Μέρος 1
Τα διάσπαρτα τραγικά γεγονότα των τρομοκρατικών επιθέσεων εναντίον μη στρατιωτικών και μη αστυνομικών, ιδιωτικών και δημοσίων πολιτικών στόχων, οι πολυάριθμες και άλλοτε άλλης εκτάσεως βίαιες εξεγέρσεις και η κλιμακουμένη βία εντός και πέριξ των ποικίλων «μεταναστευτικών εγκαταστάσεων ασύλου» επιρρίπτουν, διαρκώς και περισσότερον, έντονο φως σε μιαν αποσιωπουμένη, σιωπηλή και ύπουλο, τεραστία κοινωνική «μεταναστευτική κρίση», η επίλυση της οποίας είναι εν τούτοις κυριολεκτικώς ζωτικής σημασίας για το μέλλον της Ευρώπης, ιδίως όσον αφορά στην ασφάλεια και στην παράτυπο μετανάστευση. Αυτή, τόσον στην Πατρίδα μας, όσον και σε όλες τις λοιπές ευρωπαϊκές χώρες, σχετίζεται αμέσως με πληθυσμούς της Υποσαχαρίου ζώνης της Αφρικής και με τις διαρκώς αυξανόμενες μαζικές μετακινήσεις τους προς το ευρωπαϊκόν έδαφος.
Μεταξύ της τρομεράς δημογραφικής εκρήξεως, των λυσσαλέων διαθρησκευτικών εντάσεων, της ραγδαίως εξελισσομένης κλιματικής αλλαγής και του τεραστίου οικονομικού αδιεξόδου, η Υποσαχάριος περιοχή του Σαχέλ παριστά το πεδίον των πλέον οριακών καταστάσεων και δυσκολιών που αντιμετωπίζει η αφρικανική ήπειρος και οι πληθυσμοί της. Η αδυναμία της διεθνούς κοινότητος, και ειδικότερον της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, να αντιληφθεί πλήρως την σοβούσα κατάσταση εκδηλώνεται τόσον στην αναποτελεσματικότητα της αναπτυξιακής της πολιτικής, όσον και στην στάση της διστακτικής της αναμονής για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, στην οποίαν η μόνη δυστυχώς χώρα που εξακολουθεί να αγωνίζεται στοιχειωδώς (και δη προς όφελος όλων των ευρωπαϊκών χωρών) είναι έως στιγμής η Γαλλία.
Επισημαίνεται πως οι Έλληνες Εθνικιστές ουδέποτε έπαυσαν να καταγγέλλουν την υποκριτική και σκανδαλώδη αδιαφορία την οποίαν επιδεικνύουν οι Διεθνείς Οργανισμοί και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προς τα προβλήματα τα αμεσως συνδεόμενα με την παράνομο εξ Αφρικής μετανάστευση. Πρόκειται βεβαίως για μιαν απαράδεκτο και φρικώδη διαδικασία, η οποία έχει τεράστιον φόρον αίματος, τόσον εκ μέρους των Αφρικανών θυμάτων του νέου δουλεμπορίου, όσον και των Ευρωπαίων, αθώων θυμάτων της πολυπλεύρου μεταναστευτική βίας.
Εκτιμάται επομένως ως απολύτως απαραίτητο, στο πλαίσιο της αναζητήσεως και του προβληματισμού σχετικώς με την υφισταμένη «μεταναστευτική» αλλά και γενικότερον την αναπτυξιακή πολιτική των Ευρωπαϊκών χωρών, να σχηματοποιηθεί μια απαρτιωμένη σύγχρονη προοπτική γύρω από μιαν υποσαχάριο αφρικανική περιοχή, όπου κατά τα επόμενα έτη, τα παρουσιαζόμενα ψευδεπίγραφα «νέα στοιχεία» της διεθνούς ειδησεογραφίας δεν θα έχουν πλέον κανέναν (ούτε καν επικοινωνιακό – προπαγανδιστικόν) αντίκτυπο. Είναι συνεπώς υποχρέωσή μας να σχηματίσουμε σαφή και αρτία εικόνα περί τα τα αφρικανικά θέματα, και ειδικότερον για το Σαχέλ.
