναι ο ρόλος του Φιλίππου ως ρυθμιστής, γεγονός που αποδεικνύεται από την σταθερότητα του χαρακτήρα του απέναντι σε αξιώσεις διαφόρων πόλεων – κρατών. Δεν παρεσύρετο από απαιτήσεις διαφόρων εις βάρος άλλων για να γίνει αρεστός. Εφήρμοσε το πρόγραμμα πανελλήνιας συνεργασίας κατά γράμμα χωρίς συναισθηματισμούς, υποχωρήσεις και μεροληψία. Αποκορύφωμα των ενεργειών του για τον τελικό σκοπό ήταν η σύμπραξη των Ελλήνων υπό την ηγεσία του και η προετοιμασία. Το τέλος του 338 π. Χ ο Φίλιππος κάλεσε αντιπροσώπους των ελληνικών πόλεων στη Κόρινθο, εκεί που είχε πραγματοποιηθεί και η συγκέντρωση αντιπροσώπων των ελληνικών πόλεων το 480 π.Χ. Εμφανείς οι σκοποί της επιλογής του τόπου, καθώς έτσι θα αναβίωνε ισχυρό και πάλι το εθνικό αυτό-συναίσθημα έναντι του ίδιου κοινού εθνικού εχθρού. Εκεί συνήφθη η «κοινή ειρήνη». Οί όροι αυτής της ειρήνης αντικατοπτρίζουν τη φιλοπατρία του βασιλέως Φιλίππου, ο οποίος πάσχιζε να εφαρμόσει την Πανελληνία Ιδέα, έτσι όπως αυτή εξεδηλώθη στους Περσικούς Πολέμους και έτσι όπως αυτή εξεφράσθη ως αδήριτη αναγκαιότητα ενισχύσεως της ελληνικής κυριαρχίας.
Οι ενέργειες του Φιλίππου συμπλέουν σε σημαντικό βαθμό με τους στόχους του οραματιστή της Πανελλήνιας Ιδέας Ισοκράτη. Εργάσθη με ακατάπαυστη επιμονή και άκαμπτο ζήλο για την επίτευξη και των δύο στόχων, τόσο της κοινής ειρήνης και συμπράξεως των Ελλήνων όσο και της αναλήψεως κοινής εκστρατείας για την τιμωρία των Περσών. Εξομάλυνε τις σχέσεις των εριζόντων Ελλήνων, δεν υποχρέωσε κανέναν δια της βίας να συμμετέχει στην «κοινή ειρήνη», ενώ δεν εμφιλοχώρησε στο πεδίο ασκήσεως εσωτερικής πολιτικής των πόλεων, ούτε αφαίρεσε την ανεξαρτησία τους. Ο μεγάλος αυτός άνδρας άφησε το έργο του ημιτελές καθώς επλήγη θανασίμως από το μαχαίρι του του έμπιστου σωματοφύλακά του στις Αιγές το 336 π.Χ στα 46 του έτη. Είχε προλάβει βεβαίως να στείλει σώμα 10.000 Μακεδόνων να επιτεθούν στους Πέρσες της Μ. Ασίας και θα ακολουθούσε και αυτός με τον κύριο στρατό. Υπάρχει λοιπόν διαφορά στο πρόγραμμα του Ισοκράτους με το πρόγραμμα του Φιλίππου; ΝΑΙ. Ο μεν στοχαστής το ανέλυε και το ανεδείκνυε θεωρητικώς, ο δε στρατιωτικός και πολιτικός ηγέτης το έκανε πράξη.
Γεώργιος Σύρος
Διαβάστε περισσότερα: http://www.xryshaygh.com/enimerosi/view/filippos-b-kai-panellhnia-idea#ixzz5JVpnwn2b
