Μια έκθεση της Γενικής Διοικήσεως Ηπείρου, προς το Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών, με ημερομηνία 13 Δεκεμβρίου 1918, είναι ενδεικτική των διώξεων που έχει διαχρονικά υποστεί, ο εξόχως ηρωικός Ελληνισμός της Βορείου Ηπείρου. Την έκθεση, υπογράφει ο τότε Γενικός Διοικητής Ηπείρου, Αριστείδης Στεργιάδης, ο μετέπειτα Ύπατος Αρμοστής Σμύρνης, κατόπιν της απελευθερώσεως της μητροπόλεως της Μικράς Ασίας, κατά την μεγάλη εξόρμηση του Ελληνικού Στρατού προς ανατολάς(1919-22).
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΗΠΕΙΡΟΥ ΠΡΟΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΑΥΕ 1918, Α/5/ΙΙΙ, αρ.12426 Ιωάννινα,13 Δεκεμβρίου 1918
Στο εμπιστευτικό τηλεγράφημά σας υπ’ αριθ. 11960 πληροφορώ τα πιο κάτω: Παρά τη διεθνή βεβαίωση της Ιταλίας ότι η κατοχή απ’ αυτήν της Β. Ηπείρου θα είχε χαρακτήρα καθαρά στρατιωτικό, ενώ παραμένει αμετάβλητο το τελευταίο καθεστώς διοίκησης της Ιταλίας που κατέλυσε όλες τις προϋπάρχουσες αρχές χωρίς να σεβαστεί ούτε το σχολικό και εκκλησιαστικό ελληνικό καθεστώς, το αρχαιότατο εξασφαλιζόμενο διεθνώς με το Πρωτόκολλο Κέρκυρας και διακοίνωση από έξι μεγάλες δυνάμεις της 1ης Ιουλίου 1914. Με την ιταλική κατάληψη έκλεισαν πολλά ελληνικά σχολεία αμέσως χωρίς να λειτουργεί κανένα αργότερα. Καταδιώχτηκαν Έλληνες δάσκαλοι ή παρεμποδίζονταν και επιτηρούνταν αυστηρά να επικοινωνήσουν μαζί μας ακόμη και για πληρωμή προς αυτούς που δεν έλαβαν μισθοδοσία παλαιότερη.
Αντί των ελληνικών ιδρύθηκαν ιταλικές αλβανικές σχολές όπου εκβιάζονταν να φοιτούν Ελληνόπουλα, παρέχοντας ωφελήματα ή με άρνηση παροχής τροφίμων σε οικογένειες και κοινότητες που αρνιούνταν. Έγινε διωγμός κατά του εκκλησιαστικού καθεστώτος του απερχόμενου Μητροπολίτη (Βασιλείου Παπαχρήστου) και του τοποτηρητή του Παπαρόμπου ακόμη και του αντιπροσώπου Μητροπολίτη Κορυτσάς. Ένας άλλος αρχιερατικός επίτροπος Πρεμετής, ο Παπασταύρος, κλείστηκε στις φυλακές Αργυροκάστρου όπου από κακουχίες πέθανε το φθινόπωρο του 1917. Εκκλησίες και μονές έγιναν αντικείμενο κλοπών, αρπαγών και οι ιερείς που τις κατήγγειλαν καταδιώκονταν όπως ο εφημέριος των Αγίων Σαράντα, Χρήστος Καλλογερόπουλος ο οποίος επειδή παραπονέθηκε για κλοπή εκκλησιαστικών πραγμάτων καταδιώχτηκε για συκοφαντία του ιταλικού-αλβανικού στρατού και καταδικάστηκε σε φυλάκιση δώδεκα μηνών την οποία απέφυγε αφού δραπέτευσε. Ο ηγούμενος της Μονής Στύλου Δίβρης Ιερόθεος Πετρίδης εξορίστηκε σε άγνωστο μέρος. Κτήματα της μονής Αγίου Γεωργίου του Δωμάτου και