Σαχέλ ονομάζεται η στεπική λωρίδα γης νότια της ερήμου Σαχάρα στην Αφρική. Εκτείνεται, από δυτικά προς ανατολικά, από την βόρειο Σενεγάλη, συνεχίζει νότιο Μαυριτανία, κεντρικόν Μάλι, βόρειο Μπουρκίνα Φάσο, κεντρικό Νίγηρα, βόρεια Νιγηρία, κεντρικόν Τσαντ, κεντρικόν Σουδάν, μια μικρά έκταση στα βόρεια του Νοτίου Σουδάν και καταλήγει στην βόρειον Ερυθραία στα παράλια της Ερυθράς Θαλάσσης.
Το Σαχέλ αποτελεί επίσης την μεταβατική ζώνη μεταξύ της Σαχάρας και της σαβάνας, καθώς και το βορειότερον τμήμα της λεγομένης Υποσαχαρίου Αφρικής.
Το Σαχέλ είναι η κλιματο-οικολογική και βιογεωγραφική ζώνη της Αφρικής, μεταβατική μεταξύ της Σαχάρας προς βορράν και της Σουδανικής Σαβάνας προς νότον. Έχον ένα ημιερημικό κλίμα, εκτείνεται κατά μήκος των νοτιο-κεντρικών γεωγραφικών πλατών της Βορείου Αφρικής μεταξύ του Ατλαντικού Ωκεανού και της Ερυθράς Θαλάσσης. Το όνομα του προέρχεται από τον αραβικόν όρο «σαχίλ» – («ακτή, παραλία»): Αυτό εξηγείται ως χρησιμοποιούμενο με παραστατική, συμβολική και εικονιστική έννοια (εν σχέσει με το νότιον άκρο της απεράντου Σαχάρας). Ωστόσον, μια τέτοια εικονιστική χρήση δεν καταγράφεται στην κλασσική αραβική και έχει επίσης προταθεί ότι η λέξη μπορεί αρχικώς να προέρχεται από την αραβική λέξη «σαχλ» -«πεδιάς».
Το Σαχέλ χωρίζεται σε 3 υπό-λωρίδες. Από Νότον προς Βορρά αυτές έχουν ως εξής:
1. Την «Σουδανο-Σαχελιανή» ζώνη, την νοτιοτέρα υπολωρίδα του Σαχέλ, που έχει την όψη ποικιλουψούς βλαστήσεως ομοιαζούσης προς αυτήν των «σουδανικών» σαβανών της δυτικής και κεντρικής Αφρικής, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το τεράστιον Μπαομπάμπ, ένα απ’ τα κυριότερα αντιπροσωπευτικά «σαβανικά» είδη δένδρου, ακακίες και άλλα δένδρα και τέλος με την ύπαρξη μεσαίου ύψους χλόης.
2. Την καθαρώς «Σαχελιανή» ζώνη, δηλαδή την μεσαία υπολωρίδα, με τα αντιπροσωπευτικότερα στεππικά τοπία του Σαχέλ, με στοιχειώδη ύπαρξη αραιάς και χαμηλής δενδρώδους βλαστήσεως, κυρίως με ακακίες αλλά και άλλα δένδρα που είναι χαρακτηριστικά μόνον στο Σαχέλ, αλλά με χαμηλοτέρα ή και μηδαμινή χλόη στο έδαφος, ειδικώς κατά την περίοδο της ξηρασίας και τέλος με ακανθώδεις θάμνους και φοίνικες Ντουμ. [Ο φοίνιξ «Ντουμ» (Hyphaene thebaica, Θηβαϊκή υφαίνη) είναι φοινικοειδές φυτό το οποίον φύεται σε όλο το Σαχέλ, κατά μήκος του ποταμού Νείλου και σε περιοδικούς ή μη ποταμούς, στην Ανατολική Αφρική. Το βορειότατον όριον εξαπλώσεώς του, είναι η πόλη Χεβρών στο Ισραήλ.Φυτρώνει συνήθως σε περιοχές όπου το κλίμα είναι ημιερημικό έως ερημικό, αλλά σχεδόν πάντα δίπλα σε ποταμούς, μικρές λίμνες και εποχιακούς υδρολάκους].
