Αν τό Έθνος μας απεφάσιζε να εορτάζει μερικές μόνον από τις επετείους του, και μάλιστα μόνον μεγάλες επετείους, δεν είναι βέβαιον πως θα έφθαναν οι ημέρες του έτους, γιά να τις περιλάβουν.
Σήμερον εορτάσαμε μία τεραστίαν Επέτειον, η οποία καλύπτει μικρόν μόνον μέρος της Ιστορίας του Έθνους, είναι όμως μεγίστου υπαρξιακού βάρους. Αρχίζει μόλις από του 1821 μετά Χριστόν και είναι η Ιστορία όχι της Ελληνικής, αλλά μόνον της Νέας Ελληνικής Ελευθερίας.
Αν θελήσουμε και στο 1821 προ Χριστου να ανατρέξουμε, η σύγχρονη επιστήμη ακριβώς παρακολουθεί και έως εκεί τα ίχνη του ελληνικού Έθνους. Από του 1600 π.Χ. παρακολουθούμε μετά βεβαιότητος τα εκπληκτικά ίχνη του στις «πολύχρυσες Μυκήνες», από του 1400 π.Χ. την γραμμική Β γραφή του, από του 1300 π.Χ. τους μύθους του και τις παραδόσεις του, από του 1000 π.Χ. περίπου, τό εκπληκτικόν δαιμόνιον της ανυπερβλήτου επικής του ποιήσεως. Ακολουθεί ο εθνικός βάρδος Όμηρος, οι ποιητές, κατόπιν οι φιλόσοφοι και οι ιστορικοί και έκτοτε μέχρι σήμερον ο ίδιος ένας Λαός, στην χώρα του, εξελίσσεται και ζει μέ την γραφή, με την γλώσσα, με τα προτερήματα και με τα ελαττώματά του.
Άλλος λαός επί της Ευρωπαϊκής ηπείρου δεν έχει αυτό το προνόμιον. Επί ολοκλήρου του πλανήτη μόνον ίσως στο κινεζικόν έθνος θα παραχωρούσαμε τα «χρονολογικά πρωτεία». Αφαιρουμένου του μεγάλου τουτου έθνους, ουδείς άλλος λαός έχει σήμερον την την ιδικήν μας συνεχή παράδοση.
Προφανώς δεν χρειάζονται περισσότερα πράγματα, διά να εννοήσει κανείς πόσην σημασίαν έχουν και πρέπει να έχουν οι επέτειοι σε αυτήν την απέραντον ανέλιξη της εθνικής μας ιστορίας. Ιστορίας η οποία δέν υπήρξεν ανθόσπαρτος δρόμος. Όπως και άλλα έθνη, είχαμε και κολοφώνες δόξης, αλλά και αξιοθρήνητες πτώσεις. Σε ωρισμένες περιόδους οι θλιβερές πτώσεις υπήρξαν κάτι περισσότερον: Υπήρξαν Συμφορά Εθνική, διότι υπήρξεν απώλεια και αυτής της Ελευθερίας.
Άλλα έθνη συνήθως χάνουν την υπόστασή τους και καταποντίζονται σε αυτές τις ιστορικές τρικυμίες. Το ελληνικόν Έθνος δεν κατεποντίσθη. Και δεν κατεποντίσθη, ακριβώς διότι δεν έχασε την Παράδοσή του. Παρέμεινε και διετηρήθη μέσα στις εθνικές του γραμμές, διετήρησε, εκαλλιέργησε και προέβαλε μετά φανατισμού τις μεγάλες ιστορικές στιγμές της ιστορικής σταδιοδρομίας του, είναι δε πράγματι βέβαιον και αληθές: Εσώθη και επροχώρησε προς το μέλλον του, τροφοδοτουμενον πάντοτε από το παρελθόν του: O αρχαιοελληνικός Μεσαίων, όπως ώνομασθη η πνευματική ξηρότης και πενία της «Γεωμετρικής εποχής», ήλεκτρίσθη προς την επελθούσαν άνοδον ψάλλων τα έπη των αρίστων ηρώων της Μυκηναϊκής περιόδου. Μέ αυτά εξεκίνησε και κατέκτησε τις ελληνικές αποικίες. Δεν είχεν ακόμη εισέλθει ο τέταρτος αιών π.Χ. και οι ρήτορες εκέντριζαν τις ψυχές της ελληνικής νεότητος μέ τους ήρωες του Μαραθώνος, των Θερμοπυλών και της Σαλαμίνος.
Η συντριπτική πτώση και η δουλεία του Έθνους επί Ρωμαϊκής εποχής παραμυθείται με τα «προγόνων κλέη». Ολόκληρος ή «Βυζαντινή» φιλολογία διέπεται από την προγονολατρία. Ο τρομερός ζυγός του κτηνώδους Τουρκου τυράννου αντικρύζεται και πολεμάται με τα ίδια διδάγματα, των οποίων το ζώπυρον συνετήρησαν αδιάπτωτον οι ιερείς, οι μοναχοί, οι Διδάσκαλοι του Γένους, το σήμερα υβριζόμενο και αμφισβητούμενο «Κρυφό Σχολειό» με τους αφανείς διδασκάλους του.
Αυτό εσήμανε και σημαίνει, να παιδαγωγούνται πάντοτε οι γενιές των Ελλήνων με τα εθνικά Ιδεώδη. Η δύναμη που απορρεέι από αυτά είναι ασυλλήπτου εκτάσεως και όπως απεδείχθη κατά την μακροτάτη εθνική ιστορική διαδρομή, είναι μεγαλύτερα από την δύναμη της ύλης. Η ύλη έχει δύναμη, δεν έχει βεβαίως ψυχήν.Η ψυχή δέν έχει ύλην, αλλά πάντοτε κυριαρχεί επί της ύλης, διότι αυτό είναι η φύση της, είναι το «εν ημίν θείον», το ανθρώπινο χαρακτηριστικό που μας οδηγεί στην θείαν «ομοίωση».
