Στις 15 Δεκεμβρίου 1937, ξεκινά η «Ελληνική επιχείρηση» της Σοβιετικής Ένωσης. Μια θύελλα διώξεων και τρομοκρατίας, που εκπορευόταν από τα ανώτερα κλιμάκια του κομμουνιστικού καθεστώτος, εξαπολύθηκε κάθε γωνιά της χώρας όπου βρίσκονταν Ελληνικές κοινότητες. Οι σταλινικές διώξεις κατά των Ελλήνων δεν ήταν μια απλή σελίδα στην μαύρη ιστορία της ΕΣΣΔ. Ήταν μια μεθοδική γενοκτονία ενάντια σε ιστορικές εστίες του Ελληνισμού, κατευθυνόμενη από την αιμοσταγή μηχανή του Ιωσήφ Στάλιν, με την υπογραφή του κομισάριου Νικολάι Γιεζόφ.
Το δόγμα της εκκαθάρισης δεν άφηνε περιθώρια αμφιβολίας. Καμία ανθρώπινη ζωή δεν είχε αξία αν δεν υποτασσόταν πλήρως στο κομμουνιστικό καθεστώς. Οι Έλληνες, με την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά τους και τη διαρκή αγάπη τους για την εθνική τους κληρονομία, θεωρήθηκαν εχθροί. Κάθε στοιχείο που ανέδιδε την ελληνική ταυτότητα έπρεπε να εξοντωθεί και οτιδήποτε υπαινισσόταν το ελληνικό πνεύμα στιγματίστηκε ως «εθνικιστική απειλή».
Η επιχείρηση ξεκίνησε με το κλείσιμο των ελληνικών σχολείων, των πολιτιστικών συλλόγων, των εκδοτικών οίκων. Όμως, αυτό ήταν μόνο η αρχή. Οι ντιρεκτίβες της NKVD ήταν σαφείς: κάθε Έλληνας, ανεξαρτήτως ηλικίας ή φύλου, έπρεπε να θεωρηθεί ύποπτος. Κάθε άλλο κριτήριο θεωρούνταν απλά συμπληρωματικό στο «έγκλημα» της ελληνικότητας. Ακόμα και κομμουνιστές «πολιτικοί μετανάστες», που είχαν διαφύγει από την Ελλάδα προς τον «σοσιαλιστικό παράδεισο», θεωρήθηκαν ανεπιθύμητοι. Πολλοί από αυτούς για τους οποίους το ΚΚΕ έγραφε τραγούδια επαινώντας την αγωνιστικότητα τους (όπως ο περίφημος δραπέτης Μπεζεντάκος), είχαν ριχτεί ήδη με συνοπτικές διαδικασίες σε μαζικούς τάφους των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών…
Σε πολλές περιπτώσεις οι εκτελέσεις συνεχίζονταν μέχρι να καλυφθούν ποσοστώσεις που ορίστηκαν από την αιμοσταγή γραφειοκρατία. Χιλιάδες Έλληνες σύρθηκαν βίαια στα γκουλάγκ της Σιβηρίας, με ελάχιστες ελπίδες επιβίωσης. Μόνο στην Ουκρανία, πάνω από 9.000 Έλληνες εκτελέστηκαν ή «εξαφανίστηκαν» στα κομμουνιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ συνολικά τα θύματα υπολογίζεται πως έφτασαν τις 50.000. Χαρακτηριστική της κομμουνιστικής θηριωδίας υπήρξε η περίπτωση του Κουμπάν όπου το 94% των συλληφθέντων Ελλήνων εκτελέστηκε. Τα ονόματά χιλιάδων θυμάτων (κυρίως ποντιακής καταγωγής) χάθηκαν στα χιόνια της Σιβηρίας και στις λίστες θανάτου, ενώ όσοι γλίτωσαν εκτοπίστηκαν στα ενδότερα της ΕΣΣΔ προκειμένου να εξαλειφθεί κάθε πιθανότητα ανασύστασης του Ελληνικού πληθυσμού.
Η Ντιρεκτίβα 50215:
[…]Στις 15 Δεκεμβρίου αυτού του έτους, ταυτόχρονα σε όλες τις δημοκρατίες, περιοχές και επαρχίες, να συλληφθούν όλοι οι Έλληνες για τους οποίους υπάρχουν υποψίες κατασκοπείας, κωλυσιεργίας, εξεγέρσεως και εθνικιστικής αντισοβιετικής δραστηριότητας.
Όλοι οι Έλληνες (Έλληνες πολίτες και πολίτες της ΕΣΣΔ) είναι προς σύλληψη βάσει των παρακάτω κατηγοριών:
α) όσοι βρίσκονται σε ενεργή δράση και την αναπτύσσουν
β) πρώην μεγαλέμποροι, κερδοσκόποι, κλεπταποδόχοι και ανταλλακτές συναλλάγματος
γ) όσοι Έλληνες εκτελούν αντισοβιετικές εθνικιστικές εργασίες, κυρίως ανάμεσα στα στρώματα των κουλάκων, καθώς και αυτούς που κρύβονται από την αποκουλακοποίηση
δ) πολιτικοί μετανάστες από την Ελλάδα και όλοι οι Έλληνες που αφίχθησαν παράνομα στην ΕΣΣΔ, ανεξάρτητα από ποιά χώρα κατέφθασαν
ε) όλοι οι Έλληνες οι οποίοι έχουν εγκατασταθεί στην περιοχή της ΕΣΣΔ και λειτουργούν ως προσωπικό του NKVD και τους Τμήματος Αναγνώρισης του Κόκκινου Στρατού. […]
5. Εάν είναι απαραίτητο να γίνουν συλλήψεις του προσωπικού το οποίο διαθέτει στρατιωτικούς και ειδικούς βαθμούς, καθώς και εμπειρογνωμόνων και ατόμων τα οποία ανήκουν στην Κεντρική Επιτροπή, ζητείστε άδεια από το ΛΚΕΥ (NKVD) της ΕΣΣΔ. […]
7. Αναφέρετε τα αποτελέσματα της επιχείρησης και των συλλήψεων έως τις 18 Δεκεμβρίου. Αναφέρετε την πορεία της έρευνας χρησιμοποιώντας πενταήμερες συνόψεις με τα σύνολα των συλλήψεων καθώς και τα πιο σημαντικά στοιχεία.
Λαϊκός Κομισάριος Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΣΣΔ
Ο Γενικός Κομισάριος της Κρατικής
Ασφάλειας, ΓΙΕΖΟΦ