3. Την «Σαχαρο-Σαχελιανή» ζώνη, την βορειοτέρα και πλέον ερημική υπολωρίδα του Σαχέλ, γειτνιάζουσα με την έρημο Σαχάρα και η οποία εμφανίζει όψεις περισσότερον όμοιες με εκείνην, με μόνην εξαίρεση την αρκούντως αραιή χαμηλή βλάστηση, με ακανθώδεις θάμνους, κάποιους Φοίνικες Ντουμ ή οάσεις με δακτυλοφόρους φοίνικες («χουρμαδιές») και ορισμένα ποώδη και αγρωστώδη είδη φυτών.
Εδώ υπενθυμίζεται πως η Ευρώπη αντιμετωπίζει αμέσως τον κίνδυνο του Ισλαμικού Τζιχαντισμού. Αυτός λειτουργεί τόσον στο εσωτερικό της Ηπείρου μας, (όπως έχουν καταδείξει τραγικώς οι διάφορες τρομοκρατικές επιθέσεις της προσφάτου δεκαετίας), αλλά εμφανίζει επιπλέον κρίσιμες εξωτερικές – εξωευρωπαϊκές εκδηλώσεις, ιδίως εκείνες που συμβαίνουν στην Υποσαχάριο Αφρική.
Αυτή, η επί του παρόντος κυριολεκτικώς «φλεγομένη» περιοχή, ευρίσκεται σε απόσταση μόλις δέκα (το πολύ) ωρών με αεροπλάνο από την Ευρώπη, της οποίας όμως αποτελεί το νότιο πλανητικό γεωπολιτικόν έρκος. Ατυχώς η μόνη ενεργός ουσιώδης παρουσία ολοκλήρου της Ευρώπης (και δη προς καθολικόν όφελός της) είναι η αφορώσα την εκεί, περιορισμένη μεν συνεχή δε, δράση και παρέμβαση του γαλλικού στρατού στα πλαίσια της Επιχειρήσεως «Μηνοειδής Θίνα» («μπαρχάν»).
Ωστόσον, η αναγκαία καταπολέμηση του ισλαμικού κινδύνου της Υποσαχαρίου Αφρικής συνεπάγεται την απαραίτητο πλήρη αντίληψη της υφής, της καταβολής και των ριζών του, επομένως δεν είναι δυνατόν να βυθίζεται στην πλημμύρα των αχρήστων ή διαστρεβλωμένων πληροφοριών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον, (εν αντιθέσει με τις προσεγγίσεις που βασίζονται στην άμεσο και μοναδική περιγραφή των γεγονότων), η μεθοδολογία της προσεγγίσεώς μας είναι στερώς συνδεδεμένη με τις διαχρονικές περιφερειακές «γεω-ιστορικές» σταθερές. Μόνον με αυτόν τον τρόπον, ήτοι μόνον με την πλήρη, εκτενή και βαθείαν αντίληψη της πραγματικότητος και την κατανόηση αυτής, ημπορεί η Ευρώπη να προστατευθεί ουσιαστικώς.
Η πρώτη πραγματικότης την οποίαν πρέπει να έχουμε κατά νουν, είναι ότι αυτό το ισλαμικό τζιχαντιστικό κίνημα δεν εγεννήθη από μιαν μυστηριώδη αυτόματο «παρθενογένεση». Τουναντίον αποτελεί πράγματι παράγωγον μιας συνεχούς, μακροχρονίου και πολυεπιπέδου αντιπαλότητος ανθρωπίνων ομάδων η οποία κλιμακούται ευκαιριακώς, χρησιμοποιούσα ως λειτουργικά της συστατικά αντιφάσεις, αντιθέσεις και περιφερειακές συγκρούσεις γεννημένες από την γεωγραφία και την ιστορία.
