Ο μείζων βομβαρδισμός του Πειραιώς

Μέρος Γ’

Την ώρα του βομβαρδισμού, πολλοί άνθρωποι ευρίσκοντο στις λιμενικές εργασίες τους, στις αποθήκες, στα ναυπηγεία και στον ΟΛΠ, ενώ τα καταστήματα και οι δημόσιες υπηρεσίες δεν είχαν εκκενωθεί εντελώς από τους εκεί εργαζομέ­νους. Υπάλληλοι συνήντησαν τον θάνατο εντός των γραφείων του ΙΚΑ και στο κτίριον της Ει­σαγγελίας, ενώ πέντε ακόμη εργαζόμενοι του δήμου Πειραιώς εφονεύθησαν από δύο βόμβες που έπληξαν το δημαρχιακό κατάστημα.

Εκείνοι που επρόλαβαν να τρέξουν στα καταφύγια δεν είχαν καλυτέρα τύχη ! Δύο από αυτά μετεβλήθησαν σε ομαδικούς τά­φους : Στον αριθμόν 10 της λεωφόρου Βασιλέως Κωνσταντίνου, εγγύς της γωνίας με την οδόν Ηφαίστου (την σημερινήν Ελευθερίου Βενιζέλου), ορθούτο το τετραώροφον κτίριο της Ηλεκτρικής Εταιρίας Αθηνών – Πειραιώς (ΗΕΑΠ) το οποίον διέθετεν ένα από τα ισχυρότερα καταφύγια του Πειραιώς.

Ένας νεαρός διεμελίσθη πρώτος, στην γωνία Ντενύ Κοσέν (την σημερινή «34^ου  Συντάγματος Πεζικού») και Ηφαίστου, ενώ ολίγον αργό­τερον οι αμερικανικές βόμβες ισοπέδωσαν τους τέσσαρες ορόφους του κτηρίου της «Ηλεκτρικής», αφήνουσες άθι­κτο το καταφύγιον, εντός του οποίου ευρίσκοντο παγιδευμένοι περισσότεροι από 70 άνθρωποι, ανάμεσά τους δώδεκα ανήλικες 12 μαθήτριες και δύο δασκάλες της Οικοκυρικής Σχολής του Δήμου Πειραιώς, η οποία εστεγάζετο στο ακριβώς απέναντι οίκημα. Ένα συνεργείον του δήμου κατέφθασε  μετά ολίγην ώρα, διαθέτον ως ελάχιστον εξοπλισμό μερικές αξίνες, κατέβαλε δε υπεράνθρωπες συνεχείς προσπάθειες  για να μετακινήσει τα ερείπια.

Ένα δεύτερο καταφύγιον που έπληξαν οι αμερικανικές βόμβες και έγινε ο τάφος των εκεί ευρισκομένων, ήταν το εστιατόριο του Αθανασίου Βίρβου, στην γωνία των οδών Βασιλέως Κωνσταντίνου και Τσαμαδού. Η μαρτυρία του τότε 27ετούς εφημεριδοπώλη Αντωνίου Μαρκαντώνη είναι πράγματι φρικτή και συγκλονιστική, (όπως κατεγράφη στην εφημερίδα «Έθνος της Κυριακής», της 16^ης  Ιανουάριου 1994) : «… Μέσα στο μαγαζί βρισκόντουσαν άλλοι 70 θαμώνες. Ήμουν τότε, 27 χρόνων, παντρεμένος και ακόμη δεν είχα το θάρρος να τρώω στα πεθερικά μου. Σε μια στιγμή εκεί που τρώγαμε, ολόκληρο το δωμάτιο σείστηκε από ένα φοβερό “σεισμό”. Μια βόμβα είχε πέσει στο εστιατόριο και αμέσως άρχισαν να σωριάζονται πάνω μας,  δίπλα μας,  στα τραπέζια και στις καρέκλες, οι τοίχοι και τα ταβάνια. Δίχως να το καταλάβω βρέθηκα χωμένος μέσα σε σωρούς χωμάτων στο δάπεδο. Γύρω μου ήταν πεσμένοι άλλοι που βογκούσαν, που καλούσαν σε βοήθεια, που έμεναν ακίνητοι, νεκροί. Σκοτάδι πυκνό τύλιγε το χώρο ε­κείνο της κόλασης. Και το μόνο που κατα­λάβαινα ήταν ότι μπορούσα να αναπνέω. Η τύχη μου με είχε ρίξει πάνω στη σχάρα του υπογείου και από κει ερχόταν η ζωή. Ερχό­ταν ο αέρας που μου επέτρεπε να ανα­πνέω και να ζω. Άρχισα να ζητάω βοήθεια με όλη μου τη δύναμη, όση μου έμενε. Κι έτσι πέρασαν ώρες, δεν κατάλαβα πόσες…! Όταν με ξέχωσαν τα συνεργεία διά­σωσης, είδα ότι ο ήλιος είχε αρχίσει να δύ­ει! Και γύρω μου πτώματα! Κανένας άλλος δεν είχε ζήσει…».

