Ένα κείμενο, το οποίο γράφεται αυτές τις μέρες, δεν μπορεί να είναι άσχετο με τα προβλήματα των ημερών τα οποία ασφαλώς και είναι συνδεδεμένα με το παρελθόν.
Το 1821, ο λαός και ο στρατός της εποχής εκείνης πολεμούσε έναν εχθρό γνωστό. Πιο συγκεκριμένα, ο γέρος του Μοριά είχε πει ότι: από τα 1553 όπου εφάνηκαν εις τα μέρη μας οι Τούρκοι, ποτέ δεν τους αναγνώρισαν, αλλ’ ήσαν εις αιώνιο πόλεμον.[1] Ο ιστορικός Ιωαν. Φιλήμων θα επιβεβαιώσει αυτή την άποψη γράφοντας: οι Έλληνες διέκειντο εις εχθροπραξίαν διηνεκή με τον τύραννόν των.[2]
Σήμερα, ο εχθρός είναι εν μέρει γνωστός στα δύο κύρια προβλήματα. Ο ένας εισέρχεται εξ ανατολών και έχει ήδη βρεθεί εντός της επικράτειας. Ο δεύτερος όμως, τον οποίον δεν τον γνωρίζουμε, τον αποκαλούμε κορονοϊό (Covid-19), ακόμα και οι ειδικοί δεν έχουν καταλήξει στον προσδιορισμό του, ούτε και στη μέθοδο με την οποία θα τον αντιμετωπίσουμε.
Μάλιστα, ο Καθηγητής του πανεπιστημίου Stanford, John P. A. Ioannidis, είπε ότι λαμβάνουμε αποφάσεις χωρίς αξιόπιστα δεδομένα.[3]
Και στις δύο περιπτώσεις απαιτείται θέληση και πίστη. Θα τολμούσα να σημειώσω ότι το έργο των Ενόπλων Δυνάμεων στην αντιμετώπιση του συγκεκριμένου εχθρού είναι ευκολότερο.
Το έργο όμως του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού είναι δυσκολότερο. Ο ένοπλος με μια σφαίρα λύνει το πρόβλημα, οι γιατροί δεν διαθέτουν πυρομαχικά.
Όταν, στα πρώτα χρόνια της Εθνικής Παλιγγενεσίας, ο λαός, που συντηρούσε τα ένοπλα σώματα, κατελήφθη από φοβία και εγκατέλειψε τον Θεοδ. Κολοκοτρώνη, εκείνος βρήκε καταφύγιο σε μία εκκλησία, προσευχήθηκε στην Παναγία στο Χρυσοβίτζι, έκλεγε λέγοντας: Παναγιά μου βόηθησε και τούτην την φορά τους Έλληνας δια να εμψυχωθούν![4] Στα τελευταία χρόνια της Επαναστάσεως, λίγο πριν την μάχη της Πέτρας, ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας εν μέσω των ξένων στρατευμάτων τα οποία εκλήθησαν μέσα στη χώρα για την αντιμετώπιση του Αιγυπτιακού εκστρατευτικού σώματος στην τότε πολυμέτωπη εισβολή, προκάλεσε την δειλία θέτοντας δια του Δημητρίου Υψηλάντη, το εξής ερώτημα: Πως θέλομεν αντικρούσει τας αδιαθεσίας, ειμή αποδεικνύοντες εκ των πραγμάτων ότι οι Έλληνες δύνανται να φυλάξωσιν ειρηνικώς εκτεταμένα κατ’ άπειρον σύνορα άνευ βοηθείας αλλογενών στρατευμάτων;[5]
Ο φόβος έχει κυριαρχήσει και σήμερα και είναι πρωτίστως απαραίτητη η καλλιέργεια της αρετής της αφοβίας, για την οποία ο Καρλ φον Κλαούζεβιτς είχε πει ότι είναι απαραίτητη για ένα στράτευμα, είναι η ευγενέστερη αρετή, το καλό ατσάλι που δίνει στο όπλο την κόψη και την λαμπρότητά του. Σήμερα, διαπιστώνουμε ότι αυτή η Αρετή είναι απαραίτητη σε όλο το λαό και μάλιστα στις γυναίκες που φροντίζουν τα σπίτια και θα αποδειχθούν οι νέες Σουλιώτισσες, Μαυρογένους, Μπουμπουλίνες και Σπαρτιάτισσες-Σάββαινες.
Ο Αριστοτέλης κάλλιστα προσδιόρισε το μέτρο της αρετής της αφοβίας δίδοντας της διαφορετικές ονομασίες όπως ανδρεία και εγκράτεια.[6]
Ας επιστρέψουμε στον Κλαούζεβιτς, ο οποίος είναι σύγχρονος με τους μαχητές του 1821 και ας συνδέσουμε τα λεγόμενά του με τον διαχωρισμό που επιβάλλουν οι κυβερνώντες στην αντιμετώπιση του προβλήματος της εποχής. Οι νεότεροι ως αυθόρμητοι διακρίνονται για την αφοβία. Όταν ένας νέος πηδά ένα φαράγγι για να επιδείξει την ιππική του δεξιοσύνη, αποδεικνύει αφοβία. Όταν επιτελεί τον ίδιο άθλο κυνηγημένος από μια ορδή Γενιτσάρων που κόβουν κεφάλια, είναι μόνον αποφασιστικός.[7]
Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να επικρατήσει μία τρομοκρατία, την οποία πρέπει να αντιμετωπίσουμε και η ηγεσία είναι κρίσιμη σε αυτό το θέμα γιατί: όταν συναντήσουμε την αφοβία στα ανώτερα κλιμάκια, τότε εμπνέει ακόμη μεγαλύτερο θαυμασμό.
Όπως τότε τα καταφέραμε, έτσι και τώρα θα βγούμε νικητές από τις δυσκολίες. Σίγουρα, όμως, ένα εθνικό κράτος αντιμετωπίζει την κατάσταση πιο δημιουργικά. Θα καλούσε σε Αυτάρκεια και δεν θα αντιμετώπιζε την κατάσταση παθητικά.
Β. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ
1 Γ. Βαλέτας, Τερτσέτη άπαντα, Κολοκοτρώνη απομνημονεύματα, τ. 3ος . Αθήνα: Γιοβάνη, σελ. 72.
2 Ι. Φιλήμων, Φιλική Εταιρία. Αθήναι: Καραβία, 1834, σελ. 113.
3 https://www.statnews.com/2020/03/17/a-fiasco-in-the-making-as-the-coronavirus-pandemic-takes-hold-we-are-making-decisions-without-reliable-data/
4 Θεόδωρος Κ. Κολοκοτρώνης, Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836. Αθήνησιν: Νικολαΐδου, 1846, σελ. 62.
5 Κόκκινος Διον., Η Ελληνική Επανάστασις, τομ.12ος. Αθήναι: Μέλισσα, 1960, σελ. 128.
6 Αριστοτέλης, Ρητορική Α΄. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος, 2002, σ.σ. 244-245
7 Karl von Klausewitz, Περί του πολέμου. Θεσσαλονίκη: Βάνιας, 1999, σ.σ. 224-229.