O “μαύρος Αύγουστος” του 1922, ο ξεριζωμός της Ελληνικής Μ. Ασίας
Μετά τις περήφανες νίκες του σκληρά δοκιμαζόμενου Ελληνικού Στρατού στο Εσκί Σεχίρ, στην Κιουτάχεια και στο Αφιόν Καραχισάρ οι οποίες όμως δεν επέφεραν την καταστροφή του Κεμαλικού στρατού το Ελληνικό πολεμικό συμβούλιο αποφασίζει τη συνέχεια της προέλασης. Εκεί γράφονται μερικές από τις πιο λαμπρές σελίδες του Έλληνικού Στρατού. Παρόλη την κούραση των τμημάτων, την έλλειψη εφεδρειών λόγω σημαντικών απωλειών ανδρών, τα ανυπέρβλητα προβλήματα σιτισμού και γενικότερα ανεφοδιασμού του στρατού, πάνω στην γραμμή Καρά Νταγ-Τσαλ Νταγ-Αρντίζ Νταγ-Κάλε Γκρότο θα αφήσουν την τελευταία τους πνοή χιλιάδες Έλληνες από τις ορμητικές εφόδους που προκαλούσαν τρόμο στους εχθρούς, θα φτάσουν σε απόσταση μικρότερη των 100 χλμ από την Άγκυρα και θα κάνουν τον Κεμάλ να φτάσει σε σημείο απόγνωσης.
Οι 23.000 Ελληνικές απώλειες -4.000 νεκροί οι υπόλοιποι τραυματίες- αναγκάζουν την 29η Αυγούστου την διακοπή των επιχειρήσεων και την υποχώρηση στις θέσεις δυτικά του Σαγγαρίου. Ο Κεμάλ ανακουφίζεται αναλογιζόμενος ότι θα αναδιοργανώσει τον μισο-διαλυμένο στρατό του (3.700 νεκροί, 18.500 τραυματίες, 14.000 αιχμάλωτοι και αγνοούμενοι) και ετοιμάζεται για τις επόμενες κινήσεις του.
Οι επιχειρήσεις αυτές ήταν οι τελευταίες στις οποίες οι Έλληνες είχαν την επιθετική πρωτοβουλία κινήσεων. Μέχρι τον Αύγουστο του 1922 οι Ελληνικές δυνάμεις ήταν πλέον αναγκασμένες να είναι απλωμένες σε μια τεράστια γραμμή μετώπου, χωρίς τις απαραίτητες εφεδρείες, με τον εθνικό διχασμό να μαστίζει αξιωματικούς και οπλίτες και τις ‘μετανοεμβριανές’ κυβερνήσεις να μην χαράσσουν εθνική πολιτική αλλά να αναλώνονται σε μικροκομματικά συμφέροντα και να πραγματοποιούνται μόνο σπασμωδικές κινήσεις.
Ακόμη σοβαρότερο λάθος ήταν η πραγματικά εγκληματική άγνοια της ποιότητας του αντιπάλου. Όλο αυτό το διάστημα που οι Ελληνικές δυνάμεις ήταν στατικές, ο εχθρός ανεφοδιάζονταν συνεχώς. Οι “σύμμαχοι” Γάλλοι και Ιταλοί μη θέλοντας μια Μεγάλη και Δυνατή Ελλάδα παρείχαν στον Κεμάλ μεγάλες ποσότητες εφοδίων αλλά και σύγχρονα όπλα. Επιπλέον οι μπολσεβίκοι του εβραίου Λένιν παρείχαν και εκείνοι συνεχώς βοήθεια στους Κεμαλιστές προσφέροντας κάθε λογής όπλα και άφθονο χρυσό.
Το εθνοπροδοτικό ΣΕΚΕ (πρώην ΚΚΕ) θεωρούσε ότι δεν υπήρχαν εθνικά ζητήματα ούτε ανάγκη εθνικής απελευθέρωσης. Θεωρούσε ότι το επιχείρημα για την απελευθέρωση των “υπόδουλων αδελφών” ήταν μόνο για τη μεγαλύτερη εκμετάλλευση του λαού από τους αστούς και την ολοκλήρωση της εξάρτησης της χώρας από τους ξένους. Στις αναλύσεις του δεν υπάρχει καμιά αναφορά στους Έλληνες της Μικρά Ασίας και της Ανατολικής Θράκης. Οι πληθυσμοί αυτοί δεν υπάρχουν!
Ο ίδιος ο Ριζοσπάστης θα γράφει αργότερα το γνωστό “εμείς, όχι μόνο δεν λυπηθήκαμε για την αστικοτσιφλικάδικη ήττα στη Μικρά Ασία μα και την επιδιώξαμε’’. Τέλος ο Έλληνας στρατιώτης μετά από δέκα συνεχή έτη πολέμου είχε αρχίσει να φθάνει στα όριά του καθώς έβλεπε την ανικανότητα του Ελληνικού επιτελείου και της Κυβέρνησης χωρίς όμως να χάνει ποτέ την ορμητικότητά του. Ο ίδιος ο Κεμάλ αναγνώρισε αργότερα ότι ο Έλληνας διένυσε την πιο λαμπρή και ένδοξη εποχή του φθάνοντας μέχρι τα βάθη της Μ. Ασίας αλλά η ανικανότητα των επιτελικών τον έθεσε στα χέρια του αντιπάλου.