Ο αφηγητής της φρίκης Μαρκαντώνης ήταν ο μοναδικός επιζών του εστιατορίου-καταφυγίου από το οποίον ανεσύρθησαν -συμφώνως  με τις ιατροδικαστικές εκθέσεις- τουλάχιστον 22 νεκροί, με επίκεντρο μίαν από τις πολλές οικογενειακές τραγωδίες που εξετυλίχθησαν εκείνην την ημέρα στον Πειραιά: Ο εστιάτωρ Αθανάσιος Βίρβος εφονεύφθη μαζί με τους υιούς του, Δημήτριο και Κων­σταντίνο. Ο «αγών δρόμου» για τον απεγκλωβισμόν των ατόμων που ήσαν θαμμένα μέσα στα ερείπια εσυνεχίζετο επί πολλές ώρες, με ελάχιστα μέσα και με μια πρωτοφανή αίσθηση συντροφικότητος και αλληλεγγύης εμπρός στην απόλυτο ανθρωπίνη τραγωδία: Δεν είναι ολίγοι εκείνοι που θυμούνται έως σήμερον, διαφόρους Γερμανούς στρατιώτες να βοηθούν πυροσβέστες και πολίτες στην απομά­κρυνση των χαλασμάτων, να ενισχύουν τα ελάχιστα ασθενοφόρα με την προσφορά στρατιωτικών οχημάτων, ακόμη και να χει­ρίζονται οι ίδιοι αεροσυμπιεστές – κομπρεσέρ, ώστε να ανοί­ξουν οπές για διοχέτευση οξυγόνου μέσα στα ερείπια των κτιρίων.

ΣΥΝΤΡΙΠΤΙΚΑ ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥΑΡΙΘΜΕΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ  ΑΠΩΛΕΙΕΣ : Όταν μετά από μία περίπου ώρα -στις 13.43’ ακριβώς- έπαυσεν ο πρώτος συναγερμός και εφ’ όσον καθάρισε η θολερά ατμόσφαιρα, αυτοί που περιπατούσαν στους δρόμους αντίκρισαν τρομακτικές εικόνες Αποκαλύψεως : Ο «Τινάνειος Κήπος», ανάμεσα στην Ακτή Μιαούλη και στον ναό της Αγίας Τριάδος, είχεν ανασκαφεί τελείως! [Ο Τινάνειος κήπος ευρίσκεται απέναντι από την εκκλησία της Αγίας Τριάδος. Εδημιουργήθη το 1854 από τον Γάλλο ναύαρχο Tινάν, από τον οποίον έλαβε το όνομά του. Ο Τινάν (1803-1876) ήταν επικεφαλής του αποβατικού σώματος που κατέλαβε τον Πειραιά κατά την διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου το 1854. Ο κήπος είναι επίσης γνωστός για το δένδρο στο οποίον είναι ενσφηνωμένο ένα τμήμα του πλοίου Clan Fraser -που εξερράγη κατά την διάρκεια του προαναφερθέντος βομβαρδισμού του Πειραιώς τον Απρίλιο του 1941] .

