Ο απαγχονισμός του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού από τους Τούρκους
Μετά τις αποκριάτικες κορδέλες ή εάν θέλετε τις τρίχες κατσαρές του συμβόλου της Γιάννας Αγγελοπούλου για τα 200 χρόνια του 1821 που θα εορταστούν στο ελλαδιστάν, ευχάριστη έκπληξη ότι εορτασμοί για τα 200 χρόνια από την Εθνική Επανάσταση θα γίνουν και στην Κύπρο μας.
Όπως έγινε γνωστό μάλιστα, ο καθηγητής Γεώργιος Μπαμπινιώτης θα αναλάβει την προεδρία της Επιτροπής που θα οριστεί και στην Κύπρο για τους εορτασμούς των 200 χρόνων από την επανάσταση. Το ανακοίνωσε ο ίδιος σε εκδήλωση που έγινε στο Παγκύπριο Γυμνάσιο. Σε έναν χώρο ποτισμένο με Ιστορία, αφού είναι γνωστό ότι το Παγκύπριο Γυμνάσιο πρωτοστάτησε στον Αγώνα της ΕΟΚΑ. Ευχόμαστε και ελπίζουμε ότι οι εορτασμοί στην μαρτυρική Κύπρου μας θα έχουν χαρακτήρα Εθνικό και όχι κοσμοπολίτικο όπως το ελλαδιστάν του Μητσοτάκη και του Τσίπρα.
Το 1821 και η Κύπρος
Η Κύπρος είχε περιληφθεί από την Φιλική Εταιρεία στο πρόγραμμα εξεγέρσεως μαζί με όλες τις Ελληνικές χώρες. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης απέστειλε και επιστολή προς τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό τον Οκτώβριο του 1820. Η Φιλική Εταιρεία βρήκε πρόσφορο έδαφος εξάπλωσης στην Λάρνακα.
Ο Κυπριανός προσπαθεί να διασκεδάσει τις υποψίες των Τούρκων για την επικείμενη έκρηξη της Επανάστασης στο νησί. Ο Κωνσταντίνος Κανάρης ελλιμενίζεται για λίγες ημέρες, τον Ιούνιο του 1821, στο χωριό Άγιος Σέργιος κοντά στην Σαλαμίνα και ακολούθως μεταβαίνει στο μικρό λιμάνι της Ασπρόβρυσης.
Η τουρκική οργή σε βάρος των Κυπρίων ξεσπά με την άφιξη στο νησί του Κανάρη, όσο και του ανιψιού του αρχιεπισκόπου Κυπριανού Θεοφύλακτου Θησέως στη Λάρνακα και η ρίψη εκεί επαναστατικών προκηρύξεων. Αν και προηγούνται του απαγχονισμού του Γρηγορίου Ε’, η Υψηλή Πύλη αντιδρά δυναμικά με την αποστολή στρατού στο νησί και την έκδοση διαταγής αφοπλισμού και καταστολής κάθε εξέγερσης.
Ο Τούρκος διοικητής ζητάει τον αφοπλισμό των Ελλήνων του νησιού ο δε Αρχιεπίσκοπος με εγκύκλιό του στις 22 Απριλίου του 1821 προτρέπει τους κατοίκους να παραδώσουν τον οπλισμό τους και στις 23 Απριλίου εκτελείται το περί αφοπλισμού διάταγμα. Στις 3 Μαΐου έγιναν διωγμοί στο νησί με πρόσχημα την έρευνα για όπλα. Ο Κυπριανός προκειμένου να κατευνάσει τους τούρκους εκδίδει εγκύκλιο. Ήταν το τελευταίο γνωστό έγγραφο του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού.
Ο Κυπριανός με αρκετούς Μητροπολίτες ηγουμένους και ιερείς σφαγιάστηκαν. Επίσης, λεηλατήθηκαν εκκλησίες και μονές και δημεύθηκαν οι περιουσίες των σφαγιασθέντων. Ακολούθησαν εκτελέσεις, διωγμοί, καταστροφές και λεηλασίες εναντίον του Ελληνικού πληθυσμού. Ο Τούρκος Διοικητής όμως προκειμένου να σφετερισθεί τη περιουσία πολλών εξεχόντων ανδρών του νησιού, κατηγόρησε 486 άτομα με κατάλογο που έστειλε στην Πύλη αναφέροντάς τους ως συνωμότες. Από αυτούς 74 εκτελέσθηκαν, ενώ 22 κατόρθωσαν να διαφύγουν τον θάνατο δραπετεύοντας από το νησί.
Μεταξύ όσων κατέφυγαν στην Ελλάδα και διακρίθηκαν στον Αγώνα ήταν, οι Κυπριανός Θησεύς Χατζησάββας, ο αδελφός του αρχιμανδρίτης Θεόφιλος Θησεύς – έφτασε στο βαθμό του αντιστρατήγου, ο Κυπριανός Βικέντιος, ο Κυπρίδημος Γεωργιάδης, ο Γ.Δ. Οικονομίδης και ο διδάσκαλος Χαράλαμπος Μάλης. Στους καταλόγους των αγωνιστών του έτους 1824 στο Αρχείον Κοινότητος Ύδρας περιλαμβάνονται Κύπριοι οι οποίοι πολέμησαν υπό τον Ιωάννη Μακρυγιάννη, Δημήτριο Καλλέργη, Αθανάσιο Εμμ. Παππά και τον Νικόλαο Εμμ. Παππά.
Συμμετέχουν επίσης στη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου και μετά το πέρας της απετέλεσαν τον πυρήνα της Φάλαγγος των Ιώνων ή Ιωνικής Φάλαγγος. Από τους 359 που την αποτελούσαν κατά το 1828 οι 19 ήταν Κύπριοι. Δεν ήταν λίγοι και οι ανώνυμοι που πολέμησαν η και σκοτώθηκαν σε πεδία μαχών: 100 Κύπριοι ήταν σκοτωμένοι στη μάχη των Αθηνών.