Μέση Ανατολή: Ποιοι μπορούν να είναι «φίλοι» μας εκεί;

Γράφει ο Hervé Van Laethem, Σύμβουλος σε θέματα εξωτερικής πολιτικής του APF

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία στο νου μου, και πιστεύω ούτε στον δικό σας, για το ποιος είναι ο εχθρός. Πρέπει λοιπόν να προσπαθήσουμε να  καταλάβουμε λεπτομερέστερα ποιοι μπορούν να είναι οι φίλοι μας; Μάλιστα δε ενώ γνωρίζουμε ότι από την άποψη της γεωπολιτικής, ο όρος «φίλος» είναι και πρέπει πάντα να είναι σχετικοποιημένος.

Θα μπορούσε να είναι φίλος των Ευρωπαίων Εθνικιστών «το Κόμμα Μπάαθ»; Είμαι μάλλον ο μόνος ενεργός εν ζωή Ευρωπαίος Εθνικιστής που επισκέφθηκε τις δύο πατρίδες του μπααθισμού: το Ιράκ και τη Συρία. Ήμουν στο Ιράκ το 2003 ως «ανθρώπινη ασπίδα» πριν από την εισβολή των ΗΠΑ και από το 2014 πήγα 5 φορές στην Συρία.

Ποιο είναι το Κόμμα Μπάαθ;

Το Κόμμα Μπάαθ ή «Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αραβικής Ανάστασης» δημιουργήθηκε το 1947 στη Δαμασκό με σκοπό να συνδυάσει τον μη Μαρξιστικό Αραβικό σοσιαλισμό με τον Παναριαβικό Εθνικισμό. Η εκκοσμίκευση είναι ένας άλλος πυλώνας του Μπάαθ. Η ιδεολογία του προέκυψε σαφώς από τις εθνικιστικές ιδεολογίες που εμφανίσθηκαν στην Ευρώπη κατά την δεκαετία του ’30.

Το 1963, μια ομάδα στρατιωτικών έκανε πραξικόπημα και έφερε το κόμμα Μπάαθ στην εξουσία στη Συρία. Η νέα κυβέρνηση εφήρμοσε γρήγορα την εθνικοποίηση σε μεγάλη κλίμακα. Αυτό εξηγεί την άμεση εχθρότητα των αγγλοσαξωνικών επιχειρηματικών κύκλων και εξακολουθεί να εξηγεί και σήμερα το μίσος εναντίον των αραβικών εθνικιστικών καθεστώτων από τις αγγλοαμερικανικές κυβερνήσεις. Έτσι, θυμηθείτε ότι δεν είστε εχθρός των Η.Π.Α. επειδή είστε… ισλαμιστές ή κομμουνιστές. Είστε ένας εχθρός των ΗΠΑ ένα  είστε απειλή για το πετρέλαιο που θέλουν να επινέμονται με κάθε τρόπο.

Στο Ιράκ, η πρώτη προσπάθεια του Κόμματος Μπάαθ για την κατάληψη της εξουσίας συνέβη το 1963, αλλά το 1968 το κόμμα κατέλαβε την εξουσία με ένα «πραξικόπημα» άλλου τύπου. Η κυριαρχία του ιρακινού μπααθικού καθεστώτος διήρκεσε μέχρι το 2003. Σήμερα, υπάρχουν υποκαταστήματα του Μπάαθ  στην Συρία, στο Ιράκ (παρά την απαγόρευση μετά την πτώση του Σαντάμ), στην Ιορδανία, στον Λίβανο, στην Υεμένη, στο Σουδάν, στο Μπαχρέϊν, στην Αλγερία, στην Τυνησία, καθώς και ένα παλαιστινιακό υποκατάστημα.

Το ιρακινό μπααθικό καθεστώς μπασίστα τελικά κατέρευσε, ενώ το ανάλογο συριακό καθεστώς πρόκειται να κερδίσει τον πόλεμο που κυριολεκτικά του έχει «επιβληθεί». Και έτσι, το συριακό μπααθικό καθεστώς γράφει ιστορία γιατί είναι η πρώτη φορά μετά τον Β’ Μεγάλο Πόλεμο από τότε που ένα κοινωνικό, εθνικιστικό και αντιιμπεριαλιστικό καθεστώς καταφέρνει να νικήσει τα σχέδια του αμερικάνικου και ισραηλινού ιμπεριαλισμού.

Πιστεύω πως θα ήταν ενδιαφέρον να καταλάβουμε τους λόγους που έκαναν τους μπααθιστές του Ιράκ να χάσουν το παιχνίδι, ενώ οι μπααθιστές της Συρίας πρόκειται να κερδίσουν. Ειδικά αυτό το είδος της εστιασμένης χωροχρονικά ανάλυσης μπορεί να μας διδάξει πολλά από την άποψη της γεωπολιτικής, της σχέσης με τη δύναμη, της αντίληψης της «πραγματικής πολιτικής», της επικοινωνίας, του «μικρού εθνικισμού» κ.ο.κ .. Πραγματικά χρειαζόμαστε μια διαφωτιστική ημερίδα γι ‘αυτό.

