Αναμφίβολα, είναι ελπιδοφόρο το γεγονός ότι στις ανήλιαγες ημέρες που διανύουμε υπάρχει μια πολύτροπή καλλιτεχνική ποιότητα που, έστω και μειοψηφικά δομημένη, αναδύεται ως εκφραστική αντίσταση απέναντι στην ισοπεδωτική ομοιοπαγίδα, στην εκσυγχρονιστική νεωτερικότητα, στον ψευτοσοφιστικό και γεμάτο φρούδες ρητορείες μιμητισμό, στην καταναλωτική ρηχότητα «εναλλακτικών ιδεών» και γενικότερα στα αντικρίσματα μιας καθολικότερης χρεοκοπίας.
Ο άνθρωπος στου οποίου το έργο θα αναφερθώ έχει βρει τον τρόπο να έλκει συγκινησιακά την προσοχή του μελετητή (και όχι απλώς αναγνώστη) της γραπτής δημιουργίας του, αφού προηγουμένως έχει επιλέξει και μετουσιώσει τις εμπειρίες του ιδιαίτερου τόπου καταγωγής του, αποδίδοντας εκφραστικά μια αποκαλυπτόμενη «στρωματογραφία» από εντυπώσεις και αναμνήσεις, συλλογισμούς και βιώματα, στοχασμούς και αναζητήσεις, πράξεις και συναναστροφές της Μανιάτικης Γης.
Μια τέτοιου τύπου προσέγγιση, ως προς το παρελθόν και το παρόν της συγκεκριμένης περιοχής, έχει κάνει μέσα από την ποιηματική του αφήγηση με τίτλο «ο γδικιωμός», (εκδόσεις «Αδούλωτη Μάνη») ο Σταύρος Μπόφος-Πυργουλάκος. Ο συγγραφέας-δημιουργός, μέσα από το ξεδίπλωμα μιας διπλής εξιστόρησης, όπου υφίστανται η επιβαλλόμενη εκδικητικότητα ως απονομή δικαιοσύνης και μια περιθάλπουσα τρυφερότητα που οδηγεί δια μέσω του Έρωτα στην συμφιλίωση, μας αποκαλύπτει σταδιακά έναν παραδοσιακό κώδικα ηθικής συμπεριφοράς που διέπει τις ανθρώπινες σχέσεις στην ευρύτερη περιοχή της Μάνης, διερωτώμενος έμμεσα τόσο για την έννοια όσο και για το πικρό βίωμα της απώλειας. Μια ηθική συμπεριφορά με εσωτερική ηχητική αισθαντικότητα, ντομπροσύνη, ερωτισμό, άρωμα και γοητεία επαρχιακού δεδομένου, αγωνιώδη ανίχνευση των πολιτισμικών αξιών που ανθίσταται στην επιχειρούμενη αλλοτρίωσή τους.
Μέσα από τον πλούτο της πένας του χαρτογραφεί τον ειδικό κώδικα συμπεριφοράς μιας καθαγιασμένης Ελληνικής Γης, ειπωμένη από την δική του εμπειρική ματιά που οδηγεί σε νοσταλγίες και αινίγματα, για τα περασμένα και τα μελλούμενα, για τα γνωστά και γι’ αυτά που έπονται να αποκαλυφθούν. Μεταφέρει και -κυρίως- μεταγγίζει από την ενδοχώρα της συλλογικής τοπικής μνήμης, με ποιητική δυναμική εικονοπλασίας, τις ενέργειες και τις δράσεις του ανθρωπίνου λόγου, καθώς αυτές ανασύρονται από το υποσυνείδητο στην καθημερινότητα της κοινωνικής ζωής.
Οι δύο ποιηματικές αναφορές – αφηγήσεις, με τίτλο «ο γδικιωμός» και «ψυχαδερφοσύνη», που εμπεριέχονται στην γραπτή κατάθεση του συγγραφέα, έχουν ως κοινό παρονομαστή την απόδοση του Δικαίου μέσα από τους κανόνες μιας συγκεκριμένης ηθικής αντίληψης και όχι με το στενό γράμμα του νόμου. Ο ίδιος ο συγγραφέας αναφέρει χαρακτηριστικά τα εξής στον δικό του πρόλογο: «Η βαθιά πεποίθηση ότι οι πεθαμένοι παρακολουθούν τα τεκταινόμενα και κατά κάποιον τρόπο μέσω των ονείρων καθοδηγούν, μια προκατάληψη που και σήμερα για τους ηλικιωμένους, τουλάχιστον, εξακολουθεί να ισχύει».
