Ο σωτήρας της Σπάρτης από τους Ρωμαίους
Στις αρχές του 2ου π.Χ. αιώνα, η μητροπολιτική Ελλάς ήταν μια σκιά του παλιού της μεγαλείου, ενώ οι πάλαι ποτέ περήφανες κι ανεξάρτητες πόλεις που νίκησαν τους Πέρσες το 480 π.Χ. και κατέκτησαν την Ασία στο πλευρό του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ήταν απλές πόλεις χωρίς αξιόμαχο στρατό. Οι Έλληνες αντιμάχονταν ο ένας τον άλλον για εδαφικές και εμπορικές διαφορές, όπως έκαναν χιλιάδες χρόνια πριν, αποδυναμώνοντας τις πόλεις-κράτη.
Οι Ρωμαίοι δεν έχασαν την ευκαιρία χρησιμοποιώντας το διαίρει και βασίλευε στην πράξη, πρώτα επιτέθηκαν στον ισχυρότερο στρατό της Ελλάδας εκείνη την εποχή που ήταν ο Μακεδονικός. Οι Ρωμαίοι είχαν ύπατο τον Τίτο Κόιντο Φλαμίνιο που νίκησε τον Φίλιππο Ε’ τον βασιλιά της Μακεδονίας στην μάχη των Κυνών Κεφαλών στην Θεσσαλία τον Ιούνιο του 197 π.Χ. στον Α’ Μακεδονικό πόλεμο.
Οι νότιοι Έλληνες αδιαφόρησαν για την κατάσταση ή συμμάχησαν με τους Ρωμαίους, γιατί θεωρούσαν τους Μακεδόνες σαν τυράννους που καταδυνάστευαν την Ελλάδα.
Ο Νάβις, τύραννος της Σπάρτης εναντιώθηκε στους Ρωμαίους, έχοντας στο πλάι του σαν στρατηγό του τον Πυθαγόρα τον Αργείο που ήταν επίσης γαμπρός του. Ο Πυθαγόρας ήταν ένας γενναίος στρατηγός που γνώριζε πολύ καλά την τέχνη του πολέμου.
Το 195 π.Χ. ο Νάβις άφησε τον Πυθαγόρα με στρατό να υπερασπιστεί το Άργος, όταν ο Φλαμίνιος πολιορκούσε την ένδοξη πόλη. Ο Πυθαγόρας προετοίμασε την πόλη για την πολιορκία που έρχονταν, γνωρίζοντας ότι οι Ρωμαίοι ήταν γνωστοί για την υπομονή και την επιμονή που έδειχναν στην διάρκεια των πολιορκιών.
Τις ημέρες της πολιορκίας δεκάδες χιλιάδες Ρωμαίοι στρατιώτες πολιορκούσαν το Άργος, αλλά ο Πυθαγόρας και οι άνδρες του άντεχαν τον ασφυκτικό κλοιό. Τα βέλη και τα βλήματα των καταπελτών έπεφταν σαν το χαλάζι πάνω στους υπερασπιστές του Άργους, χωρίς να τους πτοεί όμως.
Ο Νάβις με 15.000 στρατιώτες έφυγε για την Σπάρτη πριν την πολιορκία για να την υπερασπιστεί.
Οι Ρωμαίοι βλέποντας την πεισματώδη αντίσταση των ανδρών του Πυθαγόρα έσπασαν την πολιορκία και κατευθύνθηκαν προς την ιερή γη της Λακεδαίμονας λεηλατώντας την. Εκτός από τους Ρωμαίους κατακτητές, υπήρχαν και κάποιοι “Έλληνες” μαζί τους στην λεηλασία.
Ο Πυθαγόρας πήρε και αυτός τον δρόμο για την Σπάρτη φτάνοντας εκεί πρωτύτερα από τον Φλαμίνιο, με σκοπό να προλάβει να οχυρώσει καλύτερα τα τείχη της πόλης.
Από την ημέρα που έφτασαν οι Ρωμαίοι έξω από τα τείχη της Σπάρτη έσφιγγαν τον κλοιό βαθμηδόν. Βέλη, ακόντια, λίθοι και κάθε είδους βλήματα χτύπαγαν τα τείχη της θρυλικής Σπάρτης, με την κατάσταση να είναι υπέρ των Ρωμαίων. Ο Πυθαγόρας δεν είχε πολλές ελπίδες απέναντι σε αυτόν τον στρατό.
Οι Ρωμαίοι πολεμούσαν μπροστά και πάνω στα τείχη, ενώ ο Πυθαγόρας με το ξίφος στο χέρι του απέκρουε τους εισβολείς που είχαν καταλάβει ήδη τμήματα των τειχών. Η κατάσταση ήταν ζοφερή, καθώς πολλοί Σπαρτιάτες είχαν τραυματιστεί από τα βέλη και άλλοι είχαν σκοτωθεί, γεμίζοντας τα τείχη με τα σώματά τους. Τα τείχη είχαν ρήγματα και από εκεί έμπαιναν οι Ρωμαίοι. Τα δόρατα των Σπαρτιατών είχαν σπάσει, τα ξίφη και οι λίθοι είχαν γίνει προέκταση των χεριών των υπερασπιστών της. Ο Πυθαγόρας βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή της μάχης και ενθάρρυνε τους άνδρες του. Το αίμα έβαφε τα τείχη και εκτυλίσσονταν πάνω τους μια γιγαντομαχία, των πάνοπλων Ρωμαίων, της νέας ανερχόμενης δύναμης από την μία και των Ελλήνων από την άλλη που υπεράσπιζαν τις πατρογονικές τους εστίες.
Ο Πυθαγόρας αντικρίζοντας την οικτρή κατάσταση στην άμυνα, εφάρμοσε ένα στρατήγημα, βάζοντας φωτιά στα σπίτια που βρίσκονταν δίπλα στα τείχη της πόλης, δημιουργώντας έτσι ένα πύρινο στεφάνι που σφράγιζε την πόλη, εμποδίζοντας με αυτόν τον τρόπο τους Ρωμαίους να εισβάλλουν στα ενδότερα της Σπάρτη. Ο Πυθαγόρας είχε νικήσει σε αυτήν την μάχη τους Ρωμαίους, σώζοντας με αυτόν τον τρόπο την πόλη των Διοσκούρων, του Λυκούργου, του Λεωνίδα και του Αγησιλάου.
Ο Νάβις έκανε συμφωνία με τους Ρωμαίους. Δεν γνωρίζουμε κάτι άλλο για τον σπουδαίο αυτό Έλληνα στρατηγό που έσωσε την Σπάρτη από βέβαιη άλωση από τις ρωμαϊκές λεγεώνες.