Επί αιώνες, σε ολόκληρο το τεράστιον Σαχέλ, οι νομαδικοί βοσκοί των βορείων βοσκοτόπων και οι νότιοι, εγκατεστημένοι – οικιστές αγροκαλλιεργητές, ηγωνίζοντο στην πραγματικότητα για τον έλεγχο των ενδιαμέσων ζωνών οι οποιες ευρίσκονται μεταξύ της βορείας ερήμου και των νοτίων σαβανών. Ο πληθυσμός των πρώτων περιορίζετο σχετικώς τα τελευταία έτη, όπως και η έκταση των βοσκοτόπων τους. Σε αυτό το επί αιώνες θεμελιώδες φυσικοϊστορικό σκιερό δρώμενο προστίθεται το εξόχως ισχυρό καλυπτήριο πέτασμα ενός ολοέν και ριζοσπαστικοτέρου ισλαμισμού του εκεί περιβάλλοντος κόσμου, με μιαν κοσμοθεωρητική και ιδεολογική επίδραση που αποκρύπτει υποκείμενα οικονομικά ή πολιτικά συμφέροντα.
Σε αυτές τις αρχαίες αιτίες οι οποίες και συνιστούν την βάση του συνολικού ζητήματος, προστίθενται επιπλέον τρεις μεγάλες σύγχρονες νεωτερικές διαδικασίες. Η περιοχή του Σαχέλ έχει καταστεί συνισταμένο αποτέλεσμα αυτών:
1. Ως «διασταύρωση» της εμπορίας ανθρώπων (με τα συμπαρομαρτούντα ναρκωτικά και τους πολυπληθείς παρανόμους μετανάστες), μεταξύ της νοτίου Σαχάρας, της Αφρικής και της Ευρώπης.
2. Ως σημείον διασταυρώσεως των περιφερειακών τρομοκρατικών κέντρων και εκείνων των παραπολιτικών – ημιτρομοκρατικών δυνάμεων της Λιβύης.
3. Ως μια εκταταμένη λωρίς γης που πρέπει να καταληφθεί λόγω των πρώτων υλών (ουράνιο, σίδηρο, πετρέλαιο κ.λπ.) οι οποίες σκηνούν στο πλουσιότατο υπέδαφός της.
Υποβαθρον των ανωτέρω αποτελεί μια όντως «αυτοκτονική» δημογραφική έκρηξη που προκαλεί ένα φαινόμενο επεκτάσεως της καλλιεργησίμου γης εις βάρος των βοσκοτόπων, με υπερεκμετάλλευση των υπαρχόντων φρεάτων και επιτάχυνση του φαινομένου της ξηράνσεως. Η φυσική συνέπεια είναι μια κλιμάκωση της εντάσεως ανάμεσα στους αγροκαλλιεργητές και στους βοσκούς, ένταση η οποία εχρησιμοποιήθη αριστοτεχνικώς από τους ισλαμιστές τζιχαντιστές.
Τα στοιχεία αυτά, τα οποία ευρίσκονται από τον Ατλαντικό Ωκεανό από Δυσμών μέχρις τον Ινδικό Ωκεανό προς Ανατολάς, καθιστούν την περιοχή ένα «αρχιπέλαγος συγκρούσεων» που συνδέονται άμεσα με την Μεσογειακή πρόσοψη της Αφρικής μέσω των ακολουθουμένων παναρχαίων μεταναστευτικών διαδρομών μέσω της Σαχάρας, επομένως ακριβώς απέναντι από την Νότιον Ευρώπη.
Οι ισλαμο-τζιχαντιστές λειτουργούν ευχερέστατα στο τεράστιον Σαχέλ, μια περιοχήν εκτάσεως άνω των 3.000.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Το Σαχέλ ουσιαστικώς είναι ένας διάδρομος μήκους 4000 χιλιομέτρων, ο οποίος εκτείνεται από την Σενεγάλη έως το Βόρειον Σουδάν, δηλαδή από τον Ατλαντικόν εκ Δυσμών μέχρις την Ερυθρά Θάλασσα προς Ανατολάς. Στον Βορρά, ο διάδρομος αυτός «βυθίζεται» ανεπαισθήτως στην έρημο της Σαχάρας, ενώ στον Νότο, αναμειγνύεται με ποικιλόχρωμες και ποικιλοπαχείς προσεκβολές του στον κόσμο της σαβάνας.
Το Σαχέλ είναι τόπος επαφής και μεταπτώσεως μεταξύ της «λευκής» και της «μαύρης» Αφρικής. Αποτελείται από τις γεωργικές ζώνες στον Νότο και τις ποιμενικές ζώνες στον Βορρά, συμπεριλαμβάνει δε δύο διαφορετικές μορφές ιδιοτύπου πολιτισμού, τον νότιο πολιτισμό των γεωργοκαλλιεργητών στην «Χώρα των Μαύρων» (Bilad el-Sudan), και αυτόν του βoρείου νομαδισμού, στην «Χώρα των Λευκών» (Bilad el-Beidan).