Σταυροπηγιακής μονής Καμμένης αφαιρέθηκαν απ’ τη διαχείριση του αντιπροσώπου Οικουμενικού Πατριάρχη που παραδόθηκε σε Ιταλούς υπαλλήλους. Κανένας νόμιμος αρχιερατικός επίτροπος δεν αναγνωρίστηκε και σε αντίθεση με τους κανόνες της Εκκλησίας. Η ιταλική κυβέρνηση διόρισε αρχιερατικό επίτροπο Αγγλο-αλβανιστή ιερέα ο οποίος την ημέρα του Πάσχα επέτρεψε ψαλμούς σε αλβανική γλώσσα και προκάλεσε διαμαρτυρίες των εκκλησιαζομένων Ελλήνων, απ’ τους οποίους πολλοί εξορίστηκαν γι’ αυτό τον λόγο στον Αυλώνα. Επίσης αναγνωρίστηκε αρχιερατικός επίτροπος αντιπρόσωπος της Τουρκίας, Βανιαστής ιερέας χωρίς κανένα νόμιμο διορισμό. Ασκήθηκε συνεχής διωγμός κατά Βορειοηπειρωτών που στο παρελθόν συμμετείχαν σε αυτονομικούς αγώνες ή διαφορετικά εκδήλωσαν ελληνικά φρονήματα. Παράρτημα της τελευταίας προς την ελληνική Βουλή αναφοράς των Βορειοηπειρωτών βουλευτών περιέχει κατάλογο, αν και ατελή. Παρόμοιος διωγμός ασκήθηκε κατά κατοίκων του χωριού Δρυμάδες, το οποίο, αν και από γραμμή της Φλωρεντίας όπως γίνεται σαφής μνεία στο Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας, δεν παραδόθηκε σε μας αφού απαγορεύτηκε η στρατολογία της Ελληνικής Διοίκησης. Ένας άλλος διωγμός ασκήθηκε κατά του εμπορίου, αφού πολλοί από τους εμπόρους εκδιώχτηκαν απ’ τους Αγίους Σαράντα και άλλοι από αλλού μερικές φορές μετά από δήμευση των περιουσιών τους από τους, αντίθετα ενισχυόμενους, έμπορους Τούρκους και Αλβανούς ορθόδοξους Αλβανιστές.
Εμποδίστηκε η ελληνική στρατολογία Βορειοηπειρωτών, αφού απαγορεύτηκε και η εθελοντική κατάταξη στον ελληνικό στρατό. Κατ’ αρχήν κατά την ελληνική επιστράτευση της Ηπείρου οι δικές μας στρατολογικές αρχές, που αγνοούσαν τις διαθέσεις για ιταλική κατοχή, έστειλαν στη Βόρειο Ήπειρο να τοιχοκολληθούν έγγραφα επιστράτευσης. Εκείνοι που τα έφεραν συνελήφθησαν, κακοποιήθηκαν και φυλακίστηκαν, απ’ αυτούς. Πέθανε ο Παναγιώτης Ζαχάρης, κάτοικος Κοσοβίτσης στη φυλακή Αργυροκάστρου, από κακώσεις. Συνέβησαν παρόμοιοι θάνατοι πολιτικών φυλακισμένων από κακοποίηση Αλβανών φυλάκων ή για μη νοσηλεία τους. Έτσι ο Βασίλειος Λιόλιος, κάτοικος Κρανιάς Δελβίνου, αφού καταδικάστηκε για ασήμαντη αιτία σε 30ωρη κράτηση και αφού παρέμεινε στις φυλακές Αργυροκά-στρου για 7 μήνες, υπέστη κακώσεις και κρυοπαγήματα τα οποία λόγω έλλειψης χρηματικής βοήθειας δημιούργησαν γάγγραινα στα πόδια που και τα δύο μετά από την αποφυλάκισή του κόπηκαν. Αυτός αναφέρει πολλές παρόμοιες περιπτώσεις και θανάτους άλλων Βορειοηπειρωτών κατά την φυλάκισή του για 7 μήνες.