Το Δη­μοτικό Θέατρον ήταν διάτρητο από χιλιά­δες θραύσματα. Γύρω από το αμαξοστά­σιο και από τον κεντρικό σταθμό του ΗΣΑΠ εφαίνοντο κομματιασμένα τραμ, αναποδογυρισμένες γραμμές, εκσπλαγχνωμένα ζώα, κομμένα αυτοκίνητα, κατακρημνισμένα κτήρια, σύρματα και πεσμένες κολώνες, συνθέτοντα μιαν εικόνα κολάσεως, αληθώς αλησμόνητο. Σοβαρές καταστροφές υπέστησαν επί­σης το κτίριον της Τραπέζης Αθηνών, οι Επανορθωτικές Φυλακές (Βούρλων) και η Ελληνογαλλική Σχολή «Ζαν ντ’ Αρκ», ενώ το ωστικόν κύμα προεκάλεσε την κατάρρευση των δύο τελευταίων ορόφων του ξενοδοχείου «Continental», στην γωνία Δημητρίου Γούναρη και Ακτής Ποσειδώνος, καθώς και του διωρόφου «Μεγάρου Ζερβού» στην γωνία Τσαμαδού και Φίλωνος. Η εντύπωση ήταν πως «η κυριοτέρα συνοικία της πόλεως, η περικλειομένη από τας οδούς Ντενύ Κοσέν, Βασιλέως Κωνσταντίνου, Γεωργίου του A’ και Μακράς Στοάς, δεν υπάρχει πλέον» (εφημερίς «Ελεύ­θερον Βήμα», 14 Ιανουάριου 1944).

Εκεί­νη την ημέρα συνέβησαν ανείπωτες αν­θρώπινες τραγωδίες. Ολόκληρες οικογέ­νειες ετάφησαν υπό τα ερείπια των οικιών τους στις κεντρικές οδούς Αδριανού, Βασιλέως Κων­σταντίνου (σημερινή Ηρώων Πολυτεχνεί­ου), Δραγατσανίου, Ευριπίδου,  Κουντουριώτου, Μα­κρών Τειχών, Πολυδεύκους, Πραξιτέλους, Πύλης, Σωκράτους, Τσαμαδού, Υψηλάντου και Ψαρών. Οικογενειακά ονόματα διεγράφησαν ο­λοκληρωτικώς ή κατά το πλείστον από την πειραϊκή ιστορία: Βλαβιανός, Βλαχάκος, Βενιέρης, Δούρος, Κολέτσας, Κουρμαδιάς Λάϊος, Λούβης, Μανώλης, Μπούκης, Πατρινός, Τσαλαβούτας. Στους καταλόγους των θυμάτων εξεπροσωπούντο όλες οι η­λικίες και οι κοινωνικές τάξεις, όλα τα επαγγέλματα: λούστροι, αστυφύλακες, δημόσιοι υπάλληλοι, μαθητές, γέροντες, μικροπωλητές, νοικοκυ­ρές, οδηγοί λεωφορείων, πλοίαρ­χοι του Εμπορικού Ναυτικού, σερβιτόροι, επαίτες πέριξ του λιμένος και σπανίως Γερμανοί στρατιώτες. Μια άλλη τραγική περίπτωση  εσημειώθη  σε μιαν οικία της οδού Σωκράτους  (τώρα Πολυτεχνείου). Κατά καλήν τύχη  του ιδιοκτήτη του, ενώ όλα τα γύρω οικήματα κατεκρημνίσθησαν, εκείνο δεν έπαθε τίποτε.  Ένας εκ των ενοίκων του ανέβηκε στην ταράτσα για να πάρει ένα ζευγάρι όρνιθες, που είχαν εκεί. Τότε ευρέθη εμπρός σε ένα εξόχως ανατριχιαστικό θέαμα, με τις όρνιθες  έντρομες και  αγριεμένες στην  γωνιά της ταράτσας : Η κεφαλή μιας  νέας γυναικός, ήταν πεταγμένη επάνω στην ταράτσα. Και  πιο πέρα ένας φρικαλέος σορός ρούχων και σαρκών. Κατέφθασαν γείτονες και αστυνομικοί, αλλά ουδείς ανε­γνώρισεν ποία  ήταν η άτυχη νέα. Γειτόνισσα πάντως δεν ήταν. Όλα έπειθαν ότι ήταν περαστική  από τον δρόμο.