Σε όλο αυτό το ευρύ εθνοφυλετικό σύνορο, οι «λευκοί» πληθυσμοί στον Βορρά και ο μαύρος στον Νότο ανταγωνίζονται για τον έλεγχο των ενδιαμέσων ζωνών, οι οποίες ευρίσκονται ανάμεσα στην έρημο και στις σαβάνες, ένα ιστορικό φαινόμενο που σήμερον έχει επιδεινωθεί κατά κόρον από τον υπερπληθυσμό και την προϊούσα αποξήρανση των εδαφών.
Ένα φύσει «ανοικτό» και ανεμπόδιστο περιβάλλον, σήμερον το Σαχέλ χωρίζεται από τεχνητά σύνορα τα οποία έχουν μεταβληθεί σε «ανθρωποπαγίδες». Με περίπου 17.000 χιλιόμετρα μήκος, η διαδρομή τους δεν λαμβάνει υπόψη τις κοινωνικοπολιτικές πραγματικότητες, καθώς τα φυσικά σύνορα όντως είναι τα μόνα που πράγματι διαχωρίζουν και καθορίζουν τις ζώνες μετακινήσεως των ποικίλων διαφορετικών λαών.
Σήμερον, η ένταση μεταξύ των αγροτών και των ποιμένων επιδεινούται από την υπερθέρμανση του πλανήτη, η τρέχουσα φάση της οποίας εξεκίνησε πριν από περίπου 5.000 χρόνια. Ωστόσον, αυτός ο κύκλος, ο οποίος παρατείνεται έως τώρα και τον οποίον παρατηρούμε σαφώς, διαχέεται και επεκτείνεται με ξηρασίες που όλες τους έχουν σημαντικές συνέπειες στην κοινωνική ζωή των ανθρώπων, ως εξής:
– Κατά την διάρκεια της συγχρόνου εποχής, οι κύριες αποκορυφώσεις της ξηρασίας ενεφανίσθησαν τον 18ον αιώνα, με μια στατιστική κορυφή μεταξύ 1730 και 1750, και οδήγησαν στην προώθηση των πολεμοχαρών Τουαρέγκ προς τον ποταμό Νίγηρα.
– Ο 20ος αιών εγνώρισε τέσσαρες μεγάλες ξηρασίες μεταξύ των ετών 1909-1913, 1940-1944, 1969-1973 και 1983-1985, οι οποίες επηρέασαν βαθύτατα τον τρόπον ζωής των νομάδων.
– Αντιθέτως, κατά την διάρκειαν της δεκαετίας του 1960, η αύξηση των βροχοπτώσεων μετέφερε την περιοχή του Σαχέλ προς τα άνω της αφρικανικής ηπείρου, προς Βορράν, προσδίδουσα μιαν ώθηση στον ποιμενικό νομαδισμό.
– Όμως από το 1972 και ένθεν, η βρωχόπτωση εμειώθη και πάλιν, η έρημος επεξετάθη και το Σαχέλ «διολίσθησεν» νοτίως, περί τα 100 έως 150 χιλιόμετρα, ήτοι προς τις περιοχές «τύπου Σουδάν», προς την «Χώρα των Μαύρων», πράγμα που επεδείνωσε και επιδεινώνει τις εντάσεις ανάμεσα στους νομάδες – ποιμένες και στους αγροκαλλιεργητές, εξ αιτίας της πανταχόθεν επερχομένης και προς πάσα κατεύθυνση δρώσης, αφορήτου «δημογραφικής πιέσεως». Όλα αυτά δημιουργούν ένα περιβάλλον εξόχως ευνοϊκό για όλες τις βίαιες και διαλυτικές δυνάμεις, αρχής γενομένης από τον ισλαμικό τζιχαντισμό.
