Νόμοι και αγώνας κατά των δυνατών
Ο αγώνας του κράτους κατά των μεγάλων γαιοκτημόνων (δυνατοί) είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της κοινωνικής ιστορίας του Βυζαντίου στα χρόνια των Μακεδόνων. Οι δυνατοί επεδίωκαν να ιδιοποιηθούν την γη των φτωχών, να αποσπάσουν προνόμια και να κατακτήσουν την πολιτική εξουσία, μια κατάσταση η οποία δεν έχει αλλάξει έως και τις ημέρες μας.
Το Βυζαντινό Κράτος δεν μπορούσε να ανεχθεί αυτές τις επιδιώξεις. Οι ελεύθεροι αγρότες υπηρετούσαν στους στρατούς των θεμάτων, ενώ οι φόροι τους οποίους πλήρωναν αποτελούσαν την κύρια πηγή των κρατικών εσόδων.
Αυτό σημαίνει ότι η άμυνα και η οικονομία του Βυζαντίου ήταν αδιανόητο να στηριχθεί επαρκώς χωρίς την μικρή και μεσαία αγροτική ιδιοκτησία. Για αυτό επί ογδόντα ολόκληρα χρόνια (922–1002) οι αυτοκράτορες προσπάθησαν με τις Νεαρές τους να προστατεύσουν την αγροτική κοινότητα και τους ελεύθερους καλλιεργητές από τις καταχρήσεις των δυνατών.
Με τους νόμους αυτούς οι Μακεδόνες αυτοκράτορες επέβαλαν ή επέτυχαν τα εξής:
• Να προτιμώνται ως αγοραστές οι γείτονες και οι συγγενείς, όταν πουλιόταν ένα κομμάτι κοινοτικής γης.
• Να αποδίδονται τα χωράφια τα οποία είχαν σφετεριστεί οι δυνατοί στους προηγούμενους φτωχούς ιδιοκτήτες τους δίχως αποζημίωση.
• Να απαγορεύεται η πώληση και η αγορά στρατιωτικών κτημάτων. Όποιος διέθετε τέτοια κτήματα ήταν υποχρεωμένος να στρατεύεται.
• Να περιοριστεί η αύξηση της εκκλησιαστικής περιουσίας.
• Να πληρώνουν οι δυνατοί τους φόρους των φτωχών του χωριού, μια υποχρέωση που βάραινε παλιότερα την κοινότητα συλλογικά (το περιώνυμο «Αλληλέγγυον»).