Τον Αύγουστο λοιπόν του 1922 ο Κεμαλικός στρατός αυξήθηκε κατακόρυφα και έφθασε τους 208.000 άνδρες με πλήρη εξοπλισμό αλλά και υποστήριξη από τις Μεγάλες Δυνάμεις(πλην Βρετανίας που υποστήριζε τους Έλληνες …στα λόγια). Έτσι στις 13 Αυγούστου και ενώ ο αρχιστράτηγος Χατζηανέστης κοιμόταν στη Σμύρνη (500 χλμ από το μέτωπο..) στις 4.30 το τουρκικό πυροβολικό εξαπέλυε ένα μπαράζ άνευ προηγουμένου αιφνιδιάζοντας ο Α’ Σώμα Στρατού. Ο Νικόλαος Τρικούπης περικυκλώνεται και συλλαμβάνεται.
Ό,τι κέρδισαν οι στρατιώτες μας με τόσο αίμα σε αγώνες 3 ετών χάθηκε σε λίγες εβδομάδες. Στο Αλη Βεράν έπος και πικρία. Δεκάδες σκηνές ηρωισμού προηγήθηκαν πριν την παράδοση με όσους Έλληνες δεν υποχωρούν να κρατούν ακλόνητοι τα μετερίζια τους. Ο Σπαρτιάτης αντισυνταγματάρχης της 12ης Μεραρχίας Αθανάσιος Σακέτας ,άξιος συνεχιστής λαμπρών προγόνων, αρνείται να παραδοθεί και εξορμεί μόνος του βρίσκοντας τον θάνατο ενώ σπάθιζε Τούρκους πεζούς. Δίδεται η διαταγή εγκατάλειψης του Αφιόν Καραχισάρ προς δυτικά, στο Τουμλού Μπουνάρ. Κάποιοι πανικοβάλλονται και τραβούν και τους υπόλοιπους. Λίγοι διατηρούν την ψυχραιμία τους.
Ο Πλαστήρας με το 5/42 Σύνταγμα αναχαιτίζει τους Τούρκους στο ύψωμα 1310 και ο Ρεσάτ Μπέης αυτοκτονεί για την αποτυχία του. Στις 15 Αυγούστου η 2η Μεραρχία Ιππικού των Τούρκων συντρίβεται και καταλαμβάνονται μερικά ολοκαίνουργια πυροβόλα με ρώσικες επιγραφές. Ήταν τα δώρα του Λένιν στον Κεμάλ. Οι Συνταγματάρχες Καλλιδόπουλος και Δημαράς με 1.500 παραδίδονται εξαντλημένοι χωρίς εφόδια και πυρομαχικά. Στις 23 Αυγούστου ο Πλαστήρας με τους γενναίους τσολιάδες συντρίβει 5πλάσιους Τούρκους στο Σαλιχλή δίνοντας την ευκαιρία στα Ελληνικά τμήματα να υποχωρήσουν αλλά η υποχώρηση γίνεται χωρίς καμία απολύτως συνοχή και τάξη. Ήταν η τελευταία αναλαμπή μαζί με την ένδοξη πορεία της Ανεξάρτητης Μεραρχίας που διένυσε τόσες κακουχίες και επιθέσεις από Τούρκους, Τσέτες ακόμα και χωρικούς.
Στις 27 Αυγούστου αποχωρεί και τον τελευταίο ένοπλο σώμα από το λιμάνι της Σμύρνης. Έπειτα αρχίζει το δράμα. Πρώτοι μπαίνουν οι αιμοσταγείς Τσέτες που ξεκινούν τις σφαγές. Οι Έλληνες ανήμποροι και αβοήθητοι από τα “συμμαχικά” πλοία-πλήν τα αμερικανικά- αφήνονται στο έλεος των βαρβάρων. Μετά από μια εβδομάδα οι Τούρκοι πυρπολούν την Σμύρνη που καίει για 4 ημέρες.
Εκείνες τις στιγμές 3.000 χρόνοι ιστορίας γίνονται παρανάλωμα του πυρός και το Ελληνικό στοιχείο που διέπρεπε και άκμαζε όλους αυτούς τους αιώνες έπαψε να υπάρχει πια. Οι Τουρκικές θηριωδίες άφησαν πίσω τους 120.000 νεκρούς και άλλοι 160.000 θα προορίζονταν για τα “ταγματα εργασίας” τα φοβερά “αμελέ ταμπουρού” όπου οι περισσότεροι θα άφηναν την τελευταία τους πνοή από τις κτηνωδίες των Τουρκομογγόλων. Ο ίδιος ο Κεμαλ περιχαρής στις 19 Αυγούστου 1923 στην τουρκική εθνοσυνέλευση θα δήλωνε: “Επιτέλους, τους ξεριζώσαμε!”
Αυτές τις κτηνωδίες των “γειτόνων” μας πρέπει να έχει χαραγμένες στο μυαλό του κάθε γνήσιος Έλληνας τη στιγμή που οι εθνομηδενιστές απάτριδες μιλούν χωρίς αιδώ για “ελληνοτουρκική” φιλία, για “συνωστισμό” στη Σμύρνη και οι δήθεν πατριώτες βλέπουν τους “σωτήρες” τους να κάνουν κουμπαριλίκια και σκύβουν το κεφάλι μπροστά στο μνημείο του σφαγέα των Ελλήνων Κεμάλ.