Σήμερον, το φαινόμενον ενισχύεται από μια δημογραφία που εξελίσσεται ταχύτερον από την ανάπτυξη, προκαλούσα ταυτοχρόνως την καταστροφή της πενιχράς φυτικής καλύψεως και της εξαντλήσεως των σημείων υδροληψίας. Ωστόσον, αυτή η απερήμωση σε ένα περιβάλλον κρίσεως συνεπάγεται ή ενισχύει παλαιές συγκρούσεις που ωφελούν τους Ισλαμιστές Τζιχαντιστές όταν δεν τις επιδεινώνουν. Η όλη ιστορία της περιφερείας αυτής εγγράφεται σε αυτό το φαινόμενο που αναγκάζει τους ανθρώπους να προσαρμοστούν, να μεταναστεύσουν ή να προχωρήσουν σε πόλεμο για την άμυνα ή την κατάκτηση ενός περιβάλλοντος, του οποίου οι ευνοϊκές ζώνες περιορίζονται ούτως ή άλλως.
[Το παράδειγμα του Νίγηρος περιγράφει χαρακτηριστικότατα την καλπαστικώς επερχομένη δημογραφική καταστροφή που εμφανίζεται στον «ορίζοντα» του 2040: Ο Νίγηρ, μια ερημική χώρα που έχει ποσοστόν γονιμότητος 7,1 παιδιών ανά γυναίκα, είχε 3 εκατομμύρια κατοίκους το 1960 και θα έχει 40 εκατομμύρια το 2040 και 60 εκατομμύρια το 2050. Όπως όλες οι χώρες του Σαχέλ, ο Νίγηρ έχει «αυτοκτονική δημογραφία». Σε αυτήν την ιδιαιτέρως μειονεκτική χώρα, το ποσοστόν γεννήσεων 7,60 παιδιών ανά ζεύγος, με γεννητικότητα άνω του 46%, είναι το υψηλότερον σε ολόκληρο τον κόσμο. Δεν είναι απλώς μία ενδογενής ανθρωπιστική καταστροφή που εκδηλώνεται εκεί, αλλά η ίδια η Αποκάλυψη, επειδή οι προγνωστικές στατιστικές αναγγέλλουν 80 εκατομμύρια κατοίκους το 2050 και περισσοτέρους από 200 εκατομμύρια το 2100 (ΟΗΕ, 2015). «Παρά τον τεράστιον πλούτο της χώρας, οι περισσότεροι Νιγήριοι είναι σήμερον πτωχότεροι από ότι ήσαν όταν επήλθεν η ανεξαρτησία» (Αναφορά της «International Crisis Group», 2015)].
Την παρελθούσα Πέμπτη, 9 Ιανουαρίου 2020, Ισλαμιστές Τζιχντιστές μαχητές εφόνευσαν 25 στρατιώτες και ετραυμάτισαν άλλους, 6 κατά την διάρκεια επιθέσεως που εξαπελύθη εναντίον φυλακίου του στρατού στον δυτικό Νίγηρα, εγγγύς των δυτικών συνόρων της χώρας με το Μάλι, όπως ανεκοίνωσεν η κυβέρνηση. Η εν λόγω επίθεση εξεδηλώθη έναν μήνα μετά από την επίθεση Τζιχαντιστών κατά του στρατοπέδου Ινάτες, η οποία είχεν ως αποτέλεσμα 71 νεκρούς.
Συμφώνως με την ανακοίνωση του Υπουργείου Αμύνης του Νίγηρος: «Εξήντα τρεις τρομοκράτες και είκοσι πέντε στρατιώτες εφονεύθησαν σήμερον κατά την διάρκεια επιθέσεως στο στρατόπεδον Τσινεγκοντάρ». Οι δράστες «ήλθαν επιβαίνοντες σε διάφορα οχήματα και μοτοσυκλέτες» συμφώνως προς το Υπουργείον, που διαβεβαίωσεν ότι «η αντίδραση με την αεροπορική στήριξη της Πολεμικής Αεροπορίας του Νίγηρος και των εταίρων μας, επέτρεψε να πλήξουμε τον εχθρό και να τον οδηγήσουμε εκτός των συνόρων μας». Όπως προσέθεσε η ανακοίνωση, δεν κατέστη σαφές ποία οργάνωση ήταν υπεύθυνη για την επίθεση.
Αθανάσιος Κωνσταντίνου