Η κατάσταση της Ελλάδος το 1936 δεν ήταν ευχάριστη. Η γύμνια της στρατιωτικής ετοιμότητας της Χώρας ήταν απελπιστική.
Το στράτευμα είχε φτάσει σε επικίνδυνο σημείο αποδιοργάνωσης και παροπλισμού. Η εσωτερική πολιτική κατάσταση κάθε άλλο παρά ρόδινη ήταν. Η πολιτική ηγεσία στάθηκε ανίκανη να αναχαιτίσει το προοδευτικό ξέφτισμα των κομμάτων, που, ιδίως στη συνείδηση των νέων, είχαν γίνει αναξιόπιστα, ίσως και φαιδρά. Η κατάσταση του εθνικού διχασμού εξακολουθούσε να χωρίζει τα εθνικά κόμματα σε δυο ασυμφιλίωτα αντιμαχόμενα στρατόπεδα.
Το κακό επιδεινωνόταν με τα κηρύγματα του ταξικού μίσους και την προδοτική συνθηματολογία του ΚΚΕ, που τον καιρό εκείνο σαγήνευε πολλούς νέους, χρησίμευε δε σαν καταφύγιο σε πλήθος απογοητευμένων ανθρώπων, τους οποίους κατόρθωνε να παραπλανεί τάζοντας μελλοντικές επαγγελίες δήθεν σοσιαλιστικών παραδείσων.
Οι εκλογές του 1936 δεν έλυσαν το πολιτικό αδιέξοδο. Η ακυβερνησία έμοιαζε να είναι μόνιμο αποτέλεσμα της πολιτικής κατάστασης. Το εθνικό εισόδημα ήταν πενιχρό. Οι πλουτοπαραγωγικοί πόροι λιγοστοί, με περιορισμένη ανάπτυξη. Η φτώχεια, η αρρώστια, η κακομοιριά, η αμορφωσιά, παίδευαν τον Τόπο.
Τα κηρύγματα του Ίωνα Δραγούμη, του Περικλή Γιαννόπουλου, η παρακαταθήκη του Μακρυγιάννη, του Σολωμού, του Κάλβου και του Παλαμά, του Σικελιανού και του Καβάφη είχαν παραμεριστεί. Αποξένωση και αδιαφορία απέναντι στις προαιώνιες ρίζες μας, διέκριναν την εποχή.
Μέσα λοιπόν σ΄αυτή την υποτονική μετριοκρατία, στο ψυχικό κενό και την πλαδαρή ασυναρτησία του 1936, που απεργαζόταν και τη γενική αποδιοργάνωση και ανεπάρκεια, η 4η Αυγούστου εμφανίστηκε, γεννημένη από τη χρεωκοπία του κατεστημένου και την κομμουνιστική απειλή, ως η πλέον ενδεδειγμένη διέξοδος. Με ρωμαλεότητα, σύνεση και πνοή. Γι αυτό και ήταν πολλοί εκείνοι που, παρά τις επιφυλάξεις τους ή τις διαφορετικές πολιτικές τους τοποθετήσεις, την δέχτηκαν σαν αναγκαία διαδικασία και μοναδικό διορθωτικό της μόνιμης κακοδαιμονίας. Και ήταν πάρα πολλοί οι πολίτες που ένιωσαν ανακούφιση.
Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι για να μπορέσει να πραγματωθεί το έπος της 28ης Οκτωβρίου συντελέστηκαν τότε, όσο το επέτρεπαν ο διαθέσιμος χρόνος, οι διαθέσιμες δυνάμεις και οι υφιστάμενες συγκυρίες, ορισμένα πραγματικά επιτεύγματα, μεταξύ των οποίων και τα εξής:
– Η αποκατάσταση της Ελληνικής Ιδέας στη συνείδηση των Ελλήνων, ως σταθερό σημείο αναφοράς.
– Η συστηματική καλλιέργεια υψηλού εθνικού φρονήματος και η τόνωση της εμπιστοσύνης του Έθνους στις δυνατότητες της σύγχρονης Ελλάδος. Η επανάκτηση της πίστεως στην αξιοσύνη του Έθνους και την αξία των ιδανικών του.
– Η κάτω από στιβαρή ηγεσία ανασύνταξη και απόδοση του κρατικού μηχανισμού και η εξυγίανση της δημόσιας διοικήσεως.
– Η εμπιστοσύνη του απλού πολίτη προς το Εθνικό Κράτος και ο ταυτισμός του με αυτό, σε αντίθεση προς την νοοτροπία που έβλεπε (δικαιολογημένα πολλές φορές) το Κράτος σαν εχθρό του πολίτη.
– Η ανταπόκριση σε βασικά αιτήματα κοινωνικής δικαιοσύνης και η ενεργή συμπαράσταση της Πολιτείας προς τον αγρότη και τον εργάτη με μια ευρύτητα σκέψης αξιοσημείωτη για την εποχή.
– Η συστηματική ανάπτυξη των πλουτοπαραγωγικών πηγών της Χώρας και η διαχείριση των πόρων της κατά τρόπο υπεύθυνο, τίμιο και ικανό να στηρίξει την πολεμική προετοιμασία στο μέτρο του δυνατού.
– Η κατά το εφικτό αρτιότερη στρατιωτική προπαρασκευή και η δημιουργία αξιόμαχου Στρατεύματος, απαλλαγμένου από τις τραγικές αδυναμίες που και άλλοτε είχαν υπονομεύσει την πολεμική προσπάθεια, την αποδοτικότητα και τη δύναμη των ενόπλων μας δυνάμεων, οι οποίες το 1936 ουσιαστικά βρίσκονταν σε διάλυση.
– Η διακήρυξη της κοσμοϊστορικής αποστολής του νέου Ελληνισμού σαν θεματοφύλακα και συνεχιστή της ελληνοχριστιανικής πολιτιστικής παράδοσης για να έχει νόημα η ιστορική του πορεία.
Αυτή συνοπτικά υπήρξε η αναντίρρητη προσφορά του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου στην ηθική και υλική προετοιμασία της Ελλάδος για τον υπέρ πάντων αγώνα της, η συμβολή της στον ηθικό και υλικό επανεξοπλισμό της. Μέσα από αυτήν την μέγιστη προσφορά, ο Ελληνισμός επιβεβαίωσε και πάλι το αδιάκοπο της συνέχειας του.
ΚΟΡΙΝΑ ΠΕΝΕΣΗ