Χεζμπολάχ

Η Χεζμπολάχ είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα μιας επαναστατικής πολιτικο-στρατιωτικής οργάνωσης. Μετά από την διάσπαση του σιιτικού κόμματος AMAL δημιουργήθηκε με τη βοήθεια της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και κατά το μεγαλύτερο μέρος της από το Ιράν. Η Χεζμπολάχ κατέστη μια μεγάλη επαναστατική αντιστασιακή δύναμη ενάντια στην παρουσία ισραηλινού στρατού στο νότιο Λίβανο μέχρι την αποχώρηση του Ισραήλ τον Μάιο του 2000. Η απόσυρση αυτή θεωρήθηκε ως η πρώτη ισραηλινή στρατιωτική ήττα και έδωσε μεγάλο κύρος στη Χεζμπολάχ σε όλο τον μουσουλμανικό κόσμο.

Εν τω μεταξύ, η Χεζμπολάχ κατάφερε να αναπτυχθεί και ως πολιτικό κόμμα. Επί του παρόντος, η Χεζμπολάχ είναι επίσης ο πολιτικός εταίρος ενός μεγάλου χριστιανικού  κόμματος, του «Ελεύθερου πατριωτικού ρεύματος» του στρατηγού Αούν. Η Χεζμπολάχ είναι ένας πράγματι ένας πιστός εταίρος: αρνείται πάντα να αλλάξει τη συμμαχία και χάρη σε αυτή της την υποστήριξη, ο στρατηγός Αούν ήταν σε θέση να γίνει ο Πρόεδρος του Λιβάνου (με τον οποίον είχα την τιμή να συναντηθώ δύο φορές). Η Χεζμπολάχ έγινε σίγουρα το υπ΄αριθμόν 1 ισραηλινό πρόβλημα μετά την αποτυχία της μεγάλης ισραηλινής επίθεσης στον Λίβανο το 2006.

Και αυτός είναι ο αρχικός λόγος για τον πόλεμο στη Συρία (αν και δεν είναι βεβαίως ο μόνος): να προσπαθήσουν οι Σιωνιστές να καταργήσουν το καθεστώς της Συρίας και να εμποδίσουν έτσι την Συρία να είναι ο διαμετακομιστικός διάδρομος μέσω του οποίου το Ιράν μπορεί να προμηθεύσει τη Χεζμπολάχ τα αναγκαία όπλα και πυρομαχικά. Ή τουλάχιστον, για να διασφαλίσουν ότι η Χεζμπολάχ δεν θα συμμετάσχει πάρα πολύ στη συριακή διαμάχη ώστε να προετοιμάσει μείζονες ενέργειες εναντίον του Ισραήλ. Εν πάση περιπτώσει, ένα μάλλον απογοητευτικό (και μάλιστα απροσδόκητο) αποτέλεσμα για τους Ισραηλινούς είναι ότι τώρα, εκτός από την απειλή της ακάματης Χεζμπολάχ από το νότιο Λίβανο, τώρα υπάρχουν και Ιρανοί στρατιώτες στη συριακή πλευρά των υψωμάτων του Γκολάν.

Η Χεζμπολάχ και το Ιράν έχουν μια κρυφή ατζέντα; Ίσως… Εν όψει όμως του τι συμβαίνει, νομίζω ότι σήμερα μπορούν να είναι αντικειμενικοί σύμμαχοι της Ευρώπης αλλά και των Ευρωπαίων Εθνικιστών.

Το Ιράν ως φίλος των Ευρωπαίων;

Πρώτη ήταν η κυβέρνηση του Αμερικανού Προέδρου Ομπάμα που ανέλυσε ότι το Ιράν θα μπορούσε να γίνει μια σταθεροποιητική δύναμη, η οποία επιπλέον θα μπορούσε μία μέρα να επιτρέψει στις ΗΠΑ να μην υφίστανται πλέον τη μόνιμη «πίεση» του πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας. Της Σαουδικής Αραβίας που μαζί με την Υεμένη έχουν σήμερα σαφή υπαρξιακό κίνδυνο. Προφανώς, η κατάσταση εκεί είναι στρατιωτικά τόσο άσχημη και πολιτικά τόσο συγκεχυμένη, ώστε δεν είναι αδύνατο να καταρρεύσει σύντομα ή αργότερα η Σαουδαραβική κυριαρχία… Εάν συμβεί αυτό, θα μπορούσε να αλλάξει όλη η Μέση Ανατολή και συνακόλουθα ολόκληρος ο κόσμος!

Αν ορισμένοι άνθρωποι στην διοίκηση των ΗΠΑ σκέφθηκαν να έχουν καλύτερη σχέση με το Ιράν, τότε γιατί η σημερινή Ευρώπη δεν θα μπορούσε να κάνει το ίδιο; Ως ασφαλές συμπέρασμα απορρέει σαφώς πως το Μεσανατολικό παραμένει ένα πολύ ρευστό ζήτημα. Σ’ εμάς επαφίεται να μελετούμε και ν’ αναλύουμε μεθοδικά, αποκομίζοντας τις χρησιμότερες πληροφορίες για την πορεία μας.