Στον νου μου έρχονται τα λόγια του Ηράκλειτου, ότι «Ο άνθρωπος την νύχτα ανάβει μέσα του ένα φως, ενώ όταν είναι ξύπνιος κοιμάται», ως μια σύνδεση με την αναφορά του συγγραφέα στην ύψιστη σημασία των ονείρων. Ενθυμούμαι, επίσης, αυτό που τόνιζε ο Καρλ Γιουνγκ, ότι δηλαδή «κάνουμε το παν για να εξοστρακίσουμε το ανεξήγητο και το παράλογο, το αμφίσημο όσο και τρομακτικό από τον πολιτισμό μας. Θέλουμε να θεωρούμε τους εαυτούς μας ορθολογιστές. Στην πραγματικότητα δεν εξαφανίζουμε, αλλά απωθούμε το παράλογο στο βάθος της ψυχής μας».
Στον Γιουνγκ η ανθρωπότητα οφείλει, εν πολλοίς, την στροφή που πήρε η ψυχολογία προς το πνευματικό, τον μύθο, την αναζήτηση του μεταφυσικού ως αναγνωρισμένου αντικειμένου της επιστήμης. Μας θύμισε, ως Έλληνες, το συλλογικό ασυνείδητο και τα πλατωνικής προέλευσης αρχέτυπα που κατοικούν εκεί, αλλά και την ανάλυση των ονείρων. Αυτή ακριβώς η ενασχόληση με τα όνειρα προϋποθέτει, σε ελάχιστο βαθμό, την αναγνώριση της ενότητας του εσωτερικού με τον εξωτερικό κόσμο.
Το δώρο των θεών δεν δίνεται στον καθένα «αβρόχοις ποσί», δηλαδή χωρίς καμιά προεργασία. Κατά την διάρκεια του ονείρου η λειτουργία της «λογοκρισίας» αναιρείται και η πραγματικότητα μας εμφανίζεται από μια πρωτόγνωρη οπτική γωνία που εμπλουτίζει την επίγνωσή μας και μας ωθεί να απαλλαγούμε σταδιακά από πεποιθήσεις και στάσεις συνειδητές και ασυνείδητες, οι οποίες όμως είναι περιοριστικές, λανθασμένες, ηττοπαθείς και προβληματικές. Διότι το γεγονός ότι κάτι δεν βρίσκεται στην «επιφάνεια» δεν σημαίνει ότι παραμένει αδρανές και ανενεργό. Γι’ αυτό και ορισμένα ψυχικά φαινόμενα μπορεί να βρίσκονται στο «υπέδαφος», ασκούν ωστόσο μια πανίσχυρη επίδραση στην συμπεριφορά μας, ίσως εξαιτίας της ανεπίγνωστης κατάστασης.
Επομένως, οι άγραφοι νόμοι, όσο ακατανόητοι και σκληροί και αν ακούγονται στους «απ’ έξω», αποτελούν την είσοδο στον κόσμο των θνητών των αρχετύπων εκείνων που βρίσκονται βαθιά ριζωμένα στην ανθρώπινη ψυχή. Το Αίμα, η Τιμή και ο Έρωτας (ο ανίκητος στην μάχη), με μια αρκετά διευρυμένη σε περιεχόμενο ερμηνευτική τους διάσταση, είναι η πυξίδα που καθοδηγεί τον ποιητικό-αφηγηματικό οίστρο του Σταύρου Μπόφου-Πυργουλάκου, σε μια υπόθεση που το ενδιαφέρον της ξεπερνά σίγουρα τα όποια τοπικά μανιάτικα πλαίσια. ΖΗΤΩ Η ΝΙΚΗ!
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΣΤΟΡΑΣ
Διαβάστε περισσότερα: http://www.xryshaygh.com/enimerosi/view/biblioparousiash-aima-timh-erwtas#ixzz52MvHRQ00