Συνεπώς την ψυχήν της Ελλάδος δέν πρέπει να την αφήσουμε απαιδαγώγητο. Στην πραγματικήν «Εθνική Παιδεία» μας έγκειται η ακατάβλητη δύναμη του Έθνους μας, με αυτήν επεζήσαμεν έως τούδε και δι’ αυτής θα επιζήσουμε στο μέλλον περικυκλωμένοι από αλλοεθνείς ζωτικούς γείτονες και πολύ περισσοτέρους από τον ολιγάνθρωπον Λαόν μας. Σήμερον, οπότε επίκεινται νέες συμφορές και ανθελληνικά πλήγματα, οι αλήθειες αυτές πρέπει να καταστουν συνείδηση σε κάθε Ομοεθνή Συμπολίτη μας, περισσότερον παρά ποτέ.
Ο Ελληνισμός, το αρχαιότατο και ιστορικώτατο όλων των εθνών της Ευρωπαϊκής ηπείρου, πρέπει να εννοήσει βαθύτατα πόσον λεπτός και ευπαθής οργανισμός είναι, ακριβώς λόγω αυτής της αρχαιότητός του. Αλλού τα «γηρασμένα» έθνη αποθνήσκουν. Εμείς έως τώρα απο το ένδοξον γήρας μας αντλήσαμε δύναμη επιβιώσεως και αναγεννήσεως. Δεν πρέπει να λησμονήσουμε τον «εκ της τέφρας του αναγεννώμενον Φοίνικα» των προγόνων, το «θεοειδές όρνεον» που ξαναζεί μέσα από την στάχτη. Ας σεβασθούμε αυτήν την στάχτη, τον φορέα της ψυχής των προγόνων και δεν θα μετανοήσουμε.
Ενα και μόνον σφάλμα ημπορεί να κόψει ανεπανόρθωτα το ζείδωρο νήμα της Παραδόσεως και τουτο θα αφήσει το Έθνος ψυχικώς άοπλο, στα χέρια των βουλιμικών και μισελλήνων εχθρών μας. Η παιδεία ενός έθνους, όπως τό Ελληνικόν Έθνος, πρέπει νά τείνει πάντοτε στο Πνεύμα, στις Παραδόσεις του, στην διατήρηση της συνεχείας του, διότι από αυτήν την παιδεία αντλεί ζωή. Η ύλη πάντοτε θα αναπτύσσεται, αλλά ποτέ δεν πρέπει να υποστεί εξ αιτίας της σύγχυση και ίλιγγο το πνεύμα. Παλαιότερον ο ατμός, κατόπιν ο ηλεκτρισμός, κατόπιν η ατομική ενέργεια, νυν η ηλεκτρονική, η γενετική μηχανική και η νανοτεχνολογία μεταβάλλουν διαρκώς την όψη της ανθρωπότητος, θέτοντα στην διάθεσή της την ισχύ της ύλης. Αύριον, πιθανότατα θα ανακαλυφθούν και άλλα, πολυάριθμα χρήσιμα υλικά εφόδια, πρακτικές μέθοδοι και καρποφόρες τεχνικές. Ποτέ όμως δεν θα αντικαταστήσουν το κυρίαρχον Πνεύμα, το οποίον, τουναντίον, μετά από κάθε νέα κατάκτηση και αποκάλυψη της ύλης, καθίσταται αναγκαιότερον παρά ποτέ.
«Σαν την σπίθα κρυμμένη στη στάχτη εκρυβόταν για μας λευτεριά», έψαλε ο πατριώτης ποιητης Κουτούβαλης, στο στιχούργημα του για την Εθνεγερσία, που έγινε το υπέροχο και ξεχασμένο πιά θούριο. Η σπίθα αυτή εκρότησε και συνάμα εξεπήδησε ρωμαλέα σε μιαν απρόσμενη στιγμή. Ο κρότος παρεσύρθη και μεγάλωσε πανίσχυρος απο τον αδιάκοπο αντίλαλο. Και έγινε βροντή τρομακτική. Εφάνη πυκνός καπνός, ήναψε πυρκαϊά. Ώρα μυστική και ιερά. Γιά τους αστρονόμους είναι ή έναρξη της Ισημερίας, σημαίνουσα το τέλος του χειμώνος. Γιά τους μελωδούς και ποιητές είναι το «γλυκύ έαρ», όταν εμφανίζονται τα άνθη στους αγρούς και στον ουρανό τα ευλογημένα χελιδόνια. Γιά την θρησκεία του Κυρίου είναι ό Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, στην οποίαν θεόσταλτος Άγγελος προσφέρει τον Κρίνο.
Για εμάς τους Έλληνες και γιά τον κόσμον ολόκληρον είναι οι σάλπιγγες και τα πολεμικά τύμπανα, που αρχίζουν νά συνθέτουν το νικηφόρον εμβατήριον της ελληνικής Ελευθερίας. Είναι η 25η Μαρτίου: Τότε που ο ουρανός ευρέθη ανοικτός!
Θαρρείτε: Ο υπαρξιακός πυρήν του Έθνους μας, η «Ψυχή του Λαού», ακόμη στέκει ορθή και γνωρίζει μέσα από την άσβεστη ιστορική μνήμη τον γνώριμο δρόμο της Σωτηρίας, τον δρόμο του αγερώχου, του εκουσίου ηρωικού μαρτυρίου.
Αθανάσιος Κωνσταντίνου