Μεγαλύτερος διωγμός κατά του ελληνικού στοιχείου έγινε αφ’ ενός με καταδιω-κτικά αποσπάσματα Αλβανών με την πρόφαση ότι αναζητούσαν κακοποιούς, που τυραννούσαν τους Έλληνες και αφ’ ετέρου με ληστρικές συμμορίες Αλβανών οι οποίες χωρίς να καταδιώκονται φόνευαν αποκλειστικά Έλληνες αφού τους άρπαζαν και ζητούσαν σχεδόν φανερά λύτρα. Ο κατάλογος αυτών των θυμάτων ήταν πολύ δύσκολος, λόγω αυστηρής παρεμπόδισης για κάθε επικοινωνία με Βορειοηπειρώτες και πολύ αυστηρής κατασκόπευσης.
Το προηγουμένως αναφερόμενο παράρτημα της αναφοράς των Βορειοηπειρωτών βουλευτών αναφέρει αρκετά, αλλά όχι όλα. Και σήμερα η επικοινωνία παρεμποδίζεται αυστηρά. Στο σύνολό της η Ιταλική Διοίκηση εμφανίζει προσπάθεια παραμόρφωσης εθνολογικού χαρακτήρα της Βορείου Ηπείρου προς ζημία των Ελλήνων. Οι προσπάθειες αυτές επεκτάθηκαν με προπαγάνδα μέχρι τη Τσαμουριά από Ισλαμοαλβανούς και την Πίνδο από Κουτσόβλαχους. Οι προσπάθειες αυτές συνεχίζουν ακόμη και σήμερα με παρότρυνση των Αλβανών σε ένοπλη αντίσταση αν η Βόρειος Ήπειρος προσαρτώνταν στην Ελλάδα. Γι’ αυτό το λόγο καταρτίζονται εθελοντικοί λόχοι που περιλαμβάνουν δήθεν Ιταλούς αλβανικής καταγωγής.
ΣΤΕΡΓΙΑΔΗΣ
Ας αποτελέσει τούτη η γλαφυρότατη και παραστατικότατη έκθεση των αρχών του περασμένου αιώνος, δίδαγμα για τον σημερινό Ελληνισμό. Αναρωτηθείτε Έλληνες, σε ποιους παρέχετε εργασία και ψωμί, αφήνοντας συμπατριώτες σας να πεθαίνουν από την πείνα. Μπείτε νοερώς, για μια μονάχα στιγμή, στη θέση των συμπατριωτών μας της μαρτυρικής γης της Βορείου Ηπείρου, οι οποίοι και υπέστησαν τα πάνδεινα, αλλά παρά ταύτα, κράτησαν άσβεστη τη φλόγα του Ελληνισμού, αναμένοντας την οριστική επιστροφή της γενέτειράς τους, στην αγκαλιά της Μητέρας Πατρίδος. Εν έτει 2012, σχεδόν έναν αιώνα μετά, η προδοτική συγκυβέρνηση των Μνημονίων, η οποία δυστυχώς εξουσιάζει την Πατρίδα μας, ανέχεται από το έθνος αυτών των θρασύδειλων κατσαπλιάδων, προκλήσεις οι οποίες ξεκινούν από τον ανηλεή διωγμό των Ελλήνων Βορειοηπειρωτών και καταλήγουν στη θρασύτατη επιβουλή επί ελληνικών εδαφών. Βεβαίως, η κυβέρνηση των Αθηνών, δεν μπορεί να ασχοληθεί με τόσο ασήμαντα ζητήματα. Προέχει να κορεστεί η τοκογλυφική δίψα του διεθνούς σιωνιστικού κεφαλαίου!..
Το Λαϊκό Εθνικιστικό Κίνημα όμως, ΔΕ ΛΗΣΜΟΝΗΣΕ ΠΟΤΕ τα απαράγραπτα δίκαια του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού! Εμείς οι Έλληνες Εθνικιστές, κραυγάζουμε με όλη τη δύναμη της εθνικιστικής μας καρδιάς, προς τους σκλαβωμένους μα συνάμα ηρωικούς αδερφούς μας, της βορειοηπειρωτικής γης: Κρατάτε αδέρφια, θα ξαναγυρίσουμε και η Γη θα τρέμει!