Επί πολλές ημέρες, τα συνεργεία του Δήμου Πειραιώς, μαζί με δεκάδες εθελοντές, επεδόθησαν στο ανατριχιαστικόν έργον της αποκομιδής πτωμάτων, πολλά από τα οποία ήσαν τό­σον «απιστεύτως διαμελισμένα και παρα­μορφωμένα, ώστε να μη δύναται να κα­θοριστεί σε πόσα και σε ποία άτομα ανή­κουν» (εφημερίς «Βραδυνή», της 13^ηςΙανουάριου 1944). Συμφώνως  με την ιστορικό, Διευθύντρια Πολιτισμού του Δήμου Πειραιώς Κ^α Ευαγγελία Μπαφούνη, η φυσιογνωμία της πόλεως αλλά και η σύνθεση της πειραϊκής κοινωνίας ήλλαξαν για πάντα μετά από ε­κείνην την ημέρα.

Από σωζόμενες εκθέσεις και αναφο­ρές γνωρίζουμε σαφώς ότι, η 2^α  Σμηναρχία έρριψε 60 τόνους εκρηκτικών βομβών. Αντί­στοιχο ποσότητα έρριψαν οι 97^η  και 99^η Σμηναρχίες, ενώ από την αποδεκατισμένη 301^η  Σμηναρχία μόνον τέσσαρα αερο­σκάφη ολοκλήρωσαν την … γενναίαν αποστολή τους. Δεδομένου ότι κάθε «Ιπτάμενο Φρούριο» μετέφερε 12 βόμβες των 500 λιβρών (227 κιλά) και γνωρίζοντες τις α­πώλειες των επιδρομέων (οκτώ αερο­σκάφη), ημπορούμε με σχετικήν ακρίβεια να ειπούμε πως εκείνη την δαιμονικήν ημέρα έπεσαν σε κατοικημένο αστικό περιβάλλον, μη στρατιωτικού χαρακτήρος,  περί­που 900 βόμβες, οι πλείστες από τις οποίες, όπως εφάνη από τα αποτελέσματα, δεν ….. προσεγειώθησαν βεβαίως επί  στρατιωτικών στόχων.

Η καταστροφή συνεπληρώθη κατά τις νυκτερινές ώρες, όταν κατά τα «Συμμαχικά Ειωθότα» (πρωινή δράση βομβαρδισμού Αμερικανοί – νυκτερινή δράση Άγγλοι), ένα Σμήνος βομβαρ­διστικών της RAF επραγματοποίησε νέαν ε­πίθεση. Παρ’ όλον που δεν υπήρχε σύγκριση με την έκταση και την καταστροφικότητα της πρώτης, η δευτέρα  αυτή επιδρομή προεκάλεσε νέα θύματα, ενώ έδωσε την «χαριστι­κή βολή» σε πολλούς εγκλωβισμένους. Η προσθήκη νέων χαλασμάτων επάνω στο καταφύγιον της ΗΕΑΠ εσήμανε το τέλος για τις νεαρές μαθήτριες της «Οικοκυρικής Σχολής» και τους υπολοίπους 70 ε­γκλωβισμένους του καταφυγίου, οι οποίοι είχαν επιζήσει μέσα στα χαλάσματα και α­νέμεναν τη διάσωσή τους από ώρας σε ώρα. Σε πολλές περιπτώσεις εκείνην την αποφράδα ημέρα, ο θάνατος έφερε το φρικτόν όνομα «ασφυξία εκ καταχώσεως».

Μέχρι σήμερον, τα δυστυχή αθώα θύματα του βομ­βαρδισμού δεν είναι εύκολο να υπολογισθούν με απόλυτον ακρίβεια. Στα ταφολόγια του Νεκροταφείου της Αναστάσεως υπάρχουν μόνον  492 εγγραφές, ενώ στα ληξιαρχικά βιβλία των Δήμων Πειραιώς και Νικαίας υπάρ­χουν 503 καταγεγραμμένοι νεκροί. Άγνωστος είναι ο αριθμός των πτωμάτων που μετεφέρθησαν στο Α’ και στο Γ’ Νεκροταφείον Αθηνών. Ακόμη, θα πρέπει να συνυπολογισθεί και ένας σημαντικός αριθμός νεκρών του ιδίου βομβαρδισμού, που ετάφησαν χωρίς να δοθούν τα στοιχεία τους, προκειμένου οι συγγενείς να διατηρήσουν τα ατομικά δελτία τροφίμων, με τα οποία εδίδετο η μερίς του συσσιτίου ή τα 30 δράμια άρτου.

Ο κόσμος ήρχισεν ευλόγως να παίρνει τον «δρόμο της προσφυγιάς» προς την  Αθήνα, που είχε χαρακτηρισθεί «ανοχύρωτος πόλη». Έχων κάθε λόγο να αξιοποιήσει προπαγανδιστικώς το γεγονός, ο κατοχικός Τύ­πος ανεπαρήγαγε την έντονο φημολογία των ημερών υιοθετών τον κατά τινες «ατεκμηρίωτον» αριθμό των 1.000 θυμάτων (ο πραγματικός αριθμός, λογικώς, πρέπει να υπερβαίνει κατά πολύ 1.000 νεκρούς). Ασφαλεστέρα εί­ναι η εκτίμηση για τους τραυματίες. Περίπου 500 άτομα διεκομίσθησαν (άρα δεν ήσαν περιπατητικοί) το ίδιον απόγευμα και την επομένη στο Τζάνειο και στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας, ενώ ακό­μη 258 περιπτώσεις μετεφέρθησαν στα νοσοκομεία των Αθηνών, κυρίως στο Λαϊ­κό και στον Ευαγγελισμό.

Ο αριθμός των νεκρών αμάχων υπήρ­ξε συντριπτικός σε σχέση με τον αντίστοιχο των νεκρών εκ των κατοχικών στρατευμάτων. Με βάση τις σχετικές γερμανικές αναφορές (25 Φεβρουάριου 1944), τα αμερικανικά βομβαρδιστικά εφόνευσαν μόνον οκτώ Γερ­μανούς και τέσσερις Ιταλούς στρατιώτες, ενώ εξ και 43 ήταν αντίστοιχα οι τραυμα­τίες. Αυτή η δυσαναλογία είναι αναντίστοιχη με το γεγονός πως η επιδρομή υ­πήρξε μάλλον επιτυχημένη από στρατιω­τικής απόψεως. Σχεδόν το 80% των κατα­λυμάτων του Γερμανικού Ναυτικού («Marineunterkunfte») στον Πειραιώς είχε κα­ταστραφεί από τις βόμβες.

Η συνολική διάρκεια των βομβαρδισμών ήταν 5 ώρες! Δηλαδή επί πέντε ώρες ο Πειραιεύς εβομβαρδίζετο ανηλεώς και συνεχώς. Η μεγαλυτέρα καταστροφή επήλθεν κατά το πρώτον ημίωρον  του πρώτου, του αμερικανικού δηλαδή βομβαρδισμού, αλλά και το τελευταίον ημίωρον του τελευταίου – αγγλικού νυκτερινού βομβαρδισμού.

Τα αποτελέσματα των τριών βομβαρδισμών κατεγράφησαν στις 12 Ιανουαρίου του 1944, σε επίσημον αναφορά της «Πολιτικής Αμύνης» του Πειραιώς, προς την προϊσταμένη της αρχή στην Αθήνα. Η αναφορά αυτή περιελάμβανε τις διαπιστωθείσες καταστροφές και τις απώλειες που είχαν συμβεί στην πόλη, ταξινομημένες κατά περιφέρειες των αστυνομικών τμημάτων, ως ακολούθως:

Στην περιφέρεια του τότε Α΄ Αστυνομικού Τμήματος: Επλήγη ιδιαιτέρως η οδός Φιλελλήνων από την παράλια ζώνη έως το ύψος της Λεωφόρου Βασιλέως Κωνσταντίνου (σημερινή Ηρώων Πολυτεχνείου). Βόμβες έπεσαν στην οδόν Ευπλοίας, στην οδό Χατζηκυριάκου, στις οδούς Θεοχάρη και Φαβιέρου.

Στην περιφέρεια του Β΄ Αστυνομικού Τμήματος: Βόμβες έπεσαν επί του  Ιερού Ναού της Αγίας Τριάδος, σε όλο το μήκος της οδού της Λεωφόρου Γεωργίου Α΄ και στον Τινάνειο Κήπο, στην οδό Νοταρά, στην Ακτή Ποσειδώνος, επί των οδών Γούναρη, Καποδιστρίου, Λουδοβίκου, Κέκροπος, στην Πλατεία Λουδοβίκου, στην Σχολή Καλογραιών «Ζαν Ντ’ Αρκ», στην οδό Ζωσιμαδών, στην οδό Ναυάρχου Μπήττυ, στην Ζαννή, στην οδό Ντενύ Κοσσέν,  στις οδούς Βασιλέως Κωνσταντίνου, Πραξιτέλους, Ανδρούτσου, Υψηλάντου, Σκυλίτση (τροχιοδρόμων), Ευαγγελιστρίας, Κουντουριώτη, στην οδό Βενιζέλου (την πρώην οδόν Ηφαίστου) και στην οδόν Αλκιβιάδου.  Σύνολον βομβών: 51- Αριθμός θυμάτων, νεκρών και τραυματιών: Ανεξακρίβωτος! Υπολογίζονται προχείρως σε εκατοντάδες.

Στην περιφέρεια του Γ΄ Αστυνομικού Τμήματος: Βόμβες έπεσαν στις οδούς Πολυδεύκους, Κάστορος και Χαϊδαρίου, στην οδό Αγίου Διονυσίου, στη διασταύρωση Χαϊδαρίου και Γαβριάς και σε διάφορα μέρη της οδού Χαϊδαρίου. Ακόμα στις οδούς Δραγατσανίου, Δάφνης, Φωκίωνος, Αιτωλικού, επί του Ξενοδοχείου «Ακρόπολις», σε πολλά σημεία της Ακτής Κονδύλη. Σύνολον βομβών: 20 Αριθμός θυμάτων: Μέγας, δυσκόλως εξακριβούμενος λόγω ερειπίων.

Στην περιφέρεια του Δ΄ Αστυνομικού Τμήματος: Βόμβες έπεσαν στις οδούς Πύλης, Ζέας, πάροδο Θεάτρου Τσόχα, Μεγάλου Αλεξάνδρου από αριθμό 32 έως αριθμό 41, Ακτή Τουρκολίμανου, Καρατζά και έναντι κινηματοθεάτρου Τσόχα. Σύνολον βομβών: 6-Αριθμός  θυμάτων: 20 νεκροί και 1 τραυματίας.

Στην περιφέρεια του Στ’ Αστυνομικού Τμήματος: Βόμβες έπεσαν στον Συνοικισμό της Ευγενείας, Πλατεία Φιλιππίδη, οδό Ροδόπης, Βιτωλίων, Αγίου Όρους, Σαλαμίνος, Υπαπαντής, Θεσσαλονίκης, Ολύνθου, Τέρμα Αγίου Γεωργίου. Σύνολον βομβών: 16 -Αριθμός θυμάτων: 9 νεκροί και 6 τραυματίες.

Στην περιφέρεια του Η’ Αστυνομικού Τμήματος: Βόμβες έπεσαν στις οδούς Σμύρνης, Βασιλικών, Μυκάλης, Μακρών Τειχών, Κωνσταντινουπόλεως, Αλών, Δραγατσανίου, Πολυδεύκους, Αλιπέδου και στην οδό Αθηνών. Αριθμός θυμάτων: Ανεξακρίβωτος!

Στην περιφέρεια του Θ’  Αστυνομικού Τμήματος:  Βόμβες έπεσαν στις οδούς, Κανελλοπούλου, Αναλήψεως, Αρκαδίας, Σφαγείων, Αγίου Φανουρίου, Παντελεήμονος, Καλοκαιρινού, στην αποθήκη της Κοπής, καθώς και στην οδό Μεθώνης. Αριθμός θυμάτων: Έχουν ανασυρθεί μέχρι στιγμής 16 νεκροί ενώ οι τραυματίες είναι πολυάριθμοι.

«Οι πυρκαγιές», γράφει ακολούθως η έκθεση, «συνεχίζουν το καταστροφικόν τους έργον ανεξέλεγκτες». Όσον αφορά στις καταρρεύσεις των οικιών η αναφορά συνεχίζει λέγουσα ότι, είναι τόσες πολλές ώστε θα χρειασθούν πολλές ημέρες για να καταμετρηθούν. Εκ των Αστυνομικών κτηρίων εβομβαρδίσθησαν και κατεστράφησαν το Τμήμα Τροχαίας και το Τμήμα Επιφυλακής, εφονεύθη ο Υπαστυνόμος Κουφός ενώ αγνοείται ο Αστυνόμος Λεβέντης.

Συνεπώς οι αναφορές που συνετάχθηκαν την επομένην ημέρα, αδυνατούσαν προφανώς να καταγράψουν το σύνολον της καταστροφής. Συμπεράσματα όπως του τύπου : αριθμός θυμάτων ανεξακρίβωτος ή μέγας, δηλώνουν εμφανώς την αδυναμίαν αυτή. Εξ άλλου και στις περιφέρειες όπου εδηλώθησαν οι νεκροί, όπως επί παραδείγματι οι 9 νεκροί της περιφερείας του Στ’ Αστυνομικού Τμήματος, η συνέχεια ήταν διαφορετική, καθώς αλλεπάλληλες συμπληρωματικές αναφορές διέψευσαν κατ’ ουσίαν την πρώτην αρχική εκτίμηση. Αρκεί να σημειωθεί ότι μέχρις τα μεσάνυκτα της 12^ης  Ιανουαρίου είχαν ανασυρθεί από τα ερείπια τόσοι νεκροί, ώστε τα πτώματα προχείρως απλωμένα επί των οδοστρωμάτων  υπερέβαιναν τα χίλια! Άλλοι 500 τραυματίες ενοσηλεύοντο σε ιδιαιτέρως κρίσιμο κατάσταση στα νοσοκομεία του Πειραιώς, ενώ άλλοι 258 βαρέως τραυματισμένοι είχαν διακομισθεί σε νοσοκομεία των Αθηνών. Μέγας επίσης ήταν ο αριθμός των εισαχθέντων σε ιδιωτικές κλινικές και των δύο πόλεων, ο οποίος με προχείρους υπολογισμούς προσεγγίζει αδρώς τους δύο χιλιάδες!

Ο κατοχικός πρωθυπουργός της Ελλάδας Ιωάννης Ράλλης διεμαρτυρήθη εντόνως γράφων τα εξής : «Αεροπορική επιδρομή πρωτοφανούς αγριότητος έλαβε χώραν την μεσημβρίαν της σήμερον εις την γείτονα. Δεν πρόκειται περί πολεμικής επιχειρήσεως, αλλά περί τρομοκρατικής επιθέσεως εναντίον του ελληνικού λαού του Πειραιώς, θύμα της βαρβάρου αυτής ενεργείας. Δεν εβομβαρδίσθησαν στόχοι στρατιωτικοί, αλλά αυτή η καρδιά της πόλεως του Πειραιώς. Καθ’ εκατοντάδας θρηνούμεν τα θύματα της εξάλλου αυτής πράξεως των επιδρομέων. Εκκλησίαι, και ο καθεδρικός ναός, δημόσια και κοινωφελή ιδρύματα, ιδιωτικαί κατοικίαι και γραφεία εβλήθησαν μετά λύσσης και ασφαλώς εκ προμελέτης… Ρηγνύω κραυγήν διαμαρτυρίας ενώπιον της Ανθρωπότητος δια το επιτελεσθέν πρωτάκουστον ανοσιούργημα, το οποίον δεν είναι δυνατόν να αφεθή αστιγμάτιστον όταν σημάνη η ώρα της δικαιοσύνης».Όμως τα λεγόμενά του περιεφρονήθησαν καθότι όπως προανεφέρθη ήταν ο κατοχικός πρωθυπουργός, ενώ η νόμιμη κυβέρνηση ήταν εκείνη του Τσουδερού (Κάϊρον Αιγύπτου).

Κάποιες παραπειστικές απαντήσεις των Συμμάχων ομίλησαν τάχα για «στρατιωτικούς στόχους που προσεβλήθησαν» και για «ατυχή θάνατον ορισμένων κατοίκων που ήταν αναγκαίον επακόλουθο της επιδρομής». !

Α. Κωνσταντίνου

Διαβάστε περισσότερα: http://www.xryshaygh.com/enimerosi/view/o-meizwn-bombardismos-tou-peiraiws2#ixzz5cUCoE0Xi