Παγκόσμια ημέρα ποίησης

Λίγες σκέψεις επ’ ευκαιρία της ημέρας, μα που τόσο τραγικά επίκαιρες φαντάζουν και που φυσικά εκκινούν και από την επέτειο της εποποιίας του ’21, ανυπέρβλητης για όλους τους λόγους και από κάθε άποψη σε συνδυασμό με το, εν πολλοίς, ανεπούλωτο ακόμη εθνικό τραύμα 100 χρόνια αργότερα. Η περίφημη Γενιά του Τριάντα προσέφερε στην Πατρίδα δύο τροπαιούχους Νομπελίστες ποιητές. Ο Σεφέρης, πάντα διστακτικός και άτολμος στην ριζική αναδιατύπωση της ”Ελληνικότητας”. Ο λεξιμάγος αυτός ποιητής και τεχνίτης της γλώσσας υπήρξε ταυτόχρονα ο πονηρός διπλωμάτης, ο πλέον βολεμένος της Γενιάς αυτής, ο πλέον τυχερός κοινωνικοοικονομικά και ο οποίος ουδέποτε διακινδύνευσε έμπρακτα κάτι περισσότερο από μακροχρόνια ταξίδια. Αυτή είναι μία από τις διαφορές μεταξύ ενός μεγαλοαστού διπλωματικού γραφιά με έναν πολεμιστή, τον έτερο μέγα γλωσσοπλάστη, τον έφεδρο ανθυπολοχαγό του Αλβανικού μετώπου, τον Οδυσσέα Ελύτη.

Η αξεπέραστα όμως μαγευτική ποιητική γλώσσα και των δύο τους ήταν ο συνδετικός εκείνος κρίκος στην προσπάθειά τους να θεμελιώσουν αισθητικά και ιδεολογικά την εσώτερη έννοια της λέξης ”Λαός”. ”Μπορούμε να αναφέρουμε πολλά για το χάσμα που χωρίζει τους σπουδαγμένους από την φωνή της ζωής. Μα τίποτα δεν μπορεί να μας σταματήσει από το να παραδεχθούμε ότι για πολλούς αιώνες ο μόνος πραγματικός ποιητής που έχει το Γένος είναι ο ανώνυμος και αναλφάβητος Λαός, και πως ο μόνος σπουδαίος πεζογράφος που ξέρω εγώ τουλάχιστον είναι πάλι κάποιος ταπεινός, που μαθαίνει λίγα γράμματα στα τριάντα τόσα του -ο Μακρυγιάννης. Και το πιο παράξενο είναι ότι αυτοί οι αγράμματοι συνεχίζουν πολύ πιο πιστά το αρχαίο ελληνικό πνεύμα από την απέραντη ρητορεία των καθαρολόγων γλωσσολάγνων, η οποία τελικά δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα φίμωτρο… Πάντοτε πίστευα ότι το πνεύμα αυτό υπηρετείται πολύ καλύτερα από ασπούδαχτους, όπως ο Θεόφιλος, παρά από τους σπουδασμένους που τις περισσότερες φορές τους βρήκα χαλασμένους.”

Έτσι μας αποκαλύπτει ο Σεφέρης τους αληθείς, ταπεινούς, μα τόσο λαμπρούς δάσκαλούς του. Υποκλίθηκε πρόθυμα και ανυπόκριτα παρά την βολεμένη κατά τα λοιπά ατολμία του στο μεγαλείο της λαϊκής δημιουργίας έτσι όπως αυτή αποτυπώθηκε κυτταρικά στην εθνική μας ταυτότητα, τα δημοτικά δηλαδή κείμενα και τραγούδια. Με την απώθηση κάθε μεσολάβησης του ”πολιτισμού”, με την άρνηση κάθε αφηρημένου και τεχνητού, έβλεπε σε αυτά τον ιδανικό συνδυασμό αμεσότητας, ζωντάνιας και αυθεντικότητας.

Μα και ο έτερος τιτάνας-υπηρέτης της γλώσσας μας ομολογεί πως η γλώσσα του Λαού είναι η μόνη που διατήρησε ζωντανή την ουσία της αρχαιότητας μιας και ”μέσα του ζει ο θείος σπόρος, η πανάρχαια λαλιά του. ”Είναι μια γλώσσα με πολύ αυστηρή γραμματική”, συνεχίζει, ”που την έφκιασε μόνος του ο Λαός, από την εποχή που δεν επήγαινε ακόμη σχολείο. Και την τήρησε με θρησκευτική προσήλωση και αντοχή αξιοθαύμαστη, μέσα από τους πιο δυσμενείς αιώνες. Ώσπου ήρθαμ’ εμείς με τα διπλώματα και τους νόμους να τον βοηθήσουμε, να τον ”εκπολιτίσουμε”. Και σχεδόν τον αφανίσαμε. Από το ένα μέρος του φάγαμε τα κατάλοιπα της γραφής του και από το άλλο του ροκανίσαμε την ίδια του την υπόσταση, τον κοινωνικοποιήσαμε, τον μεταβάλαμε σε έναν ακόμη μικροαστό, που μας κοιτάζει αφηρημένος στα χαμένα από κάποιο παραθυράκι κάποιας πολυκατοικίας του Αιγάλεω”.

Ας σκύψουμε οι ακόμη ορθοί εκείνοι που επιμένουν πεισματικά να αρνούνται την ομογενοποίηση, στα νάματα του Αίματος. Πέρα από τα ”ζήτω” κάθε τέτοια περίοδο θα συνεχίσω να διαλαλώ την κρισιμότητα του να ξαναβαφτισθούμε στα αιώνια και δροσερά ύδατα της μόνης κληρονομιάς που -ενάντια σε αυτούς που χολερικά μας πολεμούν- είναι και η μόνη ελπίδα για την εθνική επιβίωση. Ενάντια στην παραίτηση, την άγνοια, τις ζοφερές επιταγές του σύγχρονου σκοταδισμού.