Η καθιέρωση του Εθνικού μας Ύμνου

Ο Ύμνος εις την Ελευθερία γράφηκε από τον Σολωμό τον Μάιο του 1823 στη Ζάκυνθο και ένα χρόνο αργότερα δημοσιεύτηκε στο Μεσολόγγι. Το 1828, ο Νικόλαος Μάντζαρος, Κερκυραίος μουσικός και φίλος του Σολωμού, μελοποίησε το ποίημα, με βάση λαϊκά μοτίβα, για τετράφωνη χορωδία, αλλά όχι ως εμβατήριο. Έκτοτε ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» ακουγόταν τακτικά σε εθνικές εορτές. Το 1844 το ποίημα μελοποιήθηκε για δεύτερη φορά από τον Μάντζαρο και υποβλήθηκε στον βασιλέα Όθωνα με την ελπίδα να γίνει δεκτό ως εθνικός ύμνος. Παρά την τιμητική επιβράβευση του Ν. Μάντζαρου με τον Αργυρό Σταυρό του Τάγματος του Σωτήρα και του Δ. Σολωμού με το Χρυσό Σταυρό του ίδιου Τάγματος, το έργο διαδόθηκε μεν ως «θούριος», αλλά δεν εγκρίθηκε ως εθνικός ύμνος. Στη συνέχεια το 1861 ο Υπουργός των Στρατιωτικών ζήτησε από τον Μάντζαρο να συνθέσει εμβατήριο πάνω στον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν». Ο μουσικός μετέβαλε τον ρυθμό του ύμνου του Σολωμού σε ρυθμό εμβατηρίου και έτσι το 1864, μετά την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα, ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» καθιερώθηκε ως εθνικός ύμνος. Ο εθνικός ύμνος, μαζί με τη μουσική του, τυπώθηκε για πρώτη φορά σε 27 κομμάτια, το 1873, στο Λονδίνο.

Οι θεματικές ενότητες που περιλαμβάνονται στα επιλεγμένα αποσπάσματα είναι η αρχαία λαμπρότητα, τα δεινοπαθήματα της σκλαβιάς, η απήχηση του αγώνα, οι κορυφαίες στιγμές, οι νικηφόρες μάχες και τέλος η έκκληση της Ελευθερίας προς τους Έλληνες για ομόνοια και αδερφοσύνη. Ουσιαστικά, προσεκτικά μα και απολύτως ωμά ο Σολωμός κάνει ανασκόπηση της Ελληνικής Επανάστασης. Καυτηριάζει την στάση των μεγάλων δυνάμεων της εποχής εκείνης. Περιγράφει όλες τις κακουχίες και τα μαρτύρια των αγωνιστών αλλά ταυτόχρονα τους επικρίνει για την συνεχή γκρίνια τους. Ο ποιητής καλεί τους Έλληνες να συνετιστούν και να ενωθούν για να αποκτήσουν την ελευθερία τους, την πιο μεγάλη ανθρώπινη αξία.

Η αναφορά του Σολωμού στο ένδοξο αρχαιοελληνικό παρελθόν υπογραμμίζει την ακαταμάχητη δύναμη του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, που βγαίνει από τα ιερά κόκκαλα των Ελλήνων προγόνων. Ο ελεγειακός χαρακτήρας συνδιασμένος με το λυρικό ενθουσιασμό έκανε το έθνος να αγκαλιάσει τον Ύμνο εις την Ελευθερίαν ο οποίος είναι ο αψεγάδιαστος μάρτυρας της μεγαλειώδους σύλληψης και συγκλονιστικής έκφρασης του εθνικού μας ποιητή. Η έκφραση αυτών των συναισθημάτων και των στοχασμών γίνεται βιωματικότερη με τη χρησιμοποιούμενη από τον ποιητή γλώσσα έτσι ώστε αυτό το λυρικό ποίημα να συγκινεί τόσες δεκαετίες όλες τις ηλικίες και τα μορφωτικά επίπεδα.

Ψάλλοντας τον εθνικό μας ύμνο πολλοί Έλληνες πολέμησαν για την πατρίδα τους και θυσίασαν ακόμη και την ίδια τους τη ζωή. Για το λόγο αυτό στέκονται άπαντες ακίνητοι στο άκουσμά του και ανατριχιάζουν από συγκίνηση γιατί εκείνη τη στιγμή ψάλουν τον εθνικό ύμνο κάθε νεκρός πρόγονος που έκλαψε, ονειρεύτηκε και μάτωσε γι’ αυτό το «τραγούδι» και για την γαλανόλευκη. Τώρα, όσοι «προοδευτικοί» δεν μπορούν να αντιληφθούν τόσο λεπτές έννοιες ας κάθονται και ας ακούνε κλαίγοντας τα τραγούδια κάποιας διεθνούς που πέθαναν μαζί με τα συνέδρια που τα καθιέρωσαν. Ο Εθνικός Ύμνος είναι ζωντανός όσο είναι ζωντανή και η ψυχή του τελευταίου Έλληνα γιατί κλείνει με μερικούς στίχους του στην καρδιά όλων την ίδια την Ελλάδα.