Τα Δωδεκάνησα (Πάτμος, Λέρος, Κως, Κάλυμνος, Αστυπάλαια, Νίσυρος, Τήλος, Σύμη, Ρόδος, Χάλκη, Κάρπαθος, Κάσος) εξαιτίας της γεωγραφικής τους θέσης στο σταυροδρόμι ανατολής και δύσης υπέστησαν πολλές επιδρομές στην ιστορία τους από Πέρσες, Σαρακηνούς, Βενετούς, Γενουάτες, Τούρκους (Σελτζούκους και Οθωμανούς). Από το 1309 μέχρι το 1522 περιήλθαν στην εξουσία των Ιωαννιτών Ιπποτών (υπάρχουν εμφανή τα σημάδια της εποχής αυτής στην Ρόδο). Από τότε και μέχρι το 1912 βρίσκονταν υπό την κυριαρχία των Οθωμανών Τούρκων, ζώντας τη χειρότερη δουλεία, με διωγμούς, παιδομάζωμα, δήμευση περιουσιών και μαρτύρια προκειμένου να αλλαξοπιστήσουν.
Το 1821 επαναστάτησαν μαζί με άλλες περιοχές της Ελλάδος. Ακολούθησαν σφαγές και το ολοκαύτωμα της Κάσου, επεστράφησαν όμως στους Τούρκους μαζί με την Σάμο με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου το 1830 όπου αναγνωρίστηκε η πολιτική ανεξαρτησία της Ελλάδας, με αντάλλαγμα την Εύβοια.
Το 1911 κατελήφθησαν από τους Ιταλούς. Με τη συνθήκη των Σεβρών τον Αύγουστο του 1920 παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα, εκτός από τη Ρόδο. Το 1923, μετά από τη Μικρασιατική καταστροφή, στη διάσκεψη της Λωζάννης, παρέμειναν στην Ιταλία. Ο Μεταξάς είχε τότε διαμαρτυρηθεί έντονα στον Γκράτσι για την στάση του Μουσολίνι, ο οποίος αντιπροσώπευε την Ιταλία.
Οι Δωδεκανήσιοι στη μακραίωνη ιστορία τους παρόλα όσα πέρασαν, διατήρησαν ανέπαφη την ελληνική γλώσσα, την θρησκεία, τα ήθη και τα έθιμα, τις παραδόσεις τους.
Όταν οι Ιταλοί συνθηκολόγησαν το 1943, ήταν η σειρά των Γερμανών να γίνουν κύριοι των Δωδεκανήσων, με άφθονο αίμα να χύνεται για την απελευθέρωσή τους. Μετά το τέλος του πολέμου, πέρασαν στους Άγγλους. Το 1946, στη Διάσκεψη Ειρήνης των Παρισίων, η Ελλάδα τόνισε τα θέματα της Βορείου Ηπείρου, των συνόρων με τη Βουλγαρία και της Δωδεκανήσου. Τελικά μόνο η Δωδεκάνησος έγινε ελληνική.
Η παράδοση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα έγινε από τις βρετανικές αρχές στις 31 Μαρτίου 1947 και η επίσημη τελετή ενσωμάτωσης έλαβε χώρα στις 7 Μαρτίου 1948